Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u delu kojim je preinačena prvostepena presuda, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju sa zahtevom za naknadu troškova.

Vrhovni sud je ispitao drugostepenu presudu u pobijanom delu primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23) i utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge bitne povrede postupka zbog kojih se ona može izjaviti, primenom člana 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u spornom periodu od decembra 2017. godine zaključno sa decembrom 2020. godine bila zaposlena kod tuženog kao korisnika javnih sredstava, i obavljala poslove ... sa koeficijentom za obračun i isplatu zarade od 2,4. Tuženi je u skladu sa zakonskom obavezom prilikom izrade Programa poslovanja planirao isplatu zarade i naknade za regres na mesečnom nivou, ali počev od 2014. godine realizacija trošenja sredstava nije bila u skladu sa ovim Programom. U toku 2018. i 2019. godine tuženi je imao veći broj zaposlenih od broja predviđenog opštim aktima, dok je u toku 2020. godine broj zaposlenih bio manji. U vremenskom periodu od 2015. do 2019. godine tuženi je isplatio veći iznos po osnovu zarada od iznosa odobrenog Programom poslovanja, iz razloga što je u tom periodu imao veći broj zaposlenih od broja koji mu je odobren programom, a na ime zarada korišćena su i sredstva za regres. Regres nije isplaćivan za godine za koje je pripadao, već narednih godina u delovima. Tužilja zahteva isplatu razlike između pripadajuće i isplaćene zarade u spornom periodu. Tuženi za oktobar 2014. godine nije iskoristio sredstva planirana svojim Programom poslovanja za 2014. godinu. Na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka, primenom cene rada spram planirane mase sredstava i realizovane mase zarada utvrđena je razlika za oktobar 2014. godine koja nije iskorišćena u iznosu od 762.544,00 dinara. Pored osnovne varijante obračuna prema kojoj potraživanje tužilje primenom navedenog metoda obračuna sa korekcijom prema Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava za sporni period iznosi ukupno 43.703,85 dinara, sudski veštak je dao i dopunsku varijantu obračuna uzimajući u obzir činjenicu da je u tom mesecu kod tuženog bilo 27 više zaposlenih u odnosu na broj planiran Programom poslovanja tuženog. Prema toj varijatni obračuna, na iznos neiskoršćenih sredstava za oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara dodat je i iznos od 1.794.852,00 dinara koji predstavlja obračun prosečne zarade za 27 više zaposlenih u tom mesecu i tako je dobijena ukupna masa neiskorišćenih sredstava od 2.557.396,00 dinara. Polazeći od tog iznosa kao preostale mase sredstava za zarade, potraživanje tužilje sa korekcijom na dan stupanja na snagu navedenog Zakona iznosi ukupno 160.423,83 dinara.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužiocu dosudio iznos od 160.423,83 dinara, prihvatajući varijantu iz dopunskog nalaza sudskog veštaka, a prema kojoj je tužilja opredelila tužbeni zahtev.

Drugostepeni sud nije prihvatio ovakav obračun, nalazeći da se ne mogu uzeti u obzir kao preostala neutrošena masa sredstava za zarade iznosi koji su isplaćeni za 27 više zaposlenih u oktobru 2014. godine. Prema stavu ovog suda svi zaposleni kod tuženog imaju pravo na zaradu u skladu sa opštim aktima i zakonom, pa se na utvrđena prava na neisplaćenu razliku u visini raspoloživih a neisplaćenih sredstava za oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara ne može dodati ono što je isplaćeno prekobrojnim zaposlenima kod tuženog. Ocenio je da za sporni vremenski period postoji razlika zarade koja nije isplaćena tužilji ali u visini od 43.703,85 dinara, pa je tužbeni zahtev preko ovog iznosa odbio kao neosnovan.

Po oceni Vrhovnog suda, na potpuno i pravilno utvrđeno činjenično stanje, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Prema odredbama članova 104, 105.-107. i 110. Zakona o radu, tužilji pripada odgovarajuća zarada u skladu sa zakonom, opštim aktima i ugovorima o radu.

Tuženi je u skladu sa odredbama članova 1, 4. i 5. Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“ br. 116/14) od 01.11.2014. godine bio u obavezi da osnovice za obračun i isplatu plata umanji za 10%, te mu je bilo zabranjeno da povećava osnovice, koeficijente i druge elemente, odnosno uvodi nove elemente na osnovu kojih se povećava iznos plata i drugih stalnih primanja.

Odredbom člana 62. Zakona o javnim preduzećima („Službeni glasnik RS“ br. 15/2016 i 88/2019) propisano je da ukoliko u javnom preduzeću do početka kalendarske godine nije donet godišnji, odnosno trogodišnji program poslovanja, do donošenja tog programa zarade se obračunavaju i isplaćuju na način i pod uslovima utvrđenim godišnjim, odnosno trogodišnjim programom poslovanja za prethodnu godinu.

Po Posebnom kolektivnom ugovoru za javna komunalna i druga javna preduzeća Grada Novog Sada i Kolektivnom ugovoru tuženog od 03.03.2014. godine, zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu sa polazištem na vrednost radnog časa, koja se za sve zaposlene utvrđuje za tekući mesec na osnovu planiranih sredstava za isplatu zarada za odgovarajući mesec. Utvrđena vrednost radnog časa može se promeniti u skladu sa izmenjenim okolnostima, o čemu poslodavac i sindikat kod poslodavca zaključuju sporazum.

Imajući u vidu navedeno materijalno pravo, pravilno je drugostepenom presudom tužilji priznata razlika zarada obračunata primenom cene rada prema planiranoj masi sredstava koja je tuženom odobrena Programom poslovanja za zarade za oktobar 2014.godine, sa umanjenjem po Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, koji je tada stupio na snagu.

Vrhovni sud ne prihvata navode revizije da je nezakonito postupanje tuženog u raspolaganju sredstvima zarada trebalo sankcionisati tako što bi se tužilji priznala razlika koja za osnov obračuna ima i isplaćene zarade prekobrojnim zaposlenima. Ovo stoga što su svi zaposleni kod tuženog imali pravo na zaradu u skladu sa opštima aktima i zakonom, odnosno pravo na istu vrednost boda, pa se, kao što je to drugostepeni sud pravilno zaključio, ne mogu uzeti u obzir kao preostala neiskorišćena masa sredstava za zarade planirane Programom iznosi isplaćeni prekobrojnim zaposlenim kod tuženog, odnosno za 27 više zaposlenih u oktobru 2014.godine.

Odluka o troškovima postupka doneta je u skladu sa odredbama članova 165. stav 2, 153. stav 2. i 154. ZPP, spram uspeha stranaka u postupku.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.

Kako sastav odgovora na reviziju nije trošak koji je bio neophodan tuženom za vođenje ove parnice, to je Vrhovni sud primenom člana 154. stav 1. u vezi člana 165. stav 1. ZPP odlučio kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković,s.r.

Za tačnost otpravka

zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković