U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zorana Hadžića, predsednika veća, Mirjane Andrijašević i Vesne Mastilović, članova veća, u parnici tužioca PD „Lana“ DOO Zemun, čiji je punomoćnik Senad Barjaktarević, advokat iz ..., protiv tuženih Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo i Ministarstva odbrane, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo, radi utvrđenja prava svojine, odlučujući o revizijama tuženih izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2686/22 od 21.12.2022. godine, u sednici održanoj 27.06.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJAJU SE, kao neosnovane, revizije tuženih izjavljene protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2686/22 od 21.12.2022. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Požarevcu P 10/22 od 28.07.2022. godine, utvrđeno je prema tuženima da je tužilac vlasnik sa celinom poslovnog prostora - lokala površine 107,27 m2 u prizemlju objekta broj 1, u stambenoj zgradi za kolektivno stanovanje u Ulici ... na kp broj .. KO Požarevac u listu nepokretnosti broj .. KO Požarevac, što su tuženi dužni da trpe i dozvole tužiocu uknjižbu kod RGZ SKN Požarevac, kako je to prikazano u elaboratu geodetskih radova izrađenom od strane Geodetske radnje „Geo team future“ Smederevska Palanka iz 2016. godine i izveštaju o izvršenom veštačenju sudskog veštaka za oblast građevinarstva Dragana Vujčića iz Požarevca od 04.01.2020. godine, pri čemu će ova presuda nakon njene pravnosnažnosti tužiocu poslužiti radi upisa prava svojine u RGZ SKN Požarevac (stav prvi izreke). Obavezana je tužena Republika Srbija da tužiocu na ime troškova parničnog postupka isplati 322.100,00 dinara (stav drugi izreke).

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2686/22 od 21.12.2022. godine odbijene su kao neosnovane žalbe tuženih i potvrđena presuda Višeg suda u Požarevcu P 10/22 od 28.07.2022. godine (stav prvi izreke). Odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka (stav drugi izreke).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi su blagovremeno izjavili revizije, provotuženi zbog bitnih povreda postupka, pogrešno i nepotupuno utvrđenog činjeničnog prava i pogrešne primene materijalnog prava, a drugotuženi zbog bitnih povreda postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ocenio da je revizija tuženih dozvoljena po članu 403. stav 3. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11 ... 10/23 – drugi zakon) pa je ispitao pobijani presudu na osnovu člana 408. ZPP i utvrdio da su revizije tuženih neosnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a ni druge bitne povrede, koje mogu biti revizijski razlog. Revizija tužene Republike Srbije ukazuje na bitnu povredu postupka iz člana 374.stav 2. tačka 12. ZPP, koja nije revizijski razlog.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravni prethodnik tužioca RO „Nova trgovina“ Požarevac dobio rešenje 27.01.1989. godine od SO Požarevac kojim je dobio i predata mu je prodavnica „Snežana“ površine 107 m2 na korišćenje. Predmetni poslovni prostor je od 1989. godine na spisku osnovnih sredstava pravnog prethodnika RO „Nova trgovina“ Požarevac. Ugovorom o kupoprodaji nepokretnosti od 27.06.2012. godine tužilac je od TP „Nova trgovina“ DOO Vučak, pravnog sledbenika RO „Nova trgovina“ Požarevac, kupio objekat u navedenoj površini od 107 m2. Pravni prethodnik TP „Nova trgovina“ DOO Vučak privatizovan je prodajom društvenog kapitala, metodom javne aukcije. Predmetni objekat obuhvaćen je programom privatizacije i to na strani 5 u rubrici 2.2. objekat visoke gradnje pod rednim brojem 7 „Samousluga park“ na kp broj .. KO Požarevac u neto površini od 107 m2. Tužilac kao i njegovi pravni prethodnici TP „Nova trgovina“ DOO Vučak, DP „Nova trgovina“ Požarevac, RO „Nova trgovina“ drže i koriste predmetni lokal više od 20 godina u kontinuitetu. Utvrđeno je da je ugovorom o prodaji društvenog kapitala, metodom javne aukcije, između Agencije za privatizaciju i konzorcijuma fizičkih lica, na osnovu ugovora o konzorcijumu overenom u Opštinskom sudu u Smederevu, Agencija za privatizaciju prodala 70% društvenog kapitala subjekta privatizacije DP „Nova trgovina“ Požarevac dana 13.06.2008. godine. Do 30% ukupnog iznosa društvenog kapitala subjekta se preneto je na zaposlene bez naknade. Preostali iznos društvenog kapitala subjekta koji nije prodat kupcu niti prenet na zaposlene prenet je Akcijskom fondu. Napred navedeni ugovor je overen pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu pod brojem Ov. 2266/2008. Iz programa privatizacije, na osnovu potvrde koja je izdata, utvrđuje se da na strani 5. navedenog programa u rubrici objekti visokogradnja obuhvaćena je i „Samousluga park“ korsinika KO Požarevac od 107 m2, ranije prodavnica „Snažana“, a da je u pitanju prodajni prostor, te se iz napred navedenog programa privatizacije može utvrditi da je obuhvaćena i sporna nepokretnost i da je ista izražena kroz knjigovodstvenu vrednost navedenog ovog objekta na dan 31.12.2006. godine, koja je iznosila 1.239.000,00 dinara. Dalje je prvostepeni sud utvrdio, iz potvrde kojom se potvrđuje da je po osnovu Ugovora o prodaji društvenog kapitala metodom javne aukcije koji je zaključen 17.06.2008. godine i overen pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu pod Ov. 2266/2008 i Aneksa 1 ovog ugovora od 12.05.2010. godine overenogm pred Prvim osnovnim sudom u Beogradu pod Ov. br. 3374/10 i Aneksa 2 od 14.09.2010. godine, takođe overenog pred Prvim osnovnim sudom u Beogradu pod Ov. br. 5358/2010 i da je za subjekat privatizacije DP „Nova trgovina“ Požarevac kupac konzorcijum fizičkih lica zaključno sa danom 20.09.2010. godine izmirio obaveze po ugovoru i time izmirio celokupnu kupoprodajnu cenu. Napred navedena potvrda izdata je 01.10.2010. godine od Agencije za privatizaciju. Predmetni lokal nalazi se u prizemlju zgrade broj 1 kao poseban deo zgrade broj 1 ukupne korisne površine 107,27 m2, gde se nalazi i skica navedene zgrade i poslovnog prostora zajedno sa fotodokumentacijom i crno belim fotografijama, a napred navedeni elaborat izvršio je građvinski inženjer Dragan Vujčić iz ... . Utvrđeno je iz presude Trgovinskog suda u Požarevcu P 799/2003 od 02.12.2004. godine da su Republika Srbija i Opština Požarevac, kao tužioci, podneli tužbu protiv DP „Nova trgovina“ Požarevac radi predaje u državinu i to između ostalih objekata i sporni objekat odnosno poslovni prostor, gde je u odnosu na tuženog DP „Nova trgovina“ Požarevac odbijen tužbeni zahtev kojim je traženo da tuženi DP „Nova trgovina“ Požarevac preda u državinu i to prodavnicu „Snežana“ 107 m2 u Požarevcu koja predstavlja sadašnji poslovni prostor. Tužioci Republika Srbija i tada Opština Požarevac nisu uspeli da dokažu vlasništvo nad prodavnicom „Snežana“, jer tužioci nisu dostavili dokaz da se ona nalazi u fondu poslovnog prostora Opštine Požarevac. Napred navedena presuda potvrđena je od strane Višeg suda u Beogradu Pž 9026/05 dana 19.04.2007. godine, a potom odbijena revizija od strane Vrhovnog suda Srbije odlukom Rev 297/2007 od 12.02.2008. godine.

Iz ovako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su zaključili da tužiocu pripada pravo svojine na osnovu odrdbe člana 28. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 28. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da savestan i zakonit držalac nepokretne stvari na kojoj drugi ima pravo svojine stiče pravo svojine održajem protekom 10 godina.

Tužilac PD „Lana“ doo Zemun, kupio je, pored ostalih i predmetnu nepokretnost Ugovorom o kupoprodaji nepokretnosti od 27.06.2012. godine, od lica koje je tu nepokretnost steklo u postupku privatizacije Ugovorom o prodaji društvenog kapitala, metodom javne aukcije, tako što je Agencija za privatizaciju prodala 70% društvenog kapitala subjekta privatizacije (17.06.2008. godine). Predmetna nepokretnost je obuhvaćena Ugovorom o prodaji društvenog kapitala i programom privatizacije i sve obaveze iz ugovora su izmirene. Pre zaključenja ugovora o prodaji društvenog kapitala tekla je parnica u kojoj su Republika Srbija i Opština Požarevac tražili od DP „Nova trgovina“ Požarevac predaju poseda predmetne nepokretnosti, ali je njihov zahtev odbijen, jer nisu dokazali da se predmetna nepokretnost nalazi u njihovom poslovnom fondu. Tužba u ovoj pravnoj stvari je podneta 31.01.2022. godine, nakon proteka 10 godina, zakonite i savesne državine, pa je tužilac nasuprot navodima revizija tuženih stekao pravo svojine po pravnom osnovu održaja.

Neosnovano se u revizijama pobijaju zaključci drugostepenog suda tvrdnjom da kupci u privatizaciji nisu mogli steći pravo svojine na opisanoj nepokretnosti, jer je subjekat privatizacije imao samo pravo korišćenja. Subjekat privatizacije je društveno preduzeće, a predmet privatizacije prodaja društvenog kapitala subjekta privatizaci. U postupku privatizacije vrši se promena vlasnišva kapitala ili imovine pravnih lica koja posluju društvenim kapitalom. Kada je programom privatizacije obuhvaćena sporna nepokretnost, to praktično znači da je Republika Srbija preko Agencije, prodala predmetnu nepokretnost, što znači da je iz društvene svojine prešla u svojinu subjekta privatizacije, a kupac postao vlasnik kapitala, a ugovor o prodaji 70% društvenog kapitala subjekta privatizacije predstavlja pravni osnov za sticanje prava svojine.

Revizijom Republike Srbije, Ministarstvo odbrane, koja je izjavljena preko Vojnog pravobranioca, neosnovano se ukazuje da u parnici za sticanje prava svojine održajem, samo upisani vlasnik nepokretnosti ima pasivnu legitimaciju, a ne i Ministarstvo odbrane, kao nosilac prava korišćenja. Po stanovištu Vrhovnog suda pravilno je drugostepeni sud ocenio da je tužena Republika Srbija pasivno legitimisana, kao upisani nosilac prava svojine i da je zahtev za sticanje prava svojine prema njoj osnovan, a da okolnost što je u tužbi označeno i Ministarstvo odbrane kao nosilac prava korišćenja ne utiče na zakonitost odluke.

Ostalim revizijskim navodima pobija se pravilnost utvrđenog činjeničnog stanja, što u ovoj procesnoj situaciji nije dozvoljen revizijski razlog u smislu odredbe člana 407. stav 2. ZPP.

Iz svega iznetog Vrhovni sud je odlučio kao u izreci na osnovu odredbe člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Zoran Hadžić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković