Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11...10/23) - ZPP, Vrhovni sud je utvrdio da je revizija tužilje neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Nije učinjena ni bitna povreda iz člana 374. stav 1. ZPP, jer drugostepeni sud u postupku odlučivanja o žalbi nije pogrešno primenio odredbe ovog zakona, a što je moglo biti od uticaja na donošenje zakonite i pravilne odluke.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je zaposlena kod tužene na radnom mestu specijaliste ... . Ugovorom o specijalizaciji od 24.10.2007. godine, zaključenim između Zdravstvenog centra Požarevac i tužilje, odobrena joj je specijalizacija iz ... . Članom 2. stav 1. tačka 2. navedenog Ugovora o specijalizaciji predviđeno je, između ostalog, da se Zdravstveni centar Požarevac obavezuje da specijalizantu omogući plaćanje troškova prevoza, kao i ostala prava koja specijalizantu pripadaju po odsustvovanju sa rada za vreme obavljanja staža van Zdravstvenog centra. U periodu od 2010. godine do 2014. godine specijalistički staž obavljala je u Beogradu u različitim zdravstvenim ustanovama, te je u navedenom periodu svakodnevno putovala na relaciji Požarevac - Beograd - Požarevac. Tužena je tužilji dana 05.06.2014. godine isplatila troškove prevoza u iznosu od 16.500,00 dinara za mesec septembar 2012. godine, dana 28.04.2017. godine u iznosu od 76.660,00 dinara i to za avgust, oktobar i novembar 2012. godine, te februar i mart 2013. godine, a sve po osnovu odsustvovanja sa rada za vreme obavljanja specijalističkog staža van sedišta tužene. Tužilja se dana 05.03.2020. godine obratila obračunskoj službi tužene molbom da joj se u pisanoj formi dostavi ukupno dugovanje tužene prema tužilji na ime putnih troškova za vreme specijalističkog kruženja na relaciji Požarevac-Beograd-Požarevac. Obračunska služba tužene je dostavila tužilji obračun o izvršenim isplatama tužilji od 27.05.2020. godine i u istom je navela da dugovanje prema tužilji po navedenom osnovu nakon izvršenih isplata od 05.06.2014. godine i 28.04.2017. godine iznosi ukupno 272.490,00 dinara. U pogledu utuženog perioda počev od aprila 2013. godine zaključno sa julom 2014. godine, tužena nije tužilji isplatila troškove prevoza po osnovu odsustvovanja sa rada za vreme obavljanja specijalističkog staža van sedišta tužene, iako se tužilja više puta pismenim putem obraćala tuženoj sa zahtevom za isplatu.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da tužilja ima pravo na isplatu troškova prevoza za vreme specijalizacije na relaciji Požarevac-Beograd-Požarevac za period od aprila 2013. godine do jula 2014. Godine. Tužena je tužilji 27.05.2020. godine dostavila obračun o izvršenim isplatama, u kom obračunu je navedeno da dugovanje prema tužilji nakon izvršenih isplata od 05.06.2014. godine i 28.04.2017. godine iznosi ukupno 272.490,00 dinara, čime je učinjeno priznanje duga u pisanoj formi. Kod navedenog, prvostepeni sud je ocenio neosnovanim istaknuti prigovor zastarelosti potraživanja, imajući u vidu efekat preduzetih radnji tužene u smislu priznanja duga i odricanja od zastarelosti.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, nalazeći da je osnovan istaknuti prigovor zastarelost i da je svako pojedinačno mesečno potraživanje tužilje u utuženom periodu zastarelo u smislu člana 196. Zakona o radu, i to od prvog mesečnog potraživanja za april mesec 2013. godine zastarelog dana 01.06.2016. godine, do poslednjeg mesečnog potraživanja za jul mesec 2014. godine zastarelog dana 01.09.2017. godine, a tužilja je tužbu podnela dana 15.06.2020. godine. Naime, dostavljanje obračuna od strane obračunske službe tužene sa visinom neizmirenih dugovanja ne može se smatrati odricanjem od zastarelosti u smislu člana 366. ZOO. Obračunska služba ne može da preduzima pravne radnje u ime i za račun tužene imajući u vidu da za ovakve radnje nije dobila nalog ili ovlašćenje od strane zakonskog zastupnika tužene, pa kako na obračunu dostavljenom tužilji nije bilo pečata ili potpisa ovlašćenog lica, to obračunska služba nije ni mogla da se odrekne od već nastale zastarelosti. Pored toga, da bi se tužena u konkretnom slučaju odrekla zastarelosti bilo je potrebno da ta izjava glasi, na izričito odricanje od zastarelosti, a ne da samo bude pisana konstatacija postojanja duga u određenom iznosu, odnosno potrebno je da dužnik preduzetom radnjom jasno iskaže svoju volju da je spreman da plati zastareli dug, a dostavljeni obračun od strane obračunske službe tuženog nema takav karakter.

Izloženo pravno stanovište drugostepenog suda i razloge na kojima je ono zasnovano prihvata i Vrhovni sud, zbog čega navode revizije tužilje smatra neosnovanim.

Odredbom člana 196. Zakona o radu ("Sl. glasnik RS", br. 24/2005...75/2014) propisano je da sva novčana potraživanja iz radnog odnosa zastarevaju u roku od tri godine od dana nastanka obaveze.

Odredbom člana 360. Zakona o obligacionim odnosima, propisano je da zastarelošću prestaje pravo zahtevati ispunjenje obaveze (stav 1.), da zastarelost nastupa kad protekne zakonom određeno vreme u kome je poverilac mogao zahtevati ispunjenje obaveze (stav 2.) i da se sud ne može obazirati na zastarelost ako se dužnik nije na nju pozvao (stav 3.).

Član 366. istog zakona propisuje da se pismeno priznanje zastarele obaveze smatra kao odricanje od zastarelosti (stav 1.) i da isto dejstvo ima davanje zaloge ili kog drugog obezbeđenja za zastarelo potraživanje (stav 2.).

U konkretnom slučaju, tužilja potražuje naknadu troškova prevoza za vreme obavljanja specijalističkog staža na relaciji Požarevac-Beograd-Požarevac za period od aprila 2013. godine do jula 2014. godine, pri čemu je tužbu podnela 15.06.2020. godine. Kod utvrđenog, pravilno je drugostepeni sud zaključio da je svako pojedinačno mesečno potraživanje tužilje u utuženom periodu zastarelo u smislu člana 196. Zakona o radu, i to od prvog mesečnog potraživanja za april mesec 2013. godine koje je zastarelo dana 01.06.2016. godine, do poslednjeg mesečnog potraživanja za jul mesec 2014. godine, koje je zastarelo dana 01.09.2017. godine.

Naime, dejstvo zastarelosti otklanja se samo odricanjem dužnika od zastarelosti ili ispunjenjem zastarele obaveze. Dostavljeni obračun od strane obračunske službe od 27.05.2020. godine o visini duga, nema karakter izjave o priznavanju duga niti izjave o odricanju od zastarelosti, već predstavlja dokument koji se koristi radi međusobnog usaglašavanja stanja potraživanja i obaveza, odnosno dat je u cilju obaveštavanja tužilje o isplaćenim i neisplaćeniom troškovima prevoza, a ne u cilju priznavanja zastarelog potraživanja. Odredba člana 366. ZOO propisuje da se pismeno priznanje zastarele obaveze smatra kao odricanje od zastarelosti, a valjano priznanje zastarale obaveze, tj. duga može dati samo zakonski zastupnik tuženog, njegovo ovlašćeni punomoćnik, kao i punomoćnik po zaposlenju ili lice koje je za to ovlašćeno opštim aktom tuženog. Dostavljeni obračun od 27.05.2020. godine ne može se smatrati pismenim priznanjem zastarele obaveze, jer takvo pismeno ne sadrži izričito priznanje zastarele obaveze niti se iz čina potpisa i overe može zaključiti da takvu volju ima zakonski zastupnik tuženog.

Kod navedenog, s obzirom da su potraživanja tužilje u ukupnom iznosu od 272.490,00 dinara zastarela dana 01.09.2017. godine, kada je zastarelo poslednje mesečno potraživanje za jul 2014. godine (dospelo 01.09.2014. godine), jer se radi o novčanom potraživanju iz radnog odnosa koje zastareva u roku od tri godine od dana nastanka obaveze (član 196. Zakona o radu), to je, suprotno navodima revizije, drugostepeni sud pravilno ocenio istaknuti prigovor zastarelosti i odbio tužbeni zahtev tužilje.

Iz iznetih razloga nisu osnovni navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava i Vrhovni sud je primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Pravilno je drugostepeni sud odlučio i o troškovima postupka na osnovu odredbi članova 150, 153. stav 1. i 154. ZPP.

Vrhovni sud je, primenom člana 165. stava 1. u vezi članova 153. i 154. ZPP, odbio zahtev tužilje za naknadu troškova revizijskog postupka jer tužilja nije postigla uspeh u ovom postupku.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković