Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba postupka iz člana 374. stav 1. ZPP i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužilja je podnela odgovor na reviziju.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11 ... 10/23) i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Tuženi konkretizovano ne navodi relativno bitne povrede odredaba parničnog postupka učinjene pred drugostepenim sudom, pa ne postoji ni povreda iz člana 407. stav 1. tačka 3. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parcela broj .. njiva u ulici ... broj .. u Novom Sadu od 08 a 76 m2, bila je prema upisanom stanju u javnoj knjizi 1997. godine u svojini Republike Srbije, a kao titulari prava korišćenja bili su upisani u po ½ dela BB i tuženi Grad Novi Sad. Tužilja je na osnovu kupoprodajnog ugovora zaključenog sa trećim licima 14.06.1996. godine postala suvlasnik ½ dela susedne parcele broj .. . U svrhu realizacije nameravane gradnje i obrazovanja jedinstvene građevinske parcele, kupoprodajnim ugovorom zaključenim sa BB 20.01.1997. godine pribavila je njeno pravo sukorišćenja na parceli broj .. . Upis prava koje joj je preneto nije tražila. Na zahtev tužilje 2005. godine je izvršena deoba parcele broj .., na koji način su formirane parcela .. od 572 m2, .. od 189 m2 i .. od 115 m2, a potom je 2006. godine izvršena nova deoba i formirane parcele br. .. od 504 m2 i broj .. od 68 m2. BB je umrla i na osnovu ostavinskog rešenja od 09.10.2008. godine njen sin VV nasledio je ½ dela prava korišćenja parcele broj .. od 504 m2 i državinu pomoćnog objekta, koji je tužilja u međuvremenu sagradila bez građevinske dozvole. Istog dana, između tužilje kao poklonoprimca i VV, kao poklonodavca, zaključen je ugovor o poklonu parcele broj .. i faktički sagrađene nepokretnosti na toj parceli. Preostale parcele dobijene deobom nisu raspravljene kao zaostavština pokojne BB. Nakon toga, 2015. godine na zahtev tužilje izvršena je još jedna deoba parcele broj .. i tako nastale parcele .. od 475 m2 i broj .. od 29 m2. Sporni pomoćni objekat sagrađen je na parcelama broj .. u površini 105 m2, na parceli broj .. u površini od 53 m2 i parceli .. u površini od 9 m2. Bruto površina objekta je 366 m2, a spratnost P+1+Pk. Tužilja je 2010. godine podnela zahtev za legalizaciju, koja prema važećim planskim aktima nije moguća. Prema Planu generalne regulacije koji je donet 2011. godine i pretrpeo izmene i Planu detaljne regulacije koji je donet 2019. godine, sve parcele nastale deobom prvobitne parcele .. od 8 a 76 m2, namenjene su za javnu površinu – regulaciju ulice. Planom detaljne regulacije predviđeno je rušenje dela spornog pomoćnog objekta bruto površine 53+10 m2, koje vodi poremećaju noseće konstrukcije, zbog čega je ovaj pomoćni objekat potrebno u celosti porušiti. Vrednost izgrađenog objekta je 22.034.880,70 dinara, a pobijanom presudom tužilji je dosuđena ½ dela ove vrednosti. U toku ove parnice pokrenute 22.11.2021. godine, pravnosnažnim delom presude Višeg suda u Novom Sadu P 565/21 od 06.09.2022. godine, tužilji je dosuđena naknada u visini 15.892.500,00 dinara zbog povrede prava na imovinu, zbog toga što su parcele čije je delove teretno stekla 1996. i 1997. godine po planskim aktima predviđene za javnu površinu.

Sa polazištem na navedeno utvrđenje, pozivom na član 58. Ustava Republike Srbije, nižestepeni sudovi nalaze da tužilji kao vlasniku po osnovu gradnje i upisanom držaocu pomoćnog objekta, u srazmeri u kojoj je teretno stekla parcelu .., pripada naknada u visini tržišne vrednosti objekta, zbog povrede prava na mirno uživanje imovine.

Po oceni Vrhovnog suda osnovano se revizijom ukazuje da tužilja iz protivpravnih radnji, koje se ne mogu ozakoniti, ne može crpeti pravo na novčanu naknadu zbog povrede prava na imovinu u visini tržišne vrednosti pomoćnog objekta koji u prirodi postoji, ali se mora srušiti.

Odredbom člana 58. stav 1. Ustava Republike Srbije jemči se mirno uživanje svojine i drugih imovinskih prava stečenih na osnovu zakona.

Odredbom člana 90. stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“ br. 72/09 ... 62/23), propisano je da građevinsko zemljište može biti izgrađeno i neizgrađeno. U stavu 3. predviđeno je da je neizgrađeno građevinsko zemljište ono zemljište na kome nisu izgrađeni objekti, na kome su izgrađeni objekti bez građevinske dozvole i privremeni objekti.

Činjenično je razjašnjeno da je tužilja sporni pomoćni objekat sagradila bez odobrenja za gradnju na tri parcele u državnoj svojini, kao i da je aktuelno nakon pravnotehničke realizacije teretnog sticanja samo na parceli broj .. od 475m2 upisana kao suvlasnik ½ dela, a ne i na preostale dve parcele broj .. i broj .. . Tužilja je u katastru evidentirana kao držalac objekta u skladu sa odredbom člana 97. stav 3. Zakona o državnom premeru i katastru („Službeni glasnik RS“ br. 72/2009 ... 92/2023), kao graditelj objekta i sukorisnik parcele. Ozakonjenje objekta nije moguće, pošto se mora u celosti porušiti.

Iznete činjenice i merodavno materijalno pravo vode zaključku da tužilja na nelegalno sagrađenom objektu, kao nepokretnoj stvari nema svojinu, odnosno imovinska prava stečena na osnovu zakona. Stoga, tužilja nije titular prava koja uživaju zaštitu u smislu člana 58. Ustava Republike Srbije.

Odredbom člana 39. stav 6. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa („Službeni list SFRJ“ broj 6/80 ... „Službeni glasnik RS“ broj 115/2005) propisano je da nesavestan držalac nema pravo na naknadu troškova koje je učinio radi svog zadovoljstva ili ulepšavanja stvari, ali može da odnese stvar koju je ugradio radi svog zadovoljstva ili ulepšavanja stvari, kada se ona može odvojiti bez oštećenja glavne stvari.

U smislu navedene zakonske odredbe, tužilja ima pravo da građevinski materijal koji je ugradila u nelegalno sagrađeni objekat odnese sa lica mesta, bez oštećenja parcela, kao nepokretnih stvari na kojima je gradnja izvršena.

Na osnovu odredbi članova 165. stav 2, 153. stav 2, 154, 162. i 163. stavovi 1. i 2. ZPP, odlučeno je o troškovima celog postupka. Tužbom je postavljen zahtev za utvrđenje i isplatu 26.909.940,35 dinara, sa pripadajućom kamatom.. Tužbeni zahtev delimično je usvojen pravnosnažnim delom presude Višeg suda u Novom Sadu P 565/21 od 06.09.2022. godine, za utvrđenje i isplatu 15.892.500,00 dinara, sa pripadajućom kamatom. U preostalom delu zahtev je odbijen kao neosnovan. Imajući u vidu broj preduzetih parničnih radnji do donošenja presude od 06.09.2022. godine i nakon toga, kao i konačni uspeh tužilje u sporu, po oceni ovog suda svaka stranka treba da snosi svoje parnične troškove. Troškovi tuženog u ovom revizijskom postupku su opravdani, pa mu je dosuđen opredeljen iznos od 90.000,00 dinara na ime nagrade za sastav revizije.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković