.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 12840/2022
28.09.2022. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dobrile Strajina, predsednika veća, Gordane Komnenić i Dragane Mirosavljević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Pero Nedenić, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., čiji je punomoćnik Marijana Tonić, advokat iz ..., radi vršenja roditeljskog prava, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 468/2021 od 03.12.2021. godine, u sednici održanoj 28.09.2022. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog izjavljena protiv stava I izreke presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 468/2021 od 03.12.2021. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Petrovcu na Mlavi P2 173/2020 od 15.09.2021. godine, stavom prvim izreke, razveden je brak parničnih stranaka, zaključen ...2019. godine, pred matičarem opštine Petrovac na Mlavi, zaveden u matičnu knjigu venčanih koja se vodi za matično područje Opštine Petrovac na Mlavi, pod tekućim brojem .. za 2019. godinu, između tužilje i tuženog, na osnovu člana 41. Porodičnog zakona. Stavom drugim izreke, maloletni sin stranaka VV, rođen ...2019. godine, dodeljen je na negu, čuvanje i vaspitanje majci AA iz ..., koja će vršiti samostalno roditeljsko pravo. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi da na ime svog doprinosa za izdržavanje mal.sina VV plaća mesečno 10.000,00 dinara, počev od dana podnošenja tužbe, pa dok za to postoje zakonski razlozi, svakog 01.-og do 05.-og u mesecu za tekući mesec, a da zaostale rate plati odjednom u roku od 15 dana po pravnosnažnosti presude na ruke njegove zakonske zastupnice – majke AA iz ... . Stavom četvrtim izreke, odlučeno je da se tužbeni zahtev za više traženo od dosuđenog iz prethodnog stava izreke, za razliku potraživanja mesečnog iznosa od 12.000,00 dinara, pa do dosuđenog mesečnog iznosa od 10.000,00 dinara, na ime doprinosa za izdržavanje mal. deteta, sa obavezom da tuženi na ime više traženih od dosuđenih zaostalih rata plati odjednom, je odbijen kao neosnovan. Stavom petim izreke, uređen je način održavanja ličnih odnosa tuženog kao oca, tako što će tuženi da viđa i dovodi kod sebe svog mal. sina VV svakog vikenda u mesecu, počev od petka od 17,00 časova do nedelje do 17,00 časova, svaki godišnji odmor oca, svaku neparnu novu godinu, Božić, Vaskrs i rođendane mal. VV, kao i za krsnu slavu tuženog kao oca, a kada pođe u školu, mal. VV će kod oca provoditi po polovinu svakog školskog raspusta, tako što će tuženi dete preuzimati iz domaćinstva njegove zakonske zastupnice – majke i vraćati ga u isto domaćinstvo. Stavom šestim izreke, za razliku od dosuđenog iz prethodnog stava presude pa do traženog tužbom u pogledu načina viđenja i održavanja ličnih odnosa između tuženog kao oca sa svojim mal. sinom, tužbeni zahtev je odbijen kao neosnovan. Stavom sedmim izreke, tuženi je obavezan da plati tužilji na ime troškova parničnog postupka ukupan iznos od 157.420,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude pa do isplate.
Apelacioni sud u Kragujevcu je, presudom Gž2 468/2021 od 03.12.2021. godine, stavom I izreke, odbio kao neosnovanu žalbu tuženog i potvrdio presudu Osnovnog suda u Petrovcu na Mlavi P2 173/2020 od 15.09.2021. godine, u stavu drugom i petom izreke. Stavom II izreke, ukinuta je presuda isgog suda P2 173/20 od 15.09.2021. godine, u stavu trećem i sedmom izreke i predmet u tom delu vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.
Protiv stava I izreke pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je izjavio blagovremenu reviziju iz svih zakonskih razloga.
Vrhovni kasacioni sud je ispitao pravnosnažnu presudu u pobijanom delu, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11 ... 18/20), u vezi odredbe člana 202. Porodičnog zakona (''Službeni glasnik RS'', br. 18/2005...6/2015) i utvrdio da je revizija neosnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom revidenta se ne ukazuje na neku drugu bitnu povredu propisanu odredbom člana 407. stav 1.tačke 2. i 3. istog Zakona.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su brak zaključile ...2019. godine i dobili sina VV, rođenog ...2019. godine. Odnosi između parničnih stranaka su ozbiljno i trajno poremećeni zbog čega je prvostepeni sud, primenom odredbe člana 41. Porodičnog zakona, brak parničnih stranaka razveo. Tuženi je rođen ...1991. godine, završio je višu školu i zaposlen je u KJP ''GG'', a živi u selu ..., u domaćinstvu sa svojim roditeljima. Tužilja je rođena ...2000. godine, završila je osnovnu školu i nezaposlena je, a živi u ..., u domaćinstvu svojih roditelja u kom ima adekvatne uslove za rast i razvoj mal. deteta, imajući u vidu da je porodica materijalno situirana. Zajednica života parničnih stranaka prestala je u novembru 2020. godine, tako što je AA napustila porodično domaćinstvo u kom su do tada zajedno živeli, pri čemu joj BB nije dozvolio da povede dete, pa je majka o detetu informacije imala samo od BB, telefonskim putem. Centar za socijalni rad Opštine Petrovac i Žagubica je, u svom nalazu od 24.03.2021. godine, dao mišljenje i predlog da mal. dete bude povereno majci na samostalno vršenje roditeljskog prava, iz razloga što se majka, od rođenja deteta svakodnevno o njemu starala. Dete je niskog kalendarskog uzrasta u kome mu je neophodna briga i staranje majke koja u domaćinstvu svojih roditelja ima adekvatne uslove za normalan rast i razvoj mal. deteta, a ima i materijalnu podršku porodice porekla. Mal. VV treba da sa ocem provodi svaki vikend, godišnji odmor oca, a kasnije po polovinu svakog školskog raspusta, svaki drugi verski i državni praznik, kao i svaki drugi svoj rođendan i očevu krsnu slavu.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je našao da je prvostepeni sud pravilno primenio materijalno pravo, odredbe člana 272. stav 2. i 270. Porodičnog zakona, poveravanjem mal. VV tužilji na samostalno vršenje roditeljskog prava i uređenjem održavanja ličnih odnosa tuženog sa mal. VV prema predloženom modelu organa starateljstva, a rukovodeći se najboljim interesom mal. deteta stranaka. Drugostepeni sud je zaključio da je prvostepeni sud imao u vidu sve elemente koji se koriste pri oceni najboljeg interesa deteta i to: potrebe deteta, subjektivne i objektivne okolnosti koje se tiču deteta (starost, pol, zdravstveno stanje, fizičke, mentalne, emocionalne, zdravstvene i obrazovne potrebe deteta, vezano za roditelje i članove šire porodice, kvalitet odnosa između dece i ovih lica i posledice koje po decu može izazvati odvajanje od tih lica, sredina u kojoj deca odrastaju i uticaj promene sredine, kvalitet staranja o deci i mogućnost roditelja da zadovolji potrebe dece i slično), pa je ceneći kalendarski uzrast mal. VV (dve godine), upućenost na majku i njihov međusobni odnos tako što tužilja adekvatno zadovoljava potrebe mal. deteta, čuva ga, vaspitava, podiže uz pomoć šire porodice (oca, majke, braće, sestara, babe i drugih lica), a mal. VV je u kalendarskom uzrastu kada mu je potrebna ljubav i pažnja majke.
Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo pri odlučivanju pobijanim delom presude, pa su navodi revidenta u reviziji o pogrešnoj primeni materijalnog prava neosnovani.
Odredbom člana 272. Porodičnog zakona, propisano je da ako roditelji nisu zaključili sporazum o vršenju roditeljskog prava ili sud proceni da sporazum nije u najboljem interesu deteta, odluku o poveravanju zajedničkog deteta jednom roditelju, o visini doprinosa za izdržavanje od strane drugog roditelja i o načinu održavanja ličnih odnosa deteta sa drugim roditeljem, donosi sud. Na osnovu odredbe člana 270. istog Zakona, sud je dužan da, pre nego što donese odluku o zaštiti prava deteta ili o vršenju, odnosno lišenju roditeljskog prava, zatraži nalaz i stručno mišljenje od organa starateljstva, porodičnog savetovališta ili druge ustanove specijalizovane za posredovanje u porodičnim odnosima. U sporu za zaštitu prava deteta i u sporu za vršenje, odnosno lišenje roditeljskog prava, sud je uvek dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta, na osnovu odredbe člana 266. stav 1. Porodičnog zakona.
U konkretnom slučaju, tužilja je, kao majka, ključna figura u odrastanju deteta, pri čemu ona nije sprečavala kontakt oca sa mal.detetom i u potpunosti je spremna da sarađuje sa tuženim u pogledu održavanja njegovih ličnih odnosa sa mal. detetom. Majka, u svojoj primarnoj porodici u kojoj sada živi, ima sve adekvatne uslove za normalan razvoj mal. deteta i ima materijalnu podršku svoje porodice, zbog čega je u najboljem interesu mal. deteta da bude povereno majci na samostalno vršenje roditeljskog prava, kako su pravilno zaključili nižestepeni sudovi.
Neosnovani su navodi revizije tuženog kojima ukazuje na nedoslednost i protivrečnost nalaza i mišljenja Centra za socijalni rad Opštine Petrovac i Žagubica, pošto je, suprotno navodima revizije, taj nalaz jasan, neprotivrečan i potpun, a mišljenje i predlog dati nakon što su sveobuhvatno razmotrene porodične, socijalne, emotivne i psihofizičke prilike, u kojima žive obe parnične stranke, kao i emotivne potrebe, pol i kalendarski uzrast mal. deteta.
Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci doneo primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.
Predsednik veća – sudija
Dobrila Strajina,s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
