Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je izjavila blagovremenu reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o reviziji odluči kao izuzetno dozvoljenoj u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku, radi ujednačavanja sudske prakse.

Po oceni Vrhovnog suda, ispunjeni su uslovi iz člana 404. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11 ... 10/23), za odlučivanje o posebnoj reviziji tužene, radi ujednačavanja sudske prakse po pitanju odgovornosti Republike Srbije za materijalnu štetu nastalu zbog potpunog ili delimičnog neizvršenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečaju utvrđenih potraživanja zaposlenih iz radnog odnosa koji su bez njihove krivice ostale neizvršene i u postupku stečaja vođenim nad stečajnim dužnikom sa većinskim društvenim ili državnim kapitalom. Stoga je odlučeno kao u prvom stavu izreke.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom odredbe člana 408. ZPP i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, kao ni druge bitne povrede iz člana 407. stav 1. ZPP, zbog kojih se revizija može izjaviti.

Prema utvrđenim činjenicama, tužilac bio zaposlen u Privrednom društvu ''Navip'' a.d. Beograd. Iz potvrde Agencije za privredne registre od 19.11.2020. godine, utvrđeno je da je rešenjima od 11.11.1996. godine i 02.07.2002. godine, kao osnivač''Navip'' a.d., Beograd, registrovan društveni kapital i akcionarski kapital, da je Navip a.d u stečaju privatizovan 2001. godine, te da je rešenjem od 09.06.2005. godine preveden u Registar privrednih subjekata i istim rešenjem je kao osnivač registrovan akcijski kapital sa udelom od 100%. Rešenjem Privrednog suda u Beogradu St 268/12 od 15.05.2012. godine, nad AD ''Navip'' Beograd otvoren je stečajni postupak u kome je tužilac prijavio svoje potraživanje. Zaključkom o listi utvrđenih potraživanja od 17.12.2013. godine, potraživanje tužioca je priznato u ukupnom iznosu od 85.572,64 dinara u trećem isplatnom redu. Tužilac nije naplatio svoje potraživanje u stečajnom postupku. Rešenje o bankrotstvu stečajnog dužnika doneto je 11.06.2015. godine (stečajni dužnik je prethodno bio u postupku reorganizacije) i nakon toga je započet postupak prodaje imovine, a tokom 2016, 2017, 2018 i 2019. godine, stečajni upravnik je sproveo više javnih prodaja i unovčio deo imovine stečajnog dužnika. Rešenjem Privrednog suda u Beogradu R4 St 861/19 od 14.06.2019. godine, usvojen je prigovor tužioca i utvrđeno da je u postupku koji se vodi pred Privrednim sudom u Beogradu pod br. St 268/2012, povređeno njegovo pravo na suđenje u razumnom roku.

Nižestepeni sudovi su zaključili da je tužbeni zahtev tužilje osnovan jer je istoj u stečajnom postupku koji se vodi pred Privrednim sudom u Beogradu St 268/12 (stečajni dužnik Navip a.d. Beograd u stečaju) rešenjem priznato potraživanje u iznosu od 259.461,35 dinara. Tužilji je isplaćeno u stečajnom postupku deo potraživanja a ostao neisplaćen sada traženi iznos. „Navip“ a.d. u stečaju je privatizovan 02.11.2001. godine. Kako je potraživanje tužilje nastalo u vreme dok je stečajni dužnik bio u većinski društvenoj svojini i predstavljalo društveno preduzeće sa većinskim udelom društvenog kapitala, to je tužena u obavezi da isplati traženi iznos.

Međutim, po stanovištu Vrhovnog suda zbog nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je pogrešno primenio materijalno pravo. Od bitne je činjenice, kada je nastalo potraživanje tužilje (ali samo potraživanje iz radnog odnosa) jer od toga zavisi osnovanost zahteva. Prvostepeni sud nije tačno utvrdio činjenicu kada je nastalo potraživanje koje potiče iz radnog odnosa već samo paušalno navodi da je potraživanje nastalo dok je stečajni dužnik bio većinski u društvenoj svojini. Od toga zavisi objektivna odgovornost države za naknadu štete. Propustili su nižestepeni sudovi da utvrde tačno činjenice da li je država prodala svoj deo kapitala privatnim licima pre ili posle nastanka tužiljinog potraživanja, jer činjenica da je država prodala kapital, nakon nastanka tužiljinog potraživanja iz radnog odnosa, ne može da je oslobodi od izvršenja obaveze, jer je bila dužna da osigura da novi vlasnik izvrši preuzete obaveze iz radnog odnosa. Iako stečajni dužnik više nije subjekt kojim upravlja država, relevantno je da li su potraživanja iz radnog odnosa nastala pre nego što je izvršena prodaja državnog ili društvenog kapitala. Ako je potraživanje nastalo nakon privatizacije nužno je utvrditi uzročno-posledičnu vezu da li je stečajni dužnik imao sredstva na imovini od kojih bi se potraživanje moglo naplatiti u situaciji da je sud efikasno postupao i preduzimao nužne radnje u cilju namirenja poverilaca i da je u momentu kada je tužilja stekla pravo na naknadu po Zakonu o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku bilo sredstava na računu stečajnog dužnika i da joj ona u cilju namirenja potraživanja nisu isplaćena, zbog nezakonitog i nepravilnog rada stečajnih organa.

U ponovnom postupku činjenično stanje će biti potpuno utvrđeno tako što će se utvrditi činjenica kada je potraživanje tužilje iz radnog odnosa koje je priznato u stečajnom postupku nastalo, pre ili nakon prodaje društvenog kapitala stečajnog dužnika – utvrditi naznačena uzročno-posledična veza, od čega zavisi i pravilna primena materijalnog prava prilikom donošenja odluke u ovoj pravnoj stvari.

Na osnovu člana 416. stav 2. ZPP Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković