Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 17937/2023
13.12.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Aleksandar Bjelobaba, advokat iz ..., protiv tuženog Grada Novog Sada, koga zastupa Pravobranilaštvo Grada Novog Sada, radi oduzimanja i ograničenja imovine i isplate naknade, odlučujući o reviziji tužilje izjavljene protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 667/23 od 05.04.2023. godine, u sednici održanoj dana 13.12.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 667/23 od 05.04.2023. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Novom Sadu P 134/2021 od 15.12.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijen je prigovor tuženog u pogledu apsolutne nenadležnosti suda za postupanje u ovoj pravnoj stvari. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se obaveže tuženi da joj na ime naknade zbog bespravnog zauzeća zemljišta katastarske parcele broj .. KO ..., ukupne površine 8017 m2, upisane u list nepokretnosti broj .., isplati iznos od 32.412.731,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate, kao i da se obaveže tužilja da trpi da se na osnovu ove presude izvrši zemljišnoknjižni i katastarski prenos vlasništva na nepokretnosti sa njenog imena na ime tuženog. Stavom trećim izeke, obavezana je tužilja da tuženom nadoknadi parnične troškove u iznosu od 255.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 667/23 od 05.04.2023. godine, odbijena je žalba tužilje i potvrđena navedena prvostepena presuda u stavu drugom i trećem izreke. Odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova žalbenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.
Ispitujući pobijanu presudu, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br 72/11 ... 10/23) Vrhovni sud je utvrdio da je revizija neosnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a po odredbama člana 407. tog zakona, u situaciji kada je drugostepenom presudom potvrđena prvostepena presuda revizija se ne može izjaviti zbog nepotpuno i nepravilno utvrđenog činjeničnog stanja.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je od 1986. godine vlasnik sporne parcele broj .. površine 80a 17m2 u katastarskoj opštini ..., koja je u javnoj evidenciji upisana kao njiva druge klase, zemljište u građevinskom području. Počev od 2000. godine, planskim aktima koje je tužena donosila za ovo naseljeno mesto sporna parcela je predviđena za površinu ostale namene – zaštitno zelenilo. Od sticanja svojine tužilja sve vreme koristi parcelu u poljoprivredne svrhe, tako što je izdaje trećim licima u zakup i pribira zakupninu. Tužilja se nije obraćala nadležnim upravnim organima sa zahtevom za izmenu planskih akata.
Sa polazištem na navedeno činjenično utvrđenje nižestepeni sudovi pozivom na odredbe člana 1. Protokola broj 1 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava, člana 58. Ustava Republike Srbije, te članova 2., 6. i 19. Zakona o planiranju i izgradnji nalaze da tužilja nije ograničena u korišćenju i raspolaganju parcelom čiji je vlasnik, pošto pribira zakupninu i nije pružila dokaze da je bezuspešno pokušavala da je proda po utvrđenoj tržišnoj, ceni čiju isplatu traži od tuženog Grada. Osim toga, drugostepeni sud nalazi da neosnovanost zahteva proizilazi iz odredbe člana 85. stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji, po kojoj je građevinsko zemljište u prometu, kao i odredbe člana 3. Zakona o poljoprivrednom zemljištu, po kojoj se zemljište koje je u skladu sa posebnim zakonom određeno kao građevinsko zemljište, do privođanja planiranoj nameni koristi za poljoprivrednu proizvodnju. Način korišćenja građevinskog zemljišta do privođenja planiranoj nameni na identičan način riguliše i odredba člana 88. stav 3. Zakona o planiranju i izgradnji.
Po stanovištu Vrhovnog suda, u konkretnom slučaju kada je utvrđeno da tužilja nije ograničena u pravu korišćenja i raspolaganja parcele površine 80a 17 m2, te da od sticanja svojine 1986. godine ovu parcelu neprekidno koristi u poljoprivredne svrhe, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo i odlučili da je tužbeni zahtev neosnovan.
Navodi revizije da se sporna parcela nalazi u građevinskom području, a da je tužilja zbog sadržine planskog akta onemogućena da bilo šta gradi i pored urbanističke namene zemljišta, po stanovištu Vrhovnog suda ne dovode u sumnju zakonitost pobijane presude. Naime, planska aktivnost javne vlasti uslovljena urbanizacijom i proširenjem naseljenih mesta regulisana je odredbama članova 23. - 28. Zakona o planiranju i izgradnji ( „Službeni glasnik RS“ br. 72/2009...52/2021), iz kojih odredbi ne proizilazi njena obaveza da na svakoj parceli u građevinskom području predvidi mogućnost izgradnje objekata, što ni objektivno nije moguće zbog načina korišćenja prostora u urbanizovanoj sredini .
Stoga, kada je činjenično utvrđeno da tužilja preko 20 godina nakon donošenja prvog planskog akta kojim je predviđena namena sporne parcele za zaštitno zelenilo na bilo koji način aktima javne vlasti nije ograničena u vršenju svojinskih ovlašćenja, niti postoje okolnosti koje bi upućivale na zaključak da tužilja ne može po tržišnim uslovima da svoju nepokretnost otuđi, ne postoje razlozi zbog kojih bi tužena imala obavezu da tužilji nadoknadi tržišnu vrednost nepokretnosti na kojoj je vlasnik.
Pravilno je na osnovu odredbi članova 165. stav 1., 153. stav 1. i 154. ZPP odlučeno i o parničnim troškovima.
Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. ZPP odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Jelica Bojanić Kerkez, s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković