Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Uzp 50/2023
09.02.2024. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelene Ivanović, predsednika veća, Željka Škorića i Branislava Bosiljkovića, članova veća, sa savetnikom Gordanom Vojnović, kao zapisničarem, odlučujući o zahtevu SPDA „EKOLOGIC“ d.o.o. Čačak, Kneza Miloša 66/1, čiji je punomoćnik Goran Avramović, advokat iz ..., za preispitivanje sudske odluke – presude Upravnog suda, Odeljenje u Kragujevcu I-5 U 8538/20 od 01.02.2023.godine, sa protivnom strankom Ministarstvom zaštite životne sredine Republike Srbije, u predmetu prava korišćenja dela ribarskog područja, u nejavnoj sednici veća održanoj dana 09.02.2024. godine, doneo je
P R E S U D U
Zahtev se ODBIJA.
ODBIJA SE zahtev podnosioca zahteva za naknadu troškova postupka.
O b r a z l o ž e nj e
Pobijanom presudom, stavom prvim dispozitiva, odbijena je tužba podnosioca zahteva podneta protiv rešenja Ministarstva zaštite životne sredine Republike Srbije broj 324-07-229/2014-17/5 od 03.03.2020. godine, kojim se oduzima pravo korišćenja dela ribarskog područja i raskida Ugovor o ustupanju na korišćenje dela ribarskog područja „Srbija-jugozapad“ broj 324-07-330/2010-03 od 11.01.2011. godine, sa Aneksom ugovora broj 324-07-330/1/2010-03 od 12.07.2011. godine, zaključen sa korisnikom SPDA „Ecologic“ d.o.o. Čačak. Stavom drugim dispozitiva pobijane presude, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova upravnog spora.
U zahtevu za preispitivanje pobijane presude, podnetom zbog povrede pravila postupka od bitnog uticaja na rešenje ove upravne stvari i povrede zakona, drugog propisa ili opšteg akta, podnosilac je, upućujući na navode tužbe i predložene dokaze u upravnom sporu pred Upravnim sudom, ukazao na povredu odredbi člana 33. stav 3. i člana 34. stav 1. Zakona o upravnim sporovima, zbog toga što upravni spor pred Upravnim sudom nije rešen na osnovu činjenica utvrđenih na održanoj usmenoj raspravi i što su u pobijanoj presudi izostali razlozi za takvo postupanje suda. Smatra da je Upravni sud morao da održi usmenu raspravu zbog složenosti predmeta spora, odnosno boljeg razjašnjenja stvari, obzirom da je pobijana presuda treća po redu u ovoj upravnoj stvari. Dalje navodi da je ta presuda doneta uz povredu odredaba čl. 8, 11, 16. i 57. Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda, te da Upravni sud nije pravilno primenio materijalno pravo, niti je pravilno ocenio dokaze na koje se tužilac pozvao u tužbi. Predložio je da Vrhovni sud zahtev uvaži, pobijanu presudu preinači ili ukine, a troškove postupka je tražio.
Protivna stranka je u odgovoru na zahtev predložila da sud zahtev odbije.
Postupajući po podnetom zahtevu i ispitujući pobijanu presudu u granicama zahteva, u smislu člana 54. Zakona o upravnim sporovima ( „Službeni glasnik RS“, broj 111/09 ), Vrhovni sud je našao da je zahtev neosnovan.
Prema razlozima obrazloženja pobijane presude, pravilno je odlučio tuženi organ kada je našao da su se u konkretnom slučaju stekli uslovi za jednostrani raskid Ugovora o ustupanju na korišćenje dela ribarskog područja „Srbija-jugozapad“ od 11.01.2011. godine, sa Aneksom od 12.07.2011. godine, dajući za svoju odluku jasne i dovoljne razloge koje u svemu prihvata i Upravni sud. Ovo stoga što je u postupku pravilno utvrđeno da tužilac, kao korisnik ribarskog područja, nije organizovao i obezbedio stručnu ribočuvarsku službu, jer 6 (šest) lica koja su zaposlena kao ribočuvari ne poseduju licencu za ribočuvare, čime su se stekli uslovi za jednostrani raskid ugovora na osnovu člana 8. stav 3. tačka 2) Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda i člana 9. tačka 2) Ugovora o ustupanju na korišćenje dela ribarskog područja „Srbija - jugozapad“; da sredstva dobijena po osnovu naknade štete nije upotrebio za nadoknadu uništenog ribljeg fonda, odnosno njegovo unapređenje, po kom osnovu je naplaćena naknada štete, već za pokrivanje troškova redovnog poslovanja, čime su se stekli uslovi za jednostrani raskid ugovora iz člana 8. stav 3. tačka 5) navedenog zakona i člana 9. tačka 2) zaključenog ugovora; da je prestao da ispunjava uslove propisane navedenim zakonom za korisnika ribarskog područja, tako što nije izmirio dospele poreze, doprinose i druge javne dažbine u skladu sa propisima Republike Srbije, pa su ispunjeni uslovi iz člana 8. stav 3. tačka 9) Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda za jednostrani raskid ugovora; da nije ispunio obavezu predviđenu članom 16. stav 3. zakona, odn. nije blagovremeno dostavio ministarstvu izveštaj o utrošku sredstava dobijenih po osnovu naknade štete, čime su se stekli uslovi za raskid ugovora po članu 8. stav 3. tačka 10) Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda. Upravni sud je ocenio da navodi tužbe nisu od uticaja na zakonitost osporene odluke, imajući u vidu da je ministar ovlašćen da jednostrano raskine ugovor i da je u postupku utvrđeno da su se za to stekli uslovi, te da se radi o ponovljenim navodima iz izjašnjenja tužioca na zapisnik komisije koje je tuženi organ cenio i dao razloge u skladu sa članom 168. stav 2. Zakona o opštem upravnom postupku, koje je u celosti kao pravilne i na zakonu zasnovane prihvatio i Upravni sud.
Ocenjujući zakonitost pobijane presude, Vrhovni sud je našao da je doneta bez povreda pravila postupka i uz pravilnu primenu zakona.
Odredbama člana 8. st. 1. i 2. Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda („Službeni glasnik RS“, br. 128/2014, 95/2018 – dr. zakon), propisano je da o ustupanju na korišćenje ribarskog područja ministar, odnosno nadležni pokrajinski organ, zaključuje ugovor sa korisnikom ribarskog područja, koji ugovor sadrži: naziv ribarskog područja, period korišćenja ribarskog područja, granice ribarskog područja, obaveze korisnika, uslove i način raskida ugovora, otkazni rok i obaveze korisnika u slučaju raskida ugovora. Prema odredbama stava 3. istog člana, ugovor iz stava 2. ovog člana, ministar, odnosno nadležni pokrajinski organ može jednostrano raskinuti, ako korisnik: 2) ne organizuje i ne obezbedi stručnu ribočuvarsku službu, u skladu sa ovim zakonom; 5) sredstva od prodaje dozvola i druga sredstva za zaštitu i održivo korišćenje ribljeg fonda koristi nenamenski; 9) prestane da ispunjava uslove propisane ovim zakonom, za korisnika ribarskog područja; 10) u drugim slučajevima neispunjavanja obaveza predviđenih ovim zakonom.
Odredbom člana 6. stav 1. tačka 6) istog zakona, propisano je da ribarsko područje može da se ustupi na korišćenje privrednom društvu, javnom preduzeću ili drugom pravnom licu ( korisnik ) ako ispunjava, pored ostalih, i uslov da je izmirilo dospele poreze, doprinose i druge javne dažbine u skladu sa propisima Republike Srbije.
Prema članu 16. stav 1. navedenog zakona, pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje obavljajući ribolov suprotno odredbama ovog zakona ili na drugi način nanese štetu ribljem fondu (štetnik) dužno je da tu štetu naknadi korisniku ribarskog područja (oštećeni). Stavom 3. istog člana, propisano je da je korisnik dužan da sredstva dobijena po osnovu naknade štete iz stava 1. ovog člana, namenski upotrebi za zaštitu i unapređenje ribljeg fonda, o čemu izveštava ministarstvo, odnosno nadležni pokrajinski organ.
Prema odredbi člana 9. Ugovora o ustupanju na korišćenje dela ribarskog područja „Srbija-Jugozapad“ koji je zaključen između Republike Srbije-Ministarstva životne sredine i prostornog planiranja i SPDA „ESOLOGIC“ DOO Čačak broj 324- 07-330/2010-03 od 11.01.2011. godine, ministar može oduzeti pravo korišćenja ustupljenog dela ribarskog područja i jednostrano raskinuti ovaj ugovor ako korisnik: 1) koristi ribarsko područje suprotno programu upravljanja ribarskim područjem; 2) ne sprovodi mere predviđene ovim ugovorom, a posebno: - ne organizuje i ne obezbedi stručnu službu, odnosno ribočuvarsku službu u skladu sa zakonom i ovim ugovorom; - ne dozvoli ribolov; - ne donese Program upravljanja ribarskim područjem i Godišnje programe upravljanja ribarskim područjem u propisanom roku ili ne dobije saglasnost ministra na te programe; - uplatu sredstava naknade za korišćenje ribarskog područja ne vrši na način i u roku u skladu sa zakonom i ovim ugovorom; - sredstva za zaštitu i održivo korišćenje ribljeg fonda koristi nenamenski; - ako korišćenjem ribarskog područja nanese štetu poljoprivrednoj, šumskoj ili drugoj proizvodnji i/ili ne formira poseban fond za naknadu štete u skladu sa ovim ugovorom; - o promenama na ribarskom području koje su od značaja za korišćenje ribarskog područja blagovremeno ne izvesti ministra, odnosno ne pribavi potrebnu saglasnost na promenu statusa korisnika; 3) prestane da ispunjava uslove propisane Zakonom o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda za korisnika ribarskog područja; 4) u drugim slučajevima neispunjavanja obaveza od strane korisnika, predviđenih Zakonom o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda („Službeni glasnik RS“, broj 36/09) i propisa donetih na osnovu zakona.
Izvršenim inspekcijskim pregledom kod SPDA „ESOLOGIC“ d.o.o. Čačak dana 18.12.2014. godine, koji je za predmet imao dobijena sredstva za štetu nanetu ribljem fondu i utrošak tih sredstava, utvrđeno je da je na ime naknade štete nanete ribljem fondu, po osnovu pravnosnažne sudske presude, na račun SPDA „ESOLOGIC“ d.o.o. Čačak uplaćen dana 09.06.2014. godine iznos od ukupno 10.825.161,05 dinara od strane „Elektrosrbija“ d.o.o. Kraljevo, koja novčana sredstva je navedeno privredno društvo utrošilo u taksativno navedenim iznosima i za označene namene. Između ostalih, iznos od 1.216.538,30 dinara, za izgradnju i opremanje kućice za ribočuvarsku službu i edukaciju, utrošen je na delu Ribarskog područja „Srbija-jugozapad“ koje nije ustupljeno na korišćenje SPDA „ESOLOGIC“ d.o.o. Čačak, već drugom korisniku tog ribarskog područja. Račun SPDA „ESOLOGIC“ d.o.o. Čačak u blokadi je od 16.10.2014. godine po osnovu neizmirenih poreskih obaveza i na dan 01.12.2014. godine dug tog privrednog društva je iznosio 2.351.015,43 dinara. Izveštaj SPDA „ESOLOGIC“ d.o.o. Čačak o utrošku sredstava od naknade štete prouzrokovane od strane EPS-a broj 324-07-299/2010-03 od 29.12.2014. godine je dostavljen pisarnici republičkih organa uprave dana 30.12.2014. godine i zaveden pod brojem 401-00- 3605/14-17. Uvidom u Registar izdatih licenci za ribočuvara, koji vodi Ministarstvo zaštite životne sredine, utvrđeno je da je šest lica koja su zaposlena kao ribočuvari kod SPDA „ESOLOGIC“ d.o.o. Čačak položilo stručni ispit za ribočuvara, ali da ne poseduje licence za ribočuvara.
Imajući u vidu navedeno, kao i propisano citiranim odredbama Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda i predviđeno Ugovorom od 11.01.2011. godine, sa Aneksom od 12.07.2011. godine, prema stanovištu Vrhovnog suda, pravilna je ocena Upravnog suda u pobijanoj presudi o zakonitosti osporene odluke i ispunjenosti uslova iz člana 8. stav 3. Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda i člana 9. stav 2. Ugovora o ustupanju na korišćenje dela ribarskog područja „Srbija - jugozapad“ za raskid zaključenog Ugovora o ustupanju na korišćenje dela ribarskog područja „Srbija - jugozapad“ od 11.01.2011. godine, sa Aneksom ugovora od 12.07.2011. godine, koja je zasnovana na pravilno i potpuno utvrđenom činjeničnom stanju u postupku pred organom uprave.
Upravni sud je, dakle, pobijanu presudu doneo bez održavanja javne rasprave i saglasno odredbama člana 33. st. 2. i 3. Zakona o upravnim sporovima naveo razloge koji opravdavaju takvo postupanje (strana 4. stav 3. pobijane presude), nalazeći da je tužbom pobijani akt trebalo oceniti samo u pogledu spornih pravnih pitanja, a da predmet spora očigledno nije iziskivao neposredno saslušanje stranaka i posebno utvrđivanje činjeničnog stanja, niti dodatno pojašnjenje stavova i mišljenja o pravilnoj primeni materijalnog prava, koje su stranke detaljno argumentovale u tužbi i osporenom aktu. Sledom toga, neosnovano se navodima zahteva ukazuje da je pobijana presuda Upravnog suda doneta uz povredu pravila postupka iz člana 33. Zakona o upravnim sporovima i da u njoj uopšte nisu navedeni razlozi zbog kojih sud nije održao usmenu raspravu, jer to ne odgovara stanju u spisima.
Po nalaženju Vrhovnog suda, neosnovani su i navodi zahteva da je pobijana presuda doneta pogrešnom primenom odredaba Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda, koji su već isticani u tužbi i bili predmet pravilne ocene od strane Upravnog suda i organa uprave.
Saglasno izloženom, Vrhovni sud je, na osnovu odredbe člana 55. stav 1. Zakona o upravnim sporovima, odlučio kao u stavu prvom dispozitiva presude.
Kako je zahtev za preispitivanje sudske odluke odbijen, Vrhovni sud je, na osnovu odredbe člana 74. Zakona o upravnim sporovima shodnom primenom odredbe člana 165. stav 1. u vezi člana 153. Zakona o parničnom postupku ( „Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20 ) odlučio kao u stavu drugom dispozitiva presude.
PRESUĐENO U VRHOVNOM SUDU
Zapisničar, Predsednik veća – sudija,
Gordana Vojnović,s.r. Jelena Ivanović,s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić