Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom Gž2 5/24 od 10.01.2024. godine, stavom prvim izreke, žalbu usvojio, pa je presudu Osnovnog suda u Novom Sadu P2 844/22 od 27.10.2023. godine, ukinuo u delu kojim je tuženi obavezan da doprinosi izdržavanju mal. VV iznosom od još 10% redovnih novčanih primanja, umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, za period od 09.05.2016. godine do dana presuđenja, i preinačio tako što je odbio tužbeni zahtev kojim je traženo da sud obaveže tuženog da na ime doprinosa za izdržavanje mal. VV plaća, pored dosuđenog iznosa od 20%, još 10% redovnih mesečnih novčanih primanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, počev od presuđenja pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi, dok je u delu kojim je odlučeno o troškovima postupka rešenje preinačeno tako da svaka stranka snosi svoje troškove postupka. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv stava prvog izreke pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je izjavila blagovremenu reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je dostavio odgovor na reviziju tužilje, zahtevajući naknadu troškova za sastav tog odgovora.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11...18/20), u vezi odredbe člana 202. Porodičnog zakona (''Službeni glasnik RS'', br. 18/2005...6/2015) i odredbe člana 92. Zakona o uređenju sudova (''Službeni glasnik RS'', br. 10/23), pa je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na neku drugu bitnu povredu postupka koje mogu biti revizijski razlog u smislu odredbe člana 407. istog Zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, mal. VV, rođen je ...2009. godine, u vanbračnoj zajednici parničnih stranaka koja je trajala od 2009. do 2014. godine. Tužilja je rođena 1977. godine, po zanimanju je ... i zaposlena je u ... u ..., gde ostvaruje mesečnu zaradu od oko 80.000,00 dinara. Živi u svom stanu, u domaćinstvu sa maloletnim sinom i svojom majkom. Nema prihode sem zarade, a stan u kome porodica živi ima 60 m2. Tužilja plaća režijske troškove koji tokom zimskih meseci u proseku iznose oko 20.000,00 - 30.000,00 dinara, a tokom letnjih meseci oko 20.000,00 dinara. Njena majka je penzioner i ostvaruje minimalnu penziju. Tuženi je rođen 1969. godine, po zanimanju je specijalista ... i zaposlen je na Institutu za ... . Njegova mesečna zarada kod tog poslodavca prosečno iznosi 197.000,00 dinara, pri čemu se on i dodatno angažuje, pa je u periodu od januara do avgusta 2023.godine po tom osnovu ostvario neto zaradu od 198.000,00 dinara. Stanuje u svom stanu, površine 60 m2 i poseduje automobil. Živi u domaćinstvu sa emotivnom partnerkom. Za režijske troškove plaća oko 15.000,00 dinara, a za ishranu oko 30.000,00 dinara. Finansijski pomaže majci mesečnim iznosom od 20.000,00 dinara. Maloletni VV je zdravo dete, pravilnog razvoja. Učenik je osmog razreda osnovne škole i ima uobičajene potrebe za dete njegovog uzrasta koje se odnose na kupovinu hrane, garderobe, obuće, školskog materijala i pribora, što približno mesečno iznosi oko 55.000,00 dinara. Pravnosnažno je odlučeno o vršenju roditeljskog prava tako što je mal. VV poveren na samostalno vršenje roditeljskog prava tužilji, dok je tuženi obavezan da doprinosi izdržavanju maloletnog sina iznosom od 20% redovnih mesečnih primanja, umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tuženog obavezao da na ime svog doprinosa za izdržavanje mal. deteta, pored dosuđenog iznosa od 20% redovnih mesečnih novčanih primanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, mesečno doprinosi iznosom od još 10% redovnih mesečnih novčanih primanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, što ukupno iznosi 30% redovnih mesečnih novčanih primanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, u smislu odredbe člana 160. Porodičnog zakona, nalazeći da će izdvajanjem dosuđenog procentualno novčanog iznosa biti dostupna sredstva u obimu koji je dovoljan za zadovoljenje životnih potreba mal.deteta, prilagođeno standardu sredine u kojoj živi, dok će preostali potrebni iznos snositi majka, u čije doprinose se računa i svakodnevno angažovanje oko deteta.

Drugostepeni sud je prvostepenu presudu preinačio tako što je tužbeni zahtev za obavezivanje tuženog da na ime doprinosa za izdržavanje maloletnog VV plaća pored dosuđenog iznosa od 20% još 10% redovnih mesečnih novčanih primanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, odbio, nalazeći da potrebe maloletnog deteta mesečno iznose 55.000,00 dinara na osnovu činjenica koje je prvostepeni sud utvrdio, što znači da, mereno nominalno, obaveza tuženog iznosi 40.000,00 dinara mesečno, pa bi njegovim obavezivanjem da doprinosi izdržavanju mal. deteta iznosom od još 10% mesečno teret izdržavanja mal. deteta u celosti snosio tuženi, za šta nema osnova, jer je i tužilja, kao i tuženi dužna da obezbedi sredstva za izdržavanje mal. deteta, pošto je zaposlena i ostvaruje zaradu. Pri odlučivanju, drugostepeni sud je imao u vidu da minimalna suma izdržavanja u vreme presuđenja iznosi 44.792,00 dinara.

Po oceni Vrhovnog suda, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Prema odredbi člana 68. Porodičnog zakona (''Službeni glasnik RS'', br. 18/05), pravo je ali i dužnost roditelja da se staraju o deci. Na osnovu odredbe člana 154. stav 1. istog Zakona, mal.dete ima pravo na izdržavanje od roditelja. Visina izdržavanja određuje se prema potrebama deteta, kao poverioca izdržavanja, i mogućnosti dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja kako to propisuje član 160. stav1. Porodičnog zakona. Mogućnosti roditelja, kao dužnika izdržavanja zavisi od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegovih ličnih potreba, ali i obaveze izdržavanja drugih lica i drugih okolnosti od značaja za izdržavanje na osnovu odredbe člana 160. stav 3. Porodičnog zakona.

Imajući u vidu utvrđene potrebe mal. deteta, kao i imovinske prilike njegovih roditelja, Vrhovni sud nalazi da je pravilan zaključak drugostepenog suda da se već dosuđenim iznosom od 20% primanja koje tuženi ostvaruje obezbeđuje dovoljan nivo standarda maloletnom detetu, približno jednak standardu tuženog, naročito ako se ima u vidu uzrast deteta, uslovi sredine u kojoj živi, ali, sa druge strane i doprinos majke, koji je u ovom slučaju, značajno niži u odnosu na doprinos oca, pošto ona ostvaruje niže prihode, ali njen doprinos postoji i kroz nenovčanu vrednost u smislu svakodnevnog staranja o detetu. Po oceni Vrhovnog suda, mal. detetu je obezbeđena suma neophodna za zadovoljenje njegovih egzistencijalnih i drugih životnih potreba pa bi obavezivanjem tuženog da plaća još 10% po tom osnovu detetu bio priznat viši iznos od njegovih potreba što bi isključilo obavezu majke, suprotno odredbi člana 154. stav 1. Porodičnog zakona. Zbog toga, tužilja neosnovano u reviziji ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Pravilna je i odluka o troškovima postupka jer je doneta pravilnom primenom odredbe člana 153. stav 2. Zakona o parničnom šostupku, u vezi odredbe člana 207. Porodičnog zakona.

Na osnovu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.

Troškovi angažovanja punomoćnika, advokata, za sastav odgovora na reviziju tuženom nisu bili potrebni u smislu odredbe člana 154. Zakona o parničnom postupku.

Na osnovu odredbe člana 165. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković