Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Stanković, predsednika veća, Radoslave Mađarov i Branke Dražić, članova veća, u vanparničnom postupku predlagača AA iz ..., čiji je punomoćnik Radica Stokić Jevtić, advokat iz ..., protiv protivnika predlagača „Gastrans“ d.o.o. Novi Sad, čiji je punomoćnik Marko Mrđa, advokat iz ..., radi određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost, odlučujući o revizijama predlagača i protivnika predlagača izjavljenim protiv rešenja Višeg suda u Požarevcu Gž 1122/22 od 23.11.2023. godine, u sednici održanoj 05.06.2024. godine, doneo je

R E Š E NJ E

ODBIJAJU SE kao neosnovane revizije predlagača i protivnika predlagača izjavljene protiv rešenja Višeg suda u Požarevcu Gž 1122/22 od 23.11.2023. godine.

ODBIJA SE zahtev predlagača za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Rešenjem Osnovnog suda u Požarevcu R1 57/2022 od 15.09.2022. godine određena je naknada predlagaču u iznosu od 8.258.592,90 dinara za eksproprisane nepokretnosti kp. br. .../... površine 53,70 ari, kp. br. ... površine 1 ha 88 ari 84 m2 i kp. br. ... površine 38,18 ari, sve upisane u LN br. ... KO ... kao poljoprivredno zemljište, po osnovu rešenja Odeljenja za opštu upravu, zajedničke i inspekcijske poslove, Opštinske uprave Opštine Žabari broj 465-5/2019-03 od 27.05.2019. godine, koje je pravnosnažno 19.07.2019. godine, koju je obavezan da isplati protivnik predlagača, sa zakonskom zateznom kamatom od donošenja rešenja do isplate. Protivnik predlagača obavezan je da predlagaču nadoknadi troškove postupka od 654.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti rešenja do konačne isplate.

Rešenjem Višeg suda u Požarevcu Gž 1122/22 od 23.11.2023. godine, donetim na osnovu održane rasprave, ukinuto je rešenje Osnovnog suda u Požarevcu R1 54/2022 od 15.09.2022. godine; protivnik predlagača je obavezan da na ime naknade za eksproprisane nepokretnosti kp. br. .../... površine 53,70 ari, kp. br. ... površine 1.88,84 ha i kp. br. ... površine 38,18 ari iz lista nepokretnosti ... KO ..., po osnovu rešenja Odeljenja za opštu upravu, zajedničke i inspekcijske poslove Opštinske uprave Opštine Žabari broj 465-5/2019-03 od 27.05.2019. godine, isplati predlagaču 8.428.010,30 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 23.11.2023. godine do isplate; protivnik predlagača obavezan je da predlagaču nadoknadi troškove postupka od 958.500,00 dinara.

Protiv pravnosnažnog rešenja donetog u drugom stepenu, blagovremene revizije izjavili su predlagač i protivnik predlagača.

Predlagač pobija rešenje zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP koja je učinjena u postupku pred drugostepenim sudom i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Protivnik predagača pobija rešenje zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 395. ZPP, koja je učinjena pred drugostepenim sudom, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Predlagač je podneo odgovor na reviziju protivnika predlagača.

Revizija je dozvoljena po odredbama člana 27. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku („Službeni glasnik SRS“ br. 25/82 ... „Službeni glasnik RS“ br. 14/22) i člana 403. stav 2. tačka 3. u vezi člana 420. stav 6. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23), pa je Vrhovni sud ispitao pobijano rešenje u smislu člana 408. ZPP i utvrdio da su revizije neosnovane.

U postupku donošenja pobijanog rešenja nije učinjena bitna povreda odredaba postupka u smislu člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Predmetni sudski postupak za određivanje naknade za eksproprisanu nepokretnost, koji je sproveden u odsustvu sporazuma pred organom uprave, pokrenut je po službenoj dužnosti saglasno članu 61. stav 1. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS“ br. 53/95 ... 106/2016), pa drugostepeni sud nije učinio relativno bitnu povredu odredaba parničnog postupka na koju je revizijom ukazao protivnik predlagača. Drugostepeni sud je na osnovu neposrednog raspravljanja potpuno i pravilno utvrdio bitne činjenice, na koje je pravilno primenio materijalno pravo. U predmetnom vanparničnom postupku zadatak suda je da utvrdi tržišnu vrednost konkretne nepokretnosti koja je eksproprisana, a ne pravičnu naknadu, pa suprotno navodima revizije predlagača nije učinjena relativno bitna povreda odredaba parničnog postupka odbijanjem zahteva da se odredi kontrolno veštačenje putem veštaka građevinske struke radi utvrđenja pravične naknade.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnim rešenjem nadležnog organa uprave od 27.05.2019. godine, predlagaču su na zahtev protivnika predlagača, kao korisnika eksproprijacije, eksproprisane nepokretnosti označene u izreci pobijanog rešenja, radi izgradnje kompresorske stanice – nadzemnog objekta sistema za transport prirodnog gasa magistralnog gasovoda granica Bugarska – granica Mađarska. Javni interes za eksproprijaciju utvrđen je Zakonom o utvrđivanju javnog interesa u posebnim postupcima eksproprijacije i pribavljanja dokumentacije radi realizacije izgradnje magistralnog gasovoda granica Bugarske – granica Mađarske („Službeni glasnik RS“ br. 17/13 i 95/18), po čijem članu 12. se zemljište predviđeno za izgradnju nadzemnih objekata magistralnog gasovoda smatra građevinskim zemljištem i ne vrši prenamena uređena posebnim zakonom. Tržišna vrednost 1m2 eksproprisanog zemljišta je 2,56 evra, što za celu eksproprisanu površinu čini 71.864,32 evra, odnosno 8.428.010,30 dinara.

Utvrđene činjenice rezultat su pravilne ocene sadržine izvedenih dokaza u smislu člana 8. ZPP, pošto je izveštaj Poreske uprave o vrednosti zemljišta zasnovan na komparativnim podacima bez izlaska na lice mesta, a veštačenje obavljeno u toku prvostepenog postupka za osnov imalo tržišnu vrednost poljoprivrednog, a ne građevinskog zemljišta – koja je utvrđena od strane drugostepenog suda.

Pravilno je drugostepeni sud odluku zasnovao na odredbama člana 58. Ustava Republike Srbije, članova 41, 42. i 61. Zakona o eksproprijaciji, te člana 12. Zakona o utvrđivanju javnog interesa i posebnim postupcima eksproprijacije i pribavljanja dokumentacije radi realizacije izgradnje magistralnog gasovoda granica Bugarske – granica Mađarske, pošto je javni interes za eksproprijaciju koji je prethodio donošenju pravnosnažnog rešenja utvrđen zakonom, a tim specijalnim zakonom predviđeno da parcele predviđene za izgradnju nadzemnih objekata magistralnog gasovoda predstavljaju građevinsko zemljište i da se ne vrši njihova prenamena uređena posebnim zakonom.

Suprotno navodima revizije, predlagač ne ostvaruje pravo na naknadu kao vlasnik poljoprivrednog zemljišta, budući da je rešenje o eksproprijaciji doneto na osnovu planskog akta na osnovu kog je zakonom utvrđen javni interes za eksproprijaciju, te tim zakonom utvrđeno da je sporno zemljište građevinsko.

Sa druge strane, predlagač neosnovano u reviziji navodi da je veštak trebao da utvrdi pravičnu, a ne tržišnu naknadu eksproprisanih nepokretnosti, pošto se po merodavnom materijalnom pravu na kome je rešenje zasnovano naknada određuje prema tržišnoj ceni, na koji način se postiže ekvivalencija davanja, odnosno ravnoteža javnog i privatnog interesa.

Pravilno je odlučeno i o troškovima postupka u smislu odredbi člana 28. stav 3. Zakona o vanparničnom postupku, u vezi članova 165. stav 2. i 154. ZPP.

Imajući u vidu uspeh predlagača u revizijskom postupku, odbijen je njegov zahtev za naknadu troškova ovog postupka.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku i člana 414. stav 1. u vezi člana 420. stav 6. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Stanković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković