U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Ivane Rađenović, Vladislave Milićević, Tatjane Matković Stefanović i Tatjane Miljuš, članova veća, u parnici tužilaca AA iz ..., BB iz ..., VV iz ..., GG iz ... i DD iz ..., koje sve zastupa Goran Zečević advokat iz ... i tužioca ĐĐ iz ..., koga zastupa Nikola Tadić advokat iz ..., protiv tuženog Fabrike kotrljajućih ležajeva i kardana „FKL“ a.d. Temerin, čiji je punomoćnik u revizijskom postupku Miloš Igić, advokat iz ..., radi isplate, odlučujući o revizijama tužioca ĐĐ i tuženog izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1874/21 od 07.12.2021. godine, u sednici održanoj 14.09.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1874/21 od 07.12.2021. godine u preinačujućem delu iz stava prvog izreke i odluci o troškovima postupka (stavovi četvrti i peti izreke).

NE PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1874/21 od 07.12.2021. godine u stavu trećem izreke kojim je potvrđena prvostepena presuda u usvajajućem delu, kao izuzetno dozvoljenoj.

ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1874/21 od 07.12.2021. godine u stavu trećem izreke kojim je potvrđena prvostepena presuda u usvajajućem delu.

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužioca ĐĐ izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1874/21 od 07.12.2021. godine, u potvrđujućem delu iz stava pravog izreke, kao izuzetno dozvoljenoj.

DELIMIČNO SE USVAJA revizija tužioca i PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1874/21 od 07.12.2021. godine u potvrđujućem delu iz stava pravog izreke i presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1927/2020 od 26.03.2021. godine u odbijajućem delu iz stava devetog izreke, tako što se delimično usvaja tužbeni zahtev tužioca ĐĐ i obavezuje tuženi da mu isplati na ime razlike odgovarajuće zarade za period od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine iznos od 436.101,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 21.11.2020. godine do isplate i na ime obračunate zakonske zatezne kamate iznos od 461.623,32 dinara u roku od 8 dana od dana prijema otpravka presude.

U ostalom delu, ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca ĐĐ izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 5845/21 od 01.12.2021. godine u preostalom delu stava prvog izreke kojim je potvrđena prvostepena presuda u odbijajućem delu.

Svaka stranka snosi svoje troškove revizijskog postupka.

ODBIJAJU SE zahtevi tužioca ĐĐ i tuženog za naknadu troškova odgovora na reviziju.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1927/2020 od 26.03.2021. godine, stavovima prvim, drugim, trećim četvrtim, petim i šestim izreke, obavezan je tuženi da za period od 05.05.2012 godine do 30.04.2013. godine isplati razliku zarade i to: tužiocu AA, na ime glavnog duga iznos od 204.526,69 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.11.2020. godine do konačne isplate i obračunatu zakonsku zateznu kamatu u iznosu od 238.404,68 dinara; tužiocu BB na ime glavnog duga iznos od 130.744,30 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.11.2020. godine do konačne isplate i obračunatu zakonsku zateznu kamatu u iznosu od 159.373,63 dinara; tužiocu VV na ime glavnog duga iznos od 184.550,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.11.2020. godine do konačne isplate i obračunatu zakonsku zateznu kamatu u iznosu od 291.407,23 dinara; tužiocu GG na ime glavnog duga iznos od 109.032,52 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.11.2020. godine do konačne isplate i obračunatu zakonsku zateznu kamatu u iznosu od 134.472,73 dinara; tužiocu DD na ime glavnog duga iznos od 112.264,12 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.11.2020. godine do konačne isplate i obračunatu zakonsku zateznu kamatu u iznosu od 118.714,55 dinara; i da im na dosuđene iznose za račun tužilaca uplati pripadajuće doprinose za obavezno socijalno osiguranje RF PIO, Filijala Novi Sad i Fondu za zdravstveno osiguranje, Filijala Novi Sad. Stavom sedmim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca DD preko dosuđenog iznosa na ime razlike zarade do traženog iznosa od 119.920,52 dinara, kao i na ime kamate preko dosuđenog iznosa do traženog od 127.447,44 dinara. Stavom osmim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu ĐĐ za period od 05.05.2012 godine do 30.04.2013. godine isplati razliku odgovarajuće zarade u iznosu od 34.805,40 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 21.11.2020. godine do isplate i obračunatu zakonsku zateznu kamatu u iznosu od 37.294,35 dinara. Stavovima devetim i desetim izreke, odbijen je tužbeni zahteva tužioca ĐĐ dinara preko dosuđenog iznosana na ime razlike odgovarajuće zarade za period od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine u iznosu od 34.805,40 dinara sa zakonskom zateztnom kamatom od 21.11.2020. godine pa do traženog iznosa od 1.773.647,19 dinara sa zakonskom zatzetnom kamatom od 21.11.2013. godine i na ime obračunate kamate preko dosuđenog iznosa od 37.294,35 dinara do traženog od 2.127.192,41 dinara, kao i zahtev da mu tuženi za period od 01.07.2009. godine isplati razliku neisplađene uvećane zarade za sate produženog rada i sate rada u drugoj smeni iznos od 33.342,21 dinara sa zakonskom zatezom kamatom od 21.11.2020. godine do isplate i obračunatu kamatu u iznosu od 43.073,90 dinara. Stavovima jedanaestim i dvanaestim izreke, obavezan je tuženi da tužiocima 1.-5. reda naknadi troškove postupka od 630.826,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate, dok je odbijen zahtev za isplatu kamate od dana presuđenja do dana izvršnosti odluke. Stavom trinaestim izreke, u odnosu na tužioca ĐĐ odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacioni sud u Novom Sadu Gž1 1874/21 od 07.12.2021. godine, stavom prvim izreke, delimično je usvojena žalba tužioca ĐĐ i preinačena prvostepena presuda u pobijanom devetom stavu izreke, tako što je obavezan tuženi da mu za period od 01.01.2011. godine zakljuno sa 04.05.2012. godine i za period od 01.05.2013. godine do 31.12.2013. godine isplati razliku odgovarajuće zarade u mesečnim iznosama bliže određeni u tom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom na svaki pojedinačni iznos od 20.11.2020 godine do isplate, dok je u preostalom delu žalba tužioca odbijena i potvrđena prvostepena presuda u preostalom odbijajućem delu u stavovima devetom i desetom izreke. Stavom drugim izreke, usvojena je žalba tužilaca AA, BB, VV, GG i DD i ukinuta je prvostepena presuda u stavu dvanaestom izreke u delu kojim je odbijen zahtev tužilaca za ispatu zakonske zatezne kamate na dosuđene troškove parničnog postupka počev od presuđenja do izvršnosti presude. Stavom trećim izreke, odbijena je žalba tuženog i potvrđena prvostepena presuda u usvajajućem delu. Stavovima četvrtim i petim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu ĐĐ naknadi troškove postupka u iznosu od 392.321,26 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude i obavezan je tuženi da tužiocima 1.-5. reda naknadi troškove žalbenog postupka u iznosu od 21.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac ĐĐ i tuženi su blagovremeno izjavili revizije sa pozivom na odredbu člana 404 ZPP. Tužilac pobija drugostepenu odluku u potvrđujućem odbijajućem delu, zbog bitne povrede odrebe odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, a tuženi u preinačujućem delu i potvrđujućem usvajajućem delu odluke zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tužilac ĐĐ i tuženi su podneli odgovore na revizije.

Odlučujući o dozvoljenosti revizije tužioca ĐĐ, a u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 18/20), Vrhovni sud je ocenio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tog tužioca radi ujednačavanja sudske prakse u pogledu primene pojedinačnog kolektivnog ugovora i posebnog kolektivnog ugovora (opštih akata) kod poslodavca, pa je na osnovu člana 404. stav 2. tog zakona odlučeno kao u stavu četvrtom izreke.

Odlučujući o dozvoljenosti revizije tuženog izjavljenoj protiv dela pobijene presude kojom je potvrđena prvostepena presuda u usvajajućem delu (stav 3. izreke), na osnovu člana 404. stav 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 55/14, 87/18 i 18/20) Vrhovni sud je ocenio da nema mesta odlučivanju o reviziji ove tužene, kao o izuzetno dozvoljenoj. Pobijanim delom drugostepene odluke pravnosnažno je odlučeno o zahtevu tužilaca AA, BB, VV, GG i DD za isplatu razlike zarade obračunate u skladu sa Posebanim (Granskim) kolektivnim ugovorom za metalsku industriju Srbije, sa pripadajućim uvećanjem po osnovu rada u smenama. Imajući u vidu sadržinu tražene pravne zaštite, način presuđenja i razloge na kojima su zasnovane pobijane odluke nižestepenih sudova, Vrhovni sud nalazi da u konkretnom slučaju nisu ispunjeni zakonski uslovi koje propisuje odredba člana 404. stav 1. ZPP za izuzetnu dozvoljenost revizije, obzirom da nisu u suprotnosti sa tumačenjem materijalnog prava u smislu primenjenih odredbi članova 8. i 10. Zakona o radu i Posebnog (Granskog) kolektivnog ugovora za metalsku industriju Srbije za period njegove primene počev od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine, kao povoljniji za zaposlene ( prvog do petog reda) u odnosu na Pojedinačni kolektivni ugovor tuženog, pri tom imajući u vidu i iznose dosuđene presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 293/2014 od 12.06.2017. godine. Pored navedenog, nije dokazao da u konkretnom slučaju postoji različita sudska praksa u identičnoj činjeničnoj i pravnoj situaciji, odnosno da se u konkretnom slučaju radi o odluci koja odstupa od sudske prakse. Saglasno navedenom, ne postoji potreba za razmatranjem pravnih pitanja od opšteg interesa ili u interesu ravnopravnosti građana, kao ni potreba ujednačavanja sudske prakse ili novog tumačenja prava, zbog čega je odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Ispitujući dozvoljenost revizije na osnovu člana 410. stav 2. tačka 5. ZPP, Vrhovni sud je utvrdio da revizija nije dozvoljena.

U sporovima o novčanim potraživanjima iz radnog odnosa o dozvoljenosti revizije odlučuje se na osnovu člana 403. stav 3. ZPP, prema vrednosti predmeta spora pobijanog dela. Navedenom odredbom propisano je da revizija nije dozvoljena u imovinskopravnim sporovima ako vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banka Srbije na dan podnošenja tužbe.

Tužba radi isplate podneta je 27.02.2014. godine od strane više tužilaca AA, BB, VV, GG i DD, koji se nalaze u položaju formalnih suparničara iz člana 205. stav 1. tačka 2. ZPP, u kojoj situaciji se vrednost predmeta spora, merodavna za ocenu dozvoljenosti revizije, određuje prema vrednosti glavnog zahteva svakog tužioca zasebno. Vrednost pobijanog dela drugostepene presude, kao najveći pojedinačno usvojeni zahtev jednog od tužilaca je 204.526,69 dinara.

Imajući u vidu da se radi o imovinskopravnom sporu u kome se tužbeni zahtevi odnose na novčano potraživanje, u kome pobijana vrednost predmeta spora očigledno ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe, to je Vrhovni sud utvrdio da revizija tuženog nije dozvoljena.

Na osnovu člana 413. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu trećem izreke.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu, u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11...18/20 i 10/23), pa je našao da je revizija tuženog dozvoljena u odnosu na preinačujući deo odluke na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP, te da je revizija tužioca ĐĐ dozvoljena ali je delimično osnovana, a revizija tuženog neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su u spornom periodu bili u radnom odnosu na neodređeno vreme. Tužioci AA i BB obavljali su poslove „...“, tužilac VV poslove „radnik ...“, tužilac GG poslove „...“, a rad na tim poslovima obavljao se u smenama. Tužilac DD obavljao je poslove „...“, a rad na tim poslovima nije organizovan u smenama. Tužilac ĐĐ je obavljao poslove „...“ u prvoj smeni u kontinuitetu, s tim što je u zavisnosti od potrebe posla nastavljao da radi i u drugoj smeni (dok se posao ne završi), a po pozivu je radio i u trećoj smeni, te je na taj način ostvario sate prekovremenog rada. U periodu obuhvaćenom tužbenim zahtevom tužilaca je bio u primeni Pojedinačni kolektivni ugovor tuženog iz maja 2010. godine, koji se primenjivao do kraja spornog perioda 24.12.2013. godine. U vreme važenja navedenog Kolektivnog ugovora kod tuženog zaključen je Poseban (Granski) kolektivni ugovor za metalsku industriju Srbije (objavljen u „Službenom glasniku RS“ 10/12 od 10.02.2012. godine), koji je stupio na snagu 19.02.2012. godine, a primenjivao se kod tuženog od 01.05.2012. godine. Tužiocima AA, BB, VV, GG i DD prema Posebnom granskom kolektivnom ugovoru za metalsku industriju Srbije pripada koeficijent poslova od 1,75, a prema Pojedinačnom kolektivnom ugovoru tuženog iz maja 2010. godine, navedenim tužiocima pripada niži koeficijent za obračun zarade. Tužiocu ĐĐ prema navedenom posebnom kolektivnom ugovoru pripada koeficijent posla od 2,10, a prema pojedinačnom kolektivnom ugovoru tuženog pripada koeficijent od 2,75. Tuženi je tužiocima za sporni period zaradu isplaćivao prema utvrđenom broju bodova i vrednosti iskazanih bodova, a poseban granski kolektivni ugovor predvideo je da se osnovna zarada za najjednostavniji rad obračunava i visini minimalne zarade sa koeficijentima za najtipičnije poslove grupisane spram stručne spreme zapšoslenih. U odnosu na tužioce AA, BB, VV, GG i DD tuženi je isplaćivao uvećanu zaradu u skladu sa ugovorima o radu i Kolektivnim ugovorom tuženog (ne primenjujući Poseban granski kolektivni ugovor u periodu od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine), a veštačenjem je utvrđena za svakog od navedenih tužilaca razlika između isplaćenih do pripadajućih zarada i delom neisplaćenog iznosa pripadajućeg za smenski rad obračunatom prema Granskom kolektivnom ugovoru za navedeni period. U odnosu na tužioca ĐĐ veštačenjem je utvrđena razlika zarade obračunata po keoficijentu 2,10 prema Posebnom granskom kolektivnom ugovoru za period kada je granski kolektivni ugovor bio u primeni od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine u visini od 34.805,40 dinara sa obračunatom kamatom do 20.11.2020. godine u visini od 37.294,35 dinara. Utvrđena je i razlika obračunate zarade za svaki mesec pojedinačno za period potraživanja od 01.07.2009. godine do 31.12.2013. godine primenom koeficijenta za obračun zarade od 2,75 prema pojedinačnom kolektivnom ugovoru tuženog sa traženim uvećanje zarade i to prema dopunskom nalazi veštaka od 24.11.2020. godine u ukupnom iznosu od 1.773.647,19 dinara sa obračunatom kamatom od 2.127.192,41 dinara, a prema dopunskom nalazi veštaka od 14.01.2021. godine u ukupnom iznosu od 1.839.902,96 dinara sa obračunatom kamatom od 2.200.212,10 dinara za isti period. Tužilac ĐĐ je tužbu radi isplate traženog novčanog potraživanja podneo 27.02.2014. godine.

Navedeno činjenično stanje drugostepeni sud je utvrdio nakon što je otvorio raspravu na osnovu člana 383. stav 4. ZPP i izveo predložene dokaze koje je cenio u smislu člana 8. ZPP. Drugostepeni sud je primenom odredaba članova 104, 105, 108, 256 i 257. Zakona o radu, kao i odredaba Pojedinačnog kolektivnog ugovora kod tuženog i Posebanog (Granski) kolektivnog ugovora za metalsku industriju Srbije, prihvatio stanovište prvostepenog suda i ocenio da je osnovan tužbeni zahtev AA, BB, VV, GG a da je delimično osnovan zahtev DD, nalazeći da je tuženi u obavezi da obračunava i isplaćuje zaradu po koeficijentu 1,75, sa pripadajućim uvećanjem za rad u smenama u odnosu na tužioce prvog do četvrtog reda, a u skladu sa odredbama posebnog (granskog) kolektivnog ugovora za period njegove primene počev od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine, kao povoljniji za zaposlene u odnosu na pojedinačni kolektivni ugovor tuženog. Visina novčanog potraživanja utvrđena je ocenom nalaza veštaka ekonomsko-finansijske struke, umanjena za iznose dosuđene presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 293/2014 od 12.06.2017. godine u odnosu na svakog tužioca prvog do petog reda pojedinačno, zbog čega potvrđena prvostepena presuda u usvajajućem delu. U odnosu na tužbeni zahtev tužioca ĐĐ, drugostepeni sud je ocenio da tužilac osnovano potražuje razliku zarade za period od 01.01.2011. godine do 04.05.2012. godine i od 01.05.2013. godine do 31.12.2013. godine primenom koeficijenta za obračun i isplatu zarade od 2.75 iz Pojedinačnog kolektivnog ugovora tuženog koji je bio u primeni u tom periodu, zbog čega je u tom delu preinačena prvostepena presuda u usvojen tužbeni zahtev. U preostalom delu drugostepeni sud je prihvatio stanovište prvostepenog suda o pogledu obaveze tuženog da tom tužiocu za period od 05.05.2012. godine do 31.12.2013. godine isplati razliku zarade primenom koeficijenta za obračun zarade iz Posebnog (granskog) kolektivnog ugovora (2,10), da je u smislu članova 110. i 196. Zakona o radu osnovan prigovor zastarelosti predmetnog novčanog potraživanja za period od 01.07.2009. godine do 31.12.2010. godine, nalazeći da je neosnovano potraživanje preko dosuđenih iznosa do traženog iznosa od ukupno 1.773.647,19 dinara sa obračunatom kamatom od 2.127.192,41 dinara, te da je u dosuđenim mesečnim iznosima sadržano uvećanje zarade za prekovremeni rad i smenski rad, zbog čega je u tom delu potvrđena prvostepena presuda u odbijajućem delu.

Po nalaženju Vrhovnog suda neosnovano se revizijom tuženog zbog pogrešene primene materijalnog prava pobija drugostepena odluka u preinačujućem (usvajajućem) delu kojim je odlučeno novčanom potraživanju tužioca ĐĐ za period od 01.01.2011. godine do 04.05.2012. godine i za period od 01.05.2013. godine do 31.12.2013. godine. Međutim, osnovano se revizijom tužioca ukazuje da drugostepena presuda u delu u kojem je odlučeno o novčanom potraživanju na ime razlike između isplaćene zarade i zarade tražene po obračunu primenom Pojedinačnog kolektivnog ugovora za period od 05.05.2012. goidne do 30.04.2013. godine zasnovana na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Prema članu 104. Zakona o radu ("Službeni glasnik RS" br. 24/2005, 61/2005, 54/2009 i 32/2013) zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu, koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu. Kolektivnim ugovorom (opštim aktom) u skladu sa zakonom uređuju se prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa zaposlenih kod poslodavca i reguliše sadržinu njihovog radnog odnosa, između ostalog i pravo na isplatu zarade.

Prema članu 10. stav 2. Zakona o radu kolektivnim ugovorom kod poslodavca, koji se zaključuje za određenu radnu sredinu (najnižeg hijerarhijskog nivoa), ne mogu se utvrditi manja prava i nepovoljniji uslovi rada zaposlenom od prava i uslova utvrđenih posebnim kolektivnim ugovorom koji obavezuje tog poslodavca, a koji se zaključuje za posebnu oblast rada ili teritoriju, posebnu kategoriju poslodavca ili radnika. Stoga, kako kolektivni ugovor kod poslodavca (ranije pojedinačni kolektivni ugovor) ne može za zaposlenog da bude nepovoljniji od posebnog kolektivnog ugovora, to znači da može biti jednako povoljan (usklađen) ili povoljniji jer može predvideti veća prava i povoljnije uslove rada od prava i uslova utvrđenih posebnim kolektivnim ugovorom.

U konkretnom slučaju Pojedinačnim kolektivnim ugovorom tuženog iz maja 2010. godine, koji se primenjivao do kraja spornog perioda 24.12.2013. godine, za poslove „...“ koje je obavljao tužilac ĐĐ, prema Platnom sistemu tuženog predviđen je koeficijent 2,75 i početni broj bodova od 742 do 1020, pri tom bez utvrđenog raspona keoficijenta koji bi odgovarao rasponu bodova.

Imajući u vidu navedeno, po oceni Vrhovnog suda nasuprot navodima revizije tuženog, pravilno je stanovište drugostepenog suda da je tuženi primenom članova 56. i 58. Pojedinačnog kolektivnog ugovora iz 2010. godine dužan da tužiocu za period od 01.01.2011. godine do 04.05.2012. godine i za period od 01.05.2013. godine do 31.12.2013. godine isplati razliku zarade između isplaćene i odgovarajuće zarade, utvrđene pravilnom ocenom nalaza i mišljena veštaka ekonomsko-finansijske struke. Ovo iz razloga što tužiocu za poslove „...“ koje je obavljao, nije obračunavana i isplaćivana zaradu primenom koeficijenta od 2,75 predviđenog za te poslove navedenim kolektivni ugovor kod poslodavca, a koji je kao opšti akt bio u primeni u označenim periodima. Zbog toga nisu osnovani revizijski navodi tuženog o pogrešnoj primeni materijalnog prava, pa je primenom člana 414. stav 1. ZPP odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Međutim, po nalaženju Vrhovnog suda osnovano se revizijom tužioca ĐĐ zbog pogrešne primene materijalnog prava pobija drugostepena odluka u potvrđujućem delu kojom je odbijen deo zahteva za isplatu razlike zarade između isplaćene i odgovarajuće zarade za period od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine preko dosuđenog iznosa od 34.805,40 dinara za taj period sa obračunatom kamatom u iznosu od 37.294,35 dinara, a koja je u tom delu zasnovana na primeni odredaba Posebnog granskog kolektivnog ugovora.

Naime, u vreme važenja navedenog kolektivnog ugovora kod tuženog iz 2010. godine, zaključen je Poseban (Granski) kolektivni ugovor za metalsku industriju Srbije (objavljen u „Službenom glasniku RS“ 10/12 od 10.02.2012. godine), koji je stupio na snagu 19.02.2012. godine, a primenjivao se kod tuženog od 01.05.2012. godine, od stupanja na snagu Odluke ministra rada i socijalne politike o primeni Posebnog granskog ugovora za metalsku industriju na sve poslodavce koji obavljaju ovu delatnost („Službeni glasnik RS“ br. 41/2012) do prestanka važenja 30.04.2013. godine. Prema tom posebnom kolektivnom ugovoru za poslove koje je obavljao tužilac predviđen je koeficijent 2,10 za obračun i isplatu zarade. Primenom tog koeficijenta (iz posebnog kolektivnog ugovora) tužiocu je dosuđena razlika zarade u navedenom iznosu sa obračunatom zakonskom zateznom kamatom. Međutim, u istom periodu kod tuženog je bio u primeni pojedinačni kolektivni ugovor kojim je utvrđeno pravo na obračun i isplatu zarade tužioca primenom koeficijena od 2,75. zbog čega je taj opšti akt povoljniji za zaposlenog, jer utvrđuje veće pravo na isplatu odgovarajuće zarade od prava utvrđenih posebnim kolektivnim ugovorom, zbog čega se stanovište nižestepenih sudova ne može prihvatiti. Sledom iznetog, tuženi poslodavac je u obavezi da tužiocu isplati iznos od 436.101,00 dinara i obračunatu zakonsku zateznu kamatu u iznosu od 461.623,32 dinara a na ime razlike između isplaćene zarade i zarade prema obračunu primenom Pojedinačnog kolektivnog ugovora za period od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine čija je visina utvrđena dopunskim nalazom veštaka od 24.11.2020. godine u pojedinačnim mesečnim iznosima (u ukupnom iznosu od 479.254,4 dinara sa obračunatom kamatom od 508.546,47 dinara za označeni period) umanjenu za navedene dosuđene iznose za isti period (34.805,40 dinara na ime glavnog duga i obračunate kamate od 37.294,35 dinara). Iz iznetih razloga, nižestepene presude su preinačene u navedenom delu i usvojen tužbeni zahtev, pa je na osnovu člana 416. stav 1. ZPP odlučeno kao u stavu petom izreke.

Po nalaženju Vrhovnog suda, nasuprot navodima revizije tužioca, pravilno je drugostepeni sud ocenio da je osnovan prigovor zastarelosti istaknut od strane tuženog u odnosu na novčano potraživanje za period od 01.07.2009. godine do 31.12.2010. godine. Prema odredbi člana 110. Zakona o radu zarada se isplaćuje u rokovima utvrđenim opštim aktom i ugovorom o radu, najmanje jedanput mesečno, a najkasnije do kraja tekućeg meseca za prethodni mesec. Članom 196. istog zakona predviđeno je da sva novčana potraživanja iz radnog odnosa zastarevaju u roku od tri godine od dana nastanka obaveze. Kako je tužba radi isplate razlike neisplaćene odgovarajuće zarade podneta je 27.02.2014. godine, to je pravilan zaključak drugostepenog suda da je traženo novčano potraživanje tužioca od jula 2009. godine zaključno sa decembrom 2010. godine zastarelo, s obzirom na to da je protekao rok od tri godine od dana dospelosti svakog pojedinačnog mesečnog iznosa iz navedenog perioda do podnošenja tužbe. S tim u vezi, neosnovano se navodima revizije ukazuje da je u konkretnom slučaju došlo do priznanja duga na taj način što je generalni direktor tuženog u dopisu od 28.05.2013. godine koji je dostavljen Agenciji za privatizaciju priznao da zaposlenima kod tuženog u spornom periodu od 2009. godine do 2012. godine nisu isplaćene zarade u skladu sa zakonom i opštim aktim tuženog kojima je propisano da je minimalna zarada u skladu sa zakonom, osnovica za obračun svih ostalih zarada utvrđenih u platnom sisitemu tuženog za sve sistematizovane poslove kod tuženog, o čemu su zaposleni tokom 2013. godine obaveštavani da je prilikom obačuna zarada postojala „greška u obračunu“ (nije poštovana minimalna zarada po radnom času) i da će biti ispravljena u narednom periodu svim zaposlenima isplatom u više rata razlike do iznosa odgovarajućih zarada. Po oceni Vrhovnog suda, nisu ispunjeni uslovi za primenu člana 387. Zakona o obligacionim odnosima kojim je predviđen prekid zastarelosti usled priznanja duga. Priznanje duga kao razloga za prekid zastarelosti predstavlja pismenu ili usmenu izjavu ili radnju kojom se poveriocu priznaje dug ili preduzetom radnjom na posredan način iz koje se bez sumnje može zaključiti da dužnik manifestuje volju da priznaje dug i to u vidu otplate, plaćanja kamate, davanje obezbeđenja, što je sve u konkretnom slučaju izostalo. Naime, pisana izjava ovlašćenog zastupnika tuženog na koju se revizijom ukazuje nije data tužiocu kao poveriocu, niti priznanje činjenice da su postojale „greške u obračunu“, pri tom bez konkretnog obračuna zarade tužioca u skladu sa zakonom i opštim aktima na osnovu koga bi dug bio jasno određen ili isplatom dela tako utvrđenog iznosa duga, ne može se smatrati priznanjem predmetnog novačnog potraživanja. Osim toga, kod utvrđenja da je u dosuđenim mesečnim iznosima razlike zarade sadržano uvećanje zarade za prekovremeni rad i sate rada u smenama (priznato od strane poslodavca), to se neosnovano navodima revizije u tom delu osporava pobijana presude zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Revizijom tužioca se ukazuje da pobijanom presudom nije u celini odlučeno o njegovom tužbenom zahtevu. Podnetom tužbom pored zahteva za isplatu novčanog potraživanja na ime razlike zarade, tražena je i uplata doprinosa za obavezno socijalno osiguranje. Na osnovu dopunskog nalaza veštaka od 24.11.2020. godine tužilac je precizirao tužbeni zahtev podneskom od 07.12.2020. godine kojim je tražena isplata razlike zarade neisplaćene odgovarajuće zarade za sporni period od 01.07.2009. godine do 31.12.2013. godine u ukupnom iznosu od 1.773.647,19 dinara sa obračunatom kamatom od 2.127.192,41 dinara, kao i isplatu uvećane zarade za prekovremeni rad i rad u smenama. Nakon iznetih primedbi i izjašnja veštaka dopunskim nalazom od 14.01.2021. godine tužilac je u skladu sa tim nalazom precizirao tužbeni zahtev podneskom od 02.02.2021. godine za isplatu iznosa od 1.839.902,96 dinara sa obračunatom kamatom od 2.200.212,10 dinara za isti period, kao i isplatu uvećane zarade za prekovremeni rad i rad u smenama. Prvostepenom presudom odlučeno je o tužbenom zahtevu u skladu sa tužbenim zahtevom opredeljenim u podnesku tužioca od 07.12.2020. godine. U žalbi izjavljenoj protiv prvostepene presude, tužilac je predložio da se preinači prvostepena presuda tako što će se usvojiti u celosti konačno postavljen tužbeni zahtev tužioca u podnesku od 07.12.2020. godine sa zahtevom za naknadu troškova postupka ili ukine ista presuda i vrati prvostepenom sudu na ponovno suđenje, ali nije predloženo da sud u smislu člana 356. stav 1. ZPP odluči i donese dopunska presuda kojim bi se odlučilo o ostalom delu zahteva, kako u odnosu na novčano potraživanje iz podneska od 02.02.2021. godine, tako i u odnosu na zahtev za uplatu doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, zbog čega su bez uticaja navodi revizije. Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. ZPP odlučeno je kao u stavu šestom izreke.

O troškovima postupka odlučeno je pravilnom primenom članova 153. stav 1. i 154. stav 2. ZPP.

Kako je tužilac delimično uspeo u postupku po reviziji, to je primenom odredbe člana 153. stav 2. ZPP odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Zahtevi tužioca ĐĐ i tuženog za naknadu troškova sastava odgovora na reviziju su odbijeni na osnovu člana 154. stav 1. ZPP, jer to nisu troškovi potrebni za vođenje ove parnice. Na osnovu člana 165. stav 1. i 2. ZPP odlučeno je kao u stavovima sedmom i osmom izreke.

Predsednik veća – sudija
Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković