Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 8414/2021
13.07.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Dragane Boljević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., koju zastupa Novica Zdravković advokat iz ..., protiv tuženog Grada Vranja, koga zastupa Gradsko javno pravobranilaštvo u Vranju, radi isplate naknade, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2359/21 od 06.10.2021. godine, na sednici održanoj 13.07.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2359/21 od 06.10.2021. godine.
Odbija se zahtev tužilje za naknadu troškova revizijskog postupka.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2359/21 od 06.10.2021. godine odbijena je žalba tužilje i potvrđena presuda Višeg suda u Vranju P 31/20 od 10.06.2021. godine, ispravljena rešenjem istog suda P 31/20 od 23.07.2021. godine, kojom je odbijen tužbeni zahtev za isplatu naknade od 29.975.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 05.10.2017. godine do isplate za faktički eksproprisanu nepokretnost „...“ u površini od 5.500 m2 na mestu zvanom „...“ u ... prema rešenju GNO broj ... od 16.09.1948. godine, koja se prostire od južnog ulaza ... škole u Vranju sa severne strane do Gradskog bazena sa južne strane i od pešačke staze zapadno do gradske reke istočno, koja predstavlja deo k.p. .../... po novom premeru iz lista nepokretnosti ... k.o. ..., tj. deo k.p. .../... i .../... po starom premeru (stav prvi izreke) i obavezana tužilja da naknadi tuženom troškove postupka od 2.400.000,00 dinara (stav drugi izreke).
Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.
Tuženi je podneo odgovor na reviziju.
Ispitujući pobijanu presudu, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku ('“Službeni glasnik RS'“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14, 87/18, 18/20, 10/23; u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni sud je našao da je revizija tužilje neosnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti. Pred drugostepenim sudom nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi s članom 398. stav 2. ZPP na koju revizija ukazuje, jer je drugostepeni sud raspravio sva pitanja na koje mu je ovaj sud ukazao rešenjem Rev 5532/2018 od 22.10.2019. godine, donetim u ranijoj fazi ovog postupka koji je pokrenut predlogom sadašnje tužilje od 31.03.2004. godine radi određivanja naknade za eksproprisane nepokretnosti koji je, pravnosnažnim rešenjem Opštinskog suda u Vranju R 184/04 od 01.09.2005. godine, odbačen u vezi sa rešenjem o eksproprijaciji 21655 od 08.10.1949. godine, a nastavljen u vezi sa rešenjem ... od 16.09.1948. godine, da bi zatim bio obustavljen rešenjem istog suda R 184/04 od 09.07.2009. godine, od kad se ovaj postupak sprovodi po pravilima parničnog postupka.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, na predmetnom zemljištu koje je u javnoj knjizi upisano kao državna svojina Republike Srbije sa pravom korišćenja tuženog, raniji vlasnik je bila tužiljina baba po ocu BB (preminula 1947), koja je zaveštala to zemljište, između ostalog, sudskim testamentom R 947/46 od 31.08.1946. godine svojoj snaji, tužiljinoj majci VV (preminula 2001). Po tužbi tužiljinog oca GG (preminuo 1951) radi redukcije testamenta zbog povrede nužnog dela, pred Sreskim sudom u Vranju tužiljini roditelji su zaključili sudsko poravnanje G 469/48 od 15.09.1948. godine kojim je tužiljin otac priznao pravo svojine tužiljinoj majci na jednoj od zaveštanih parcela - „bašča na mestu zv. ... u ataru varoši Vranja, veličine oko 4 šinika“ (1 šinik = 1 dekar = 1.000 m2), s tim što je ta parcela u poravnanju opisana kao: „bašta „...“ u ataru GNO Vranje koja meri i graniči: istočno od reke 30 m, zapadno od službenog puta 30 m, severno od DD zv. DD1 150 m i južno do ĐĐ 150 m“.
U Vranju je u periodu od 1948/1950 vršena eksproprijacija nepokretnih imanja na južnoj strani grada na mestu „...“ u korist države za potrebe Gradske narodne ekonomije, tokom koje je Gradski narodni odbor (GNO) Vranje donosio više rešenja o eksproprijaciji istih, nepokretnosti u skladu sa uputstvima iz propisa koji su sukcesivno donošeni u tom periodu radi pravilnog sprovođenja postupka eksproprijacije i naknade za eksproprisane nepokretnosti, u smislu Osnovnog zakona o eksproprijaciji („Službeni list FNRJ“, broj 28/1947). Tako je postupano i u vezi sa nepokretnim imanjem tužiljinih roditelja, koje se na tom mestu sastojalo od dva potesa zemljišta, s tim što tužiljina majka, koja nije bila upisana kao knjižni vlasnik svoje parcele, nije bila označena kao učesnik eksproprijacije. Najpre je „nepokretna imovina u ataru grada Vranja na mestu ...“ u površini od 5.221,80 m2 koja se vodila na tužiljinog oca (zajedno sa imovinom još 16 vlasnika na istom mestu u sveukupnoj površini od 81.771.3 m2) delimično eksproprisana za potrebe jednogodišnjeg zakupa, odlukom broj 1544 od 24.01.1948. godine, da bi zatim bilo doneto predmetno rešenje broj ... od 16.09.1948. godine kojim se „ekspropriše u korist Države FNRJ nepokretna imovina u veličini od 5,5 dekara, i to njiva sopstvenika GG u ataru ... (...)“, s tim što ovo rešenje o potpunoj eksproprijaciji nije, u skladu sa zakonom dobilo potvrdu Vlade, niti je u njemu predstavljen opis pozicije i imena sopstvenika sa kojim se graniči predmetno zemljište, pri čemu u arhivskim fondovima nema podataka da je na osnovu ovog rešenja sprovedena eksproprijacija.
Nakon isteka jednogodišnjeg zakupa po rešenju o delimičnoj eksproprijaciji broj 1544 od 24.01.1948. godine, doneto je rešenje o (potpunoj) eksproprijaciji broj 1645 od 25.01.1949. godine, kojim se „ekspropriše u korist države, a za potrebe gradske ekonomije nepokretna imovina koja se nalazi u kompleksu pored samog grada a na njegovoj južnoj strani“ od sedamdesetak sopstvenika, između ostalog i od tužiljinog oca GG u površini od 17.070 m2, sa obrazloženjem da: „u 1948. godini Odbor je svojom Odlukom broj 1544 od 24.01.1948. izvršio eksproprijaciju izvesnih sopstvenika u veličini od 8-10 hektara i to pod jednogodišnjim zakupom na istom mestu koje je i predmet ove eksproprijacije. No usled naglog razvitka opštih prilika u gradu i prilika u pogledu ishrane stanovništva, oseća se potreba da se prošlogodišnja ekonomija znatno proširi i ustanovi kao stalna“, zbog čega: „Ovim rešenjem zamenjuje se rešenje (odluka) broj 1544“. Oktobra iste godine, rešenjem broj 21655 od 08.10.1949. godine, eksproprisana je „nepokretna obradiva imovina koja se nalazi ispod Duvanske stanice na južnoj strani Vranja u jednom kompleksu u korist FNRJ a za potrebe Ekonomije Narodnog odbora grada“ od osamdesetak sopstvenika čija su imena prikazana u tri različita spiska, zavisno od porodičnih, društvenih i imovinskih prilika, pri čemu od tužiljinog oca (spisak u tački 1 pod rednim br. 8. i 32) u površinama od 11.785 m2 i 5.285 m2 (ukupno 17.070 m2). Ovo rešenje je, nakon ponovnog razmatranja pitanja gradske ekonomije, izmenjeno rešenjem broj 23287 od 01.11.1949. godine (u pogledu prvog spiska) tako što je naveden spisak sopstvenika (srednjeg ili slabog imovnog stanja, koji se bave zemljoradnjom) kojima će se kao naknada za eksproprijaciju dati drugo zemljište u zamenu (u odnosu na tužiljinog oca nije bilo izmene).
Postupak u vezi sa eksproprijacijom navedenog kompleksa zemljišta, s obzirom na uočene greške u pogledu označenja imena sopstvenika ili površina eksproprisanog zemljišta i novodoneta uputstva, nastavljen je i nakon toga, u vreme kad su na terenu obradom zemljišta već bile uništene sve međe i kad je formiran jedan novi interni put Gradske narodne ekonomije između Gradske reke i postojećeg javnog puta. Konačno, zasebnim rešenjem br. 25889/2 i 25885/7 od 13.03.1950. godine od tužiljinog oca se: „eksproprišu u korist države a za potrebe Gradske narodne ekonomije u Vranju nepokretnosti, dve njive koje se nalaze u ataru grada Vranja a graniče: Parcela 1: površine 7.445 m2 omeđena: sa istoka putem, sa zapada do imanja EE, sa severa do imanja ŽŽ (...), sa juga do imanja ZZ“ (južno od sadašnje zgrade obdaništa „...“ između puteva čiji položaj odgovara katastarskom planu iz 1950/54) i: „Parcela 2: površine 5.285 m2 omeđena: sa istoka putem, sa zapada putem, sa severa do imanja II, sa juga do imanja ĐĐ“ (južno od sadašnje zgrade ... škole između puta i reke sa istoka čiji položaj odgovara katastarskom planu iz 1950/54), a za koju je određena naknada od 15.735,00 dinara u obveznicama.
Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prihvativši nalaz i mišljenje Građevinskog fakulteta u Beogradu od 05.03.2021. godine, nižestepeni sudovi su identifikovali nepokretnost – njivu od 5,50 dekara sopstvenika GG za koju je u predmetnom rešenju broj ... od 16.09.1948. godine navedeno da se ekspropriše, kao parcelu u površini od 5.285 m2 koja se prema stanju u trenutku eksproprijacije graniči sa istoka rekom (parcelom vodnog zemljišta gradske reke), sa zapada putem (parcelom javnog puta), sa severa parcelom II (površine 2970 m2) i sa juga parcelom ĐĐ (površine 3455 m2). Radi se o jednoj te istoj nepokretnosti koja je u donetim dokumentima o eksproprijaciji opisivana kao: „nepokretna imovina u ataru grada Vranja na mestu „...“ sopstvenika GG u površini od 5.221 m2“ (odluka broj 1544 od 24.01.1948. godine), „eksproprisana nepokretna imovina“ sopstvenika GG „koja se nalazi u kompleksu pored samog grada a na njegovoj južnoj strani“ u površini od 17.070 m2 (rešenje broj 1645 od 25.01.1949. godine iz čijeg je obrazloženja nesumnjivo da je ta nepokretnost obuhvaćena ukupnom površinom eksproprisanih nepokretnosti tužiljinog oca), „nepokretna obradiva imovina koja se nalazi ispod Duvanske stanice na južnoj strani Vranja u jednom kompleksu u korist FNRJ a za potrebe Ekonomije Narodnog odbora grada od sledećih sopstvenika...“ „... 32. GG, bivšeg trgovca a sada služb. od 5.285 m2“ (rešenje broj 21655 od 08.10.1949. godine) koja, sa imovinom GG pod rednim brojem 8. u površini od 11.785 m2 u istom rešenju, ima ukupnu površinu od 17.070 m2 (pri čemu su u tom rešenju, počev od rednog broja 32. pa do kraja tačke 1, nalaze imena svih 17 sopstvenika iz odluke 1544), odnosno kao „Parcela 2: površine 5.285 m2 omeđena: sa istoka putem, sa zapada putem, sa severa do imanja II, sa juga do imanja ĐĐ“ koja je konačno eksproprisana rešenjem broj 25889/2 i 25885/7 od 13.03.1950. godine (zajedno sa parcelom broj 1 površine 7.445 m2). Prema katastarskom premeru od 1950, koji je stupio na snagu 1954. godine, eksproprisana nepokretnost površine 5.285 m2 se nalazi istočno od parcele puta broj ... pretežnim delom na k.p. .../... i manjim delom na k.p. .../... koja je uz parcelu gradske reke, a prema katastarskom premeru važećeg katastra nepokretnosti iz decembra 2020 godine, istočno delom k.p. .../..., a zapadno delom k.p. .../... i ... obuhvatajući najvećim delom deo školskog dvorišta južno od zgrade ... škole.
Identifikovano je i ostalo eksproprisano zemljište tužiljinog oca, koje je u rešenju broj 1645 od 24.01.1949. godine obuhvaćeno površinom eksproprisanog zemljišta od 17.070 m2, a u rešenju broj 21655 od 08.10.1949. godine (pod rednim brojem 8) označeno površinom od 11.285 m2, dok je u rešenju broj 25883/2 i 25885/7 od 13.03.1950. godine konačno označeno kao parcela I sopstvenika GG sa tačnom površinom od 7.445 m 2. Prema katastarskom premeru od 1950/1954. godine ono se nalazi istočno od parcele puta broj ..., na delu k.p. ..., ..., ... i ... i graniči se sa zapadna parcelom ..., dok se prema katastarskom premeru važećeg katastra nepokretnosti iz decembra 2020. godine nalazi istočno većim delom na k.p. .../... (parcela Sportskog centra), a zapadno manjim delom na k.p. ... (južni deo parcele kompleksa Duvanske industrije Vranje), obuhvatajući deo prostora severno od Bulevara AVNOJ-a i južno od Sportskih terena.
S obzirom na izloženo, imajući u vidu odredbe Osnovnog zakona o eksproprijaciji, kao i odredbe Uputstva za sprovođenje Osnovnog zakona o eksproprijaciji od 06.10.1948. godine, Uputstva o postupku eksproprijacionih komisija pri procenjivanju i utvrđivanju naknade za eksproprisanu imovinu od 25.02.1950. godine i Urebe o izdavanju obveznica za naknadu eksproprisane imovine od 16.03.1950. godine, koje su omogućavale provođenje eksproprijacije na osnovu novodonetog rešenja, nižestepeni sudovi su zaključili da predmetna nepokretnost nije faktički oduzeta od vlasnika, već da je eksproprisana u pravnovaljanom postupku pravnosnažnim rešenjem broj 25883/2 i 25885/7 od 13.03.1950. godine koje sadrži sve elemente propisane članom 29. Osnovnog zakona o eksproprijaciji (podatke o korisniku eksproprijacije, tačno određivanje predmeta eksproprijacije, tačan iznos naknade i način na koji će ona biti data – u obvezicama). S obzirom na izloženo, prvostepeni sud je tužbeni zahtev za naknadu eksproprisane nepokretnosti, zasnovan na nalazu i mišljenju veštaka građevinske struke Stojana Krmpote, prema kome je tržišna vrednost predmetnog građevinskog zemljišta 5.450,00 dinara/m2 i postavljen u iznosu od 29.975.000,00 dinara, odbio kao neosnovan. Drugostepeni sud je odbio žalbu tužilje, prihvativši pravno stanovište prvostepenog suda primenjeno na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje i potvrdio prvostepenu presudu.
Neosnovano se revizijom tužilje osporava doneta pravnosnažna presuda.
Osnovni zakon o eksproprijaciji („Službeni list FNRJ“, broj 28/1947) omogućavao je eksproprijaciju nepokretne imovine i prava na njoj kad to traži opšti interes izvođenja korisnih radova za svrhe društveno-ekonomskog i kulturnog podizanja i razvoja naroda (član 1), pri čemu su se akti o eksproprijaciji koje donose sreski, gradski i oblasni izvršni odbori, kao i Glavni izvršni odbor, podnosili na potvrdu vladi narodne republike (član 6). Eksproprijacija je mogla biti potpuna, kada se imovina odnosno pravo na njoj oduzima od njenog sopstvenika odnosno imaoca ili delimična, kada se na imovini drugoga ustanovljava službenost ili zakup (član 7) i za nju se davala naknada u visini prosečne prometne vrednosti, koju eksproprisana imovina ima na dan procene (član 11. stav 1), koja se mogla sastojati, kada se daje za imovinu eksproprisanu u korist države, u novcu, u državnim obveznicama i u davanju druge nepokretnosti u zamenu za eksproprisanu, pri čemu se naknada u novcu i u nepokretnosti određivala ako je eksproprisana imovina predstavljala jedini ili najvažniji izvor za izdržavanje sopstvenika, njegove uže porodice i lica koje je sopstvenik dužan izdržavati (član 15). Odredbom člana 16. bilo je propisano da će Vlada FNRJ propisati uredbom bliže odredbe o izdavanju državnih obveznica za naknadu eksproprisane imovine, o upotrebi u prometu, kamatama, načinu i roku amortizacije ovih obveznica. Rešenje o eksproprijaciji donosilo se posebno za svakog korisnika, i sadržavalo je naročito: podatke o korisniku eksproprijacije, tačno određivanje predmeta eksproprijacije, tačan iznos naknade i način na koji će ona biti data (član 29), protiv njega se mogla izjaviti žalba nadležnom okružnom sudu u roku od osam dana po prijemu rešenja; rešenje okružnog suda bilo je konačno (član 30), a odmah po pravnosnažnosti rešenja komisija je izdavala nalog državnom organu za čije je potrebe eksproprijacija bila izvršena da postupi prema tom rešenju u pogledu naknade ranijem sopstveniku eksproprisane imovine (član 32).
Radi sprovođenja Osnovnog zakona o eksproprijaciji sukcesivno je doneto, na osnovu člana 38. zakona, više podzakonskih akata. Uputstvom za sprovođenje Osnovnog zakona o eksproprijaciji („Službeni list FNRJ“, broj 85 od 06.10.1948. godine) bile su konkretizovane i pojašnjene zakonske odredbe, između ostalih i ona iz člana 15. stav 2. da će se, kad se eksproprijacija vrši u korist države, naknada u novcu ili u nepokretnostima odrediti samo u slučaju ako je eksproprisana imovina predstavljala jedini ili najvažniji izvor za izdržavanje sopstvenika, njegove uže porodice i lica koje je sopstvenik dužan da izdržava, uz uputstva kako se ovo pitanje ocenjuje (VIII), kao i da će eksproprijaciona komisija, kad nađe da treba dati naknadu u državnim obveznicama, utvrditi visinu naknade i odrediti da se naknada da u državnim obveznicama bez obzira što nije doneta uredba Vlade FNRJ u smislu člana 16 zakona (X). Uputstvom XVII bilo je propisano da se može provesti jedinstven postupak u slučaju kad su aktom o eksproprijaciji obuhvaćene nepokretnosti koje pripadaju većem broju sopstvenika, ali da je eksproprijaciona komisija dužna da donese rešenje o eksproprijaciji posebno za svakog sopstvenika. Kad državni organ u čiju je korist dozvoljena eksproprijacija odustane od nje pre ili u toku postupka eksproprijacije (bilo zato što je prestala potreba zbog koje je dozvoljena eksproprijacija, bilo iz kojih drugih razloga), odluku o povlačenju akta o eksproprijaciji doneće onaj državni organ koji je svojevremeno izdao akt o eksproprijaciji, a eksproprijaciona komisija utvrđujući ovo prekinuće dalji rad. Ovo međutim ne sprečava da se ponovo po istoj stvari provede eksproprijacija na osnovu novog akta o ekproprijaciji (IV).
Uputstvo o postupku eksproprijacionih komisija pri procenjivanju i utvrđivanju naknade za eksproprisanu imovinu („Službeni list“, broj 14 od 25.02.1950. godine) doneto je u cilju obezbeđenja pravilne primene Osnovnog zakona o eksproprijaciji, a naročito u cilju pravilnog rešenja pitanja procene i utvrđivanja naknade za eksproprisanu imovinu u smislu osnovnog zakonskog načela prema kome vlsnicima eksproprisane imovine treba dati takav oblik naknade koji bi ih obeštetio. S tim u vezi detaljno su razrađene situacije od kojih zavisi oblik naknade. Tako je za naknadu u obveznicama (delimičnu ili potpunu) propisano da će se dati ukoliko se radi o vlasnicima kojima je eksproprisana delimično ili potpuno imovina, ali njihovo izdržavanje ne dolazi u pitanje, ili se radi o licima koja imaju još imovine dovoljne za život (I V). Data su i detaljna uputstva u vezi sa procenjivanjem eksproprisane imovine i utvrđivanje naknade po vrstama, kulturama i merama eksproprisane imovine i načinom isplate, uz konstataciju da sprovođenje u život ovog uputstva zahteva korenitu promenu u radu eksproprijacionih komisija, koje ne bi smele da preuzmu funkciju sudskih organa koji bi samo na osnovu podnetih predloga rešavali o visini i obliku naknade, već su dužne kao operativni organi da same prikupljaju sve potrebne elemente za donošenje rešenja u smislu ovog uputstva.
Uredbom o izdavanju obveznica za naknadu eksproprisane imovine od 16.03.1950. godine („Službeni list FNRJ“, broj 20 od 18.03.1950. godine) uređeno je izdavanje državnih obveznica za izmirenje državnih obaveza nastalih po Osnovnom zakonu o eksproprijaciji.
Imajući u vidu odredbe citiranih propisa i činjenicu da je postupak eksproprijacije i postupanja eksproprijacionih komisija tokom godina bivao pojašnjavan, dopunjavan i unapređivan u dosledan i koherentan sistem, pravilno su nižestepeni sudovi zaključili, suprotno navodima revizije, da su tužiljini pravni prethodnici imali dve nepokretnosti na potesu zemljišta koje je od njih i više desetina drugih vlasnika eksproprisano u korist države a za potrebe Gradske narodne ekonomije u Vranju, da je s tim u vezi postupak eksproprijacije provođen u periodu od 1948. do 1950. godine, da je tokom tog postupka donošeno, jedno za drugim, više rešenja o eksproprijaciji (iako prethodna nisu bivala povučena) iste nepokretne imovine koja je bila u svojini većeg broja vlasnika, da predmetno rešenje broj ... od 16.09.1948. godine o eksproprijaciji njive u ataru ... (...) u površini od 5,5 dekara (5.500 m2) ne samo da nije dobilo potvrdu Vlade, već nije sadržavalo ni opis pozicije, mera i granica, ni brojeve susednih parcela ili njihov opis i imena njihovih sopstvenika, što znači da nije bilo izvršivo; takođe da su za obe nepokretnosti tužiljinih pravnih prethodnika (uključiv onu iz rešenja broj ... od 16.09.1948. godine), kao i za nepokretnosti više desetina drugih vlasnika, donošena zajednička rešenja o eksproprijaciji, jedno za drugim, i to najpre rešenje broj 1645 od 25.01.1949. godine (u kome je eksproprisana nepokretnost tužiljinog oca označena samo površinom od 17.070 m2), a zatim rešenje broj 21655 od 08.10.1949. godine (izmenjeno rešenjem broj 23287 od 01.11.1949. godine) kojim su vlasnici eksproprisane nepokretne imovine „sortirani“ u više grupa, a dve nepokretnosti tužiljinog oca zasebno navedene pod različitim rednim brojevima i označene površinama (rednim brojem 8 u površini od 11.785 m2 i 32 u površini od 5.285 m2, ukupno 17.070 m2). Konačno, zasebnim rešenjem broj 25889/2 i 25885/7 od 13.03.1950. godine, koje je u svemu doneto u skladu sa propisima i sadrži i detaljan opis predmeta eksproprijacije podoban za identifikaciju (pozicija u odnosu na susedne parcele i njihove vlasnike i tačne površine) eksproprisane su dve parcele tužiljinog oca od 5.285 m2 i 7.445 m2 i određen je oblik naknade (u državnim obveznicama) i tačan iznos naknade za njih.
Nisu tačni navodi revizije da nižestepeni sudovi nisu postupili po nalogu iz rešenja ovog suda Rev 5532/2018 od 21.10.2019. godine, ranije donetog u ovom postupku. Naprotiv, na osnovu predloženih i izvedenih dokaza i veštačenja koje je izvršio Građevinski fakultet u Beogradu, identifikovane su jedine dve nepokretnosti tužiljinih pravnih prethodnika (položaji, granice i mere) koje su postojale na mestu na kome je vršena eksproprijacija šireg zemljišnog potesa u periodu od 1948/1950 za potrebe gradske ekonomije i utvrđeno da one nisu faktički oduzete (eksproprisane) već da su bile eksproprisane i da je za njih data naknada u državnim obveznicama.
Sukcesivno donošenje podzakonskih propisa u vezi sa eksproprijacijom, kao i rešenja o eksproprijaciji istih nepokretnosti iz čijih obrazloženja proizlazi da je eksproprijaciona komisija, u uslovima tada raspoloživih tehničkih resursa i uništenih međnih belega, rešavala situaciju na terenu ispravljajući „u hodu“ propuste i greške činjene prilikom eksproprijacije, uključiv i označavanje pogrešnih (manjih ili većih) površina eksproprisanog zemljišta, čine neosnovanim navode revidenta o navodnom „nestanku“ parcele od 5,5 dekara (5.500 m2), odnosno 4.340 m2 i o njenom faktičkom oduzimanju od tužiljinih pravnih prethodnika tokom sprovođenja eksproprijacije, koje navode je inače (o tome da li je imovine bila eksproprisana i oduzeta bez naknade ili faktički oduzeta, kao i o tačnoj površini navodno faktički oduzete nepokretnosti) tužilja menjala više puta tokom postupka.
Nije od uticaja ni navod da je rešenjem od 16.09.1948. godine, koje je navodno ostalo na snazi jer nije stavljano van snage kasnije donošenim rešenjima o eksproprijaciji iako je takvo postupanje bilo propisano, u stvari eksproprisana druga imovina a ne ona označena u rešenju od 13.03.1950. godine. Odluka o povlačenju akta o eksproprijaciji donosila se u slučaju kada bi državni organ u čiju je korist dozvoljena eksproprijacija odustao od eksproprijacije, što se u konkretnom slučaju nije desilo, zbog čega rad eksproprijacione komisije i nije prestajao sve dok eksproprijacija nije završena u potpunosti 1950. godine. Osim toga, rešenje od 16.09.1948. godine nije dobilo potvrdu Vlade koja je zakonom bila propisana kao neophodan uslov za eksproprijaciju, te se nije ni smatralo donetim i postojećim u pravnom prometu, zbog čega nije bilo ni potrebe ni mogućnosti da kao takvo bude stavljeno van pravne snage.
Suprotno navodima revizije, identifikacija nepokretnosti iz tog rešenja je izvršena s obzirom na sve dostavljene i izvedene dokaze, uzimajući u obzir kako sudski testament BB od 31.08.1946. godine u korist tužiljine majke i njegovo osporavanje od strane tužiljinog oca u postupku u kome su tužiljini roditelji postigli poravnanje od 15.09.1948. godine, tako i promene na terenu do kojih je tokom vremena došlo poslovanjem narodne ekonomije i formiranjem internog puta na tom zemljištu uz reku, tako da je u momentu donošenja rešenja od 13.03.1950. godine, kojim je okončana eksproprijacija nepokretnosti tužiljinih prethodnika, njena istočna granica bila put a ne reka.
Budući da preostalim navodima revizije tužilja revident ponavlja razloge koje je drugostepeni sud već detaljno razmotrio i ocenio neosnovanim, nema potrebe za tim da ih i Vrhovni sud detaljno obrazlaže.
S obzirom na izloženo, odlučeno je kao u izreci, primenom člana 414. i 165. stav 1. u vezi s članom 153. stav 1. Zakona o parničnom postupku.
Predsednik veća – sudija
Branislav Bosiljković s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković