.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
R1 103/2022
03.03.2022. godina
Beograd
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Dragane Marinković i Ivane Rađenović, članova veća, u pravnoj stvari tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Aleksandar Savić, advokat iz ..., protiv tužene „Expobank“ a.d. Beograd, ul. Dalmatinska br. 2, Beograd, kao pravnog sledbenika „Marfin Bank“ a.d. Beograd, čiji su punomoćnici BB, VV, GG i DD, radi utvrđenja ništavosti ugovorne odredbe i sticanja bez osnova, odlučujući o sukobu mesne nadležnosti Osnovnog suda u Despotovcu i Osnovnog suda u Paraćinu, u sednici održanoj dana 03.03.2022. godine, doneo je
R E Š E NJ E
Za postupanje u ovoj pravnoj stvari, mesno je nadležan Prvi osnovni sud u Beogradu.
O b r a z l o ž e nj e
Osnovni sud u Despotovcu rešenjem P 1426/21 od 27.12.2021. godine oglasio se mesno nenadležnim za postupanje u ovoj pravnoj stvari i odlučio da po pravnosnažnosti rešenja spise predmeta ustupi Osnovnom sudu u Paraćinu kao stvarno i mesno nadležnom sudu. U obrazloženju je ukazao da je tužena podneskom od 03.08.2021. godine izjavila prigovor mesne nenadležnosti tog suda, s obzirom da su se ugovorne strane saglasile da je u slučaju spora povodom ili u vezi sa ugovorom, nadležan sud u Beogradu, te da je u konkretnom slučaju u smislu člana 65. ZPP mesno nadležan Prvi osnovni sud u Beogradu. Odlučujući o istaknutom prigovoru, Osnovni sud u Despotovcu oglasio se mesno nenadležnim sa nalogom da se predmet ustupi Prvom osnovnom sudu u Beogradu kao mesno i stvarno nadležnom sudu i to rešenjem P.524/21 od 06.08.2021. godine koje je ukinuto rešenjem Višeg suda u Jagodini Gž 2347/21 od 23.09.2021. godine i rešenjem istog suda P. 976/21 od 27.10.2021. godine koje je ukinuto rešenjem Višeg suda u Jagodini Gž 3380/21 od 21.12.2021. godine. Postupajući po primedbama iz rešenja drugostepenog suda, prvostepeni sud se oglasio mesno nenadležnim primenom člana 54. Zakona o parničnom postupku i po pravnosnažnosti rešenja predmet ustupio Osnovnom sudu u Paraćinu kao mesno i stvarno nadležnom sudu, imajući u vidu da je tužilac u ... zaključio ugovor o kreditu sa ogrankom tužene kao pravnog lica – filijalom u ... .
Osnovni sud u Paraćinu nije prihvatio mesnu nadležnost, već je uz dopis P.br. 81/22 od 03.02.2022. godine spise predmeta dostavio Vrhovnom kasacionom sudu, radi odlučivanja o sukobu mesne nadležnosti. U obrazloženju je ukazao da je u smislu člana 45. ZPP u ovoj pravnoj stvari nadležan Osnovni sud u Despotovcu, obzirom da je prebivalište tužioca u selu ..., Opština ... .
Vrhovni kasacioni sud je odlučujući o sukobu mesne nadležnosti na osnovu odredbe člana 22. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13, 74/13, 55/14, 87/18 i 18/20), a u vezi odredbe člana 30. stav 2. Zakona o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“, br. 116/08, 104/09, 101/10, 31/11, 78/11, 101/11, 101/13, 40/15, 106/15, 13/16, 108/16, 113/17, 65/18 i 88/18) utvrdio da je za postupanje u ovom predmetu mesno nadležan Prvi osnovni sud u Beogradu.
Tužilac je protiv tužene banke podneo tužbu 31.05.2021. godine radi utvrđenja apsolutne ništavosti odredbe člana 3. stav 3. tačka 1. i stava 3. tačka 2. Ugovora o dugoročnom kreditu broj 225/13 zaključen 21.05.2013. godine u Beogradu između tužioca i „Marfin Bank“ a.d. Beograd kao pravnog prethodnika tužene banke i isplate iznosa od 5.647,02 dinara na ime neosnovanog obogaćenja sa zakonskom zateznom kamatom. Uz tužbu je priložen navedeni ugovor overen od strane „Marfin Bank“ a.d. Beograd-Filijala ..., a koji sadrži u odredbi člana 13. sporazum o mesnoj nadležnosti kojom je ugovoreno da je u slučaju spora po ovom ugovoru, nadležan sud sa sedištem u Beogradu.
Tužena je u podnesku od 03.08.2021. godine istakla prigovor mesne nenadležnosti zbog postojanja sporazuma o mesnoj nadležnosti suda na osnovu člana 65. Zakona o parničnom postupku, sa predlogom da sud donese rešenje kojim će se oglasiti mesno nenadležnim i po pravnosnažnosti rešenja predmet ustupiti Prvom osnovnom sudu u Beogradu, kao stvarno i mesno nadležnom sudu.
Odredbom člana 65. stavovima 1. i 3. ZPP predviđeno je da ako zakonom nije propisana isključiva mesna nadležnost nekog suda, stranke mogu da se sporazumeju da im u prvom stepenu sudi sud koji nije mesno nadležan, pod uslovom da je taj sud stvarno nadležan i da sporazum iz stava 1. i 2. ovog člana proizvodi pravno dejstvo samo ako je sastavljen u pisanom obliku i ako se odnosi na određeni spor ili više sporova koji svi proističu iz određenog pravnog odnosa.
Odredbom člana 40. stav 2. Zakona o parničnom postupku propisano je da za suđenje u sporovima protiv pravnih lica, opšte mesno nadležan je sud na čijem se području nalazi njihovo sedište, prema izveštaju Agencije za privredne registre.
Prema članu 54. ZPP za suđenje u sporovima protiv pravnog lica koje ima ogranak izvan svog sedišta, ako spor proizilazi iz pravnog odnosa tog ogranka, pored suda opšte mesne nadležnosti, nadležan je i sud na čijem se području nalazi taj ogranak.
Prema javno dostupnim podacima iz registra Agencije za privredne registre, sedište tužene banke je u Beogradu, ul.Dalmatinska br.22, a u vreme podnošenja tužbe 31.05.2021. godine, nije registrovan ogranak pravnog lica na području Osnovnog suda u Paraćinu.
Kako je tužena izjavila prigovor mesne nenadležnosti Osnovnog suda u Despotovcu, a u konkretnoj situaciji ne radi se o isključivoj mesnoj nadležnosti, na osnovu odredbe člana 40. stav 2. Zakona o parničnom postupku zbog postojanja opšte mesne nadležnosti prema sedištu tužene, za postupanje u ovom predmetu mesno je nadležan Prvi osnovni sud u Beogradu.
Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu odredbe člana 22. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Zvezdana Lutovac, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
