Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branke Dražić, predsednika veća, Marine Milanović i Vesne Mastilović, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Ivana Perišić Janaćković, advokat iz ..., protiv tuženih BB iz ..., čiji je punomoćnik Miloš Jovanović, advokat iz ... i VV iz ..., čiji je punomoćnik Željko Ivetić, advokat iz ..., radi utvrđenja nedopustivnosti izvršenja, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 3723/2023 od 19.10.2023. godine, u sednici održanoj 03.09.2025. godine, doneo je

R E Š E NJ E

UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Nišu Gž 3723/2023 od 19.10.2023. godine i predmet VRAĆA drugostepenom sudu na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Nišu P 2/2023 od 22.03.2023. godine, stavom prvim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužilje, pa je utvrđeno da je nedopustivo izvršenje na 1/2 stana u ... u ulici ..., zgrada broj ..., ulaz broj ..., stan broj ..., na devetom spratu, površine 92 kvm, na kp br. ... KO ..., upisan u LN br. ... KO ..., koje sprovodi javni izvršitelj Miljan Trajković iz Niša u predmetu II 1128/2015 postupajući u sprovođenju rešenja o izvršenju Osnovnog suda u Nišu II 4140/15 od 06.07.2015. godine, dok je u ostalom delu tužbeni zahtev odbijen kao neosnovan; stavom drugim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 3723/2023 od 19.10.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena presuda Višeg suda u Nišu P 2/2023 od 22.03.2023. godine u odbijajućem delu stava prvog izreke; stavom drugim izreke, preinačena je ista presuda u preostalom delu stava prvog i u stavu drugom izreke, tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se prema tuženima utvrdi da je nedopustivo izvršenje na 1/2 stana u ... u ulici ..., zgrada broj ..., ulaz broj ..., stan broj ..., na devetom spratu, površine 92 kvm, na kp br. ... KO ..., upisanom u LN br. ... KO ..., koje sprovodi javni izvršitelj Miljan Trajković iz Niša u predmetu II 1128/2015 postupajući u sprovođenju rešenja o izvršenju Osnovnog suda u Nišu II 4140/15 od 06.07.2015. godine, kao neosnovan; stavom trećim izreke, obavezana je tužilja da nadoknadi tuženom VV iz ... troškove parničnog postupka u iznosu od 770.000,00 dinara; stavom četvrtim izreke, odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova drugostepenog postupka kao neosnovan.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno, preko punomoćnika izjavila reviziju iz svih zakonom propisanih razloga.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11 ... 10/23) i ocenio da je revizija dozvoljena i osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, prvotuženi BB je pravnosnažnom i izvršnom presudom Osnovnog suda u Nišu P 5532/12 od 17.12.2013. godine obavezan da drugotuženom VV isplati na ime pozajmice iznos od 1.110.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 07.05.2007. godine pa do konačne isplate. Kako prvotuženi taj iznos nije isplatio, drugotuženi je dana 03.07.2015. godine podneo Osnovnom sudu u Nišu predlog za izvršenje radi naplate tog iznosa, a Osnovni sud u Nišu je doneo rešenje o izvršenju II 4140/15 od 06.07.2015. godine kojim je usvojio predlog za izvršenje. Izvršenje je zatim sprovodio javni izvršitelj Miljan Trajković iz Niša u predmetu II 1128/2015. Zaključkom tog izvršitelja od 01.02.2016. godine određeno je da se izvršenje sprovede prodajom stana prvotuženog koji se stan nalazi u ... u ulici ... zgrada broj ..., ulaz broj ..., stan broj ..., na devetom spratu, površine 92 m2, izgrađenog na kp br. ... KO ... i namirenjem drugotuženog. Tužilja je bila u braku sa prvotuženim od 02.02.1983. godine do 18.04.2002. godine kada su brak razveli sporazumno pravnosnažnom presudom Opštinskog suda u Lebanu P 333/02 od 18.04.2002. godine. Navedeni stan je kupljen u toku trajanja braka, ugovorom o kupoprodaji koji je zaključen između prvotuženog kao kupca i GG iz ... kao prodavca, koji je overen od strane Opštinskog suda u Nišu dana 25.12.1992. godine pod Ov. br. 3240/92. Na osnovu tog ugovora prvotuženi se u katastru nepokretnosti upisao kao vlasnik tog stana. Tužilja i prvotuženi su saglasni da je taj stan kupljen novčanim sredstvima tužilje, pa je između njih zaključeno sudsko poravnanje dana 21.03.2018. godine u predmetu Osnovnog suda u Nišu P 10364/2017, kojim je utvrđeno da je tužilja vlasnica navedenog stana, pa je tužilja na osnovu tog poravnanja upisana u katastru nepokretnosti kao vlasnica stana dana 28.03.2018. godine. U postupku izvršenja javni izvršitelj je navedeni stan prodao na javnoj licitaciji dana 12.04.2018. godine kupcu „DD“ DOO ..., a drugotuženi je namiren i predmet javnog izvršitelja arhiviran 11.02.2020. godine. Rešenjem Osnovnog suda u Nišu IPI 24/18 od 21.06.2018. godine usvojen je prigovor trećeg lica i ovde tužilja je upućena da u predmetu javnog izvršitelja II 1128/15 pokrene parnični postupak radi nedopustivosti izvršenja na predmetnom stanu. Kupac na javnoj prodaji je svoje pravo svojine na stanu upisao rešenjem RGZ SKN Niš od 19.02.2019. godine. Rešenjem Privrednog suda u Nišu I 730/05 od 14.09.2015. godine u predmetu izvršnog poverioca „ĐĐ“ DOO ... prema dužniku VV, određeno je izvršenje zaplenom i prenosom potraživanja koje izvršni dužnik ima prema BB na osnovu zaključka izvršitelja II 1128/15 od 28.07.2015. godine, a radi naplate glavnog duga u iznosu od 1.303.196,29 dinara sa kamatom. Rešenjem od 03.02.2016. godine donetim u istom predmetu, određeno je izvršenje zaplenom i prenosom potraživanja izvršnog dužnika koje on ima prema BB u predmetu javnog izvršitelja II 1734/2015 radi naplate potraživanja po rešenju o izvršenju. Protokolom o regulisanju međusobnih obaveza od 14.09.2017. godine zaključenog između prvotuženog i „ĐĐ“ DOO ... regulisani su odnosi iz zaključka I 730/05 od 14.09.2015. godine i pored ostalog predviđeno je i plaćanje zakupa za predmetni stan. Nalazom veštaka ekonomsko-finansijske struke Svetislava Nikolića od 21.12.2017. godine izvršeno je prebijanje potraživanja VV prema BB u predmetu I 1128/15, a na osnovu presude Osnovnog suda u Nišu P 5532/12 od 17.12.2013. godine sa dugom „EE“ prema „ĐĐ“ DOO ... i prema istom nakon prebijanja ostao je dug „EE“ u visini od 213.196,30 dinara.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je predmetni stan stečen u toku trajanja bračne zajednice između tužilje i prvotuženog i predstavlja njihovu zajedničku imovinu, zbog čega drugotuženi nije bio savestan sticalac, jer je morao znati da prvotuženi nije njen isključivi vlasnik, kao i da tužilja nije dokazala da predmetni stan predstavlja njenu posebnu imovinu, te da samo na 1/2 stana uživa zaštitu prema drugim licima, bez obzira što do donošenja rešenja od 01.02.2016. godine o promeni sredstava izvršenja nije izvršila upis u javnim knjigama, pa je odlučio kao u izreci presude, utvrđujući da je nedopustivo izvršenje na 1/2 predmetnog stana, dok je u ostalom delu tužbeni zahtev odbijen kao neosnovan.

Drugostepeni sud je na osnovu činjeničnog stanja utvrđenog od strane prvostepenog suda utvrdio da predmetni stan predstavlja isključivu imovinu prvotuženog, da motiv tužilje za vođenje ove parnice nije zaštita imovinskih intersa po osnovu sticanja u braku, već onemogućavanje sprovođenja izvršenja koje se vodi prema bivšem suprugu, kao i da zaključeno poravnanje od 21.03.2018. godine nije učinjeno sa namerom deobe imovine stečene u braku, već radi onemogućavanja sprovođenja izvršenja, pa isto ne proizvodi pravno dejstvo, zbog čega je drugostepeni sud potvrdio prvostepenu presudu u odbijajućem delu i istu preinačio u usvajajućem delu, tako što je tužbeni zahtev tužilje odbio u celosti kao neosnovan.

Po oceni Vrhovnog suda osnovano se revizijom tužilje ukazuje da je drugostepeni sud bez otvaranja rasprave utvrdio drugačije činjenično stanje, te je na taj način učinio bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 383. stav 3. i 4. Zakona o parničnom postupku. Naime, pobijanom presudom drugostepeni sud nije na osnovu utvrđenog činjeničnog stana na drugačiji način primenio materijalno pravo preinačavajući prvostepenu presudu u usvajajućem delu, već je izvršio ocenu dokaza na drugačiji način i na osnovu izmenjenog činjeničnog stanja odbio tužbeni zahtev u celosti (što je mogao učiniti jedino da je postupio po članu 383. stav 3. i 4. ZPP, a nije). Navedeno proizilazi iz činjenice da se činjenično stanje nižestepenih odluka razlikuje u odnosu na utvrđenje svojine predmeta izvršenja, pa je i dalje ostalo neutvrđeno da li sporni stan u smislu člana 320. – 322. Zakona o braku i porodičnim odnosima odnosno član 168. – 176. i član 180. stav 2. sada važećeg Porodičnog zakona predstavlja posebnu imovinu tužilje, ili prvotuženog, ili sporni stan predstavlja zajedničku imovinu bivših supružnika. Utvrđenje navedenog je od uticaja za pravilnu primenu materijalnog prava u ovoj parnici.

Imajući u vidu navedeno, po oceni Vrhovnog suda, drugostepeni sud nije mogao bez održavanja glavne rasprave odluku zasnovati na drugačijoj oceni dokaza izvedenih pred prvostepenim sudom, odnosno nije mogao bez izvođenja dokaza pred drugostepenim sudom izvesti drugačiji zaključak i na tako utvrđenom činjeničnom stanju zasnovati svoju odluku. Zbog učinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka u drugostepenom postupku pobijana presuda je morala biti ukinuta u celosti.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će otkloniti ukazane nepravilnosti i doneti pravilnu i na zakonu zasnovanu odluku.

Ukinuta je i odluka o troškovima parničnog postupka i, jer ista zavisi od konačnog ishoda parnice.

Sa iznetih razloga odlučeno je kao u izreci rešenja, primenom člana 415. stav 1. i člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija,

Branka Dražić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković