.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 21569/2022
26.06.2024. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u pravnoj stvari tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Goran Stefanović, advokat iz ..., protiv tuženih Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo Odeljenje u Leskovcu i Opštine Vlasotince, koju zastupa Opštinski pravobranilac Vlasotince, radi utvrđenja prava na nepokretnosti i po tužbi za glavno mešanje tužilaca BB, VV, GG, DD, svih iz ..., ĐĐ iz sela ..., Opština Vlasotince, čiji je punomoćnik Milorad Marjanović, advokat iz ..., protiv tuženih AA, Republike Srbije i Opštine Vlasotince, radi utvrđenja i činidbe, odlučujući o reviziji tužilje AA, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2461/20 od 22.02.2022. godine, u sednici veća održanoj 26.06.2024. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje AA izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2461/20 od 22.02.2022. godine u stavovima drugom, trećem, šestom i osmom izreke.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2461/20 od 22.02.2022. godine, donetom nakon održane rasprave pred tim sudom, stavom prvim izreke, ukinute su presuda Osnovnog suda u Leskovcu, Sudska jedinica u Vlasotincu P 9418/15 od 05.04.2016. godine i dopunska presuda istog suda P 9418/15 od 11.01.2018. godine, ispravljena rešenjem tog suda P 9418/15 od 12.12.2018. godine i presuđeno tako što je, stavom drugim izreke odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje AA da se prema tuženoj Republici Srbiji, kao vlasniku dobra, i tuženoj Opštini Vlasotince, kao korisniku dela kp br. .. u KO Vlasotince na mestu zvanom „EE“, utvrdi da je tužilja po osnovu realizovane kupoprodaje svog pravnog prethodnika i savesne višegodišnje državine, korisnik dela kp. br. .., koji je sastavni deo parcele tužilje kao prilaznica do kp. br. .., u opisanim merama i granicama, a ukupnoj površini od 119m2, pa da se tužene Republika Srbija i Opština Vlasotince obavežu da tužilji priznaju pravo trajnog korišćenja označene parcele, a SKN u Vlasotincu da tužilju upiše kao korisnika na opisanom obimu zemljišta. Stavom trećim izreke, odbačena je tužba tužilje AA u delu kojim je tražila da se utvrdi prema tuženoj Opštini Vlasotince, ništavim i bez pravnog osnova status parcele kp br. .. kao javno građevinsko zemljište, a po osnovu odluke Skupštine Opštine Vlasotinca i upisom kod SKN Vlasotince po osnovu izvršenog aviosnimanja kao nekategorisani put, kao i da se naloži SKN Vlasotince da kategorizaciju na ime korisnika Skupštine opštine Vlasotince izmeni brisanjem. Stavom četvrtim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužilaca - glavnih umešača po tužbi za glavno mešanje BB, VV, GG, DD i ĐĐ da se prema tuženima AA, Opštini Vlasotince i Republici Srbiji utvrdi da kp. br. .. na mestu zvanom „EE“, po kulturi javno građevinsko zemljište - nekategorisani put, ukupne površine 209m2, u KO Vlasotince, predstavlja državnu svojinu Republike Srbije i korisnika tužene Opštine Vlasotince kao dobro u opštoj upotrebi, te da tužioci imaju pravo korišćenja navedene parcele radi prolaženja kolima i pešice do svojih kućnih placeva. Stavom petim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev ovih tužilaca po tužbi za glavno mešanje kojim su tražili da se tužena AA obaveže da ukloni dvokrilnu metalnu kapiju sa kp. br. .. na tromeđi sa kp br. .. i .. u KO Vlasotince, i ukloni novosagrađenu ogradu od drvenih stubova letvi i pletene žičane mreže u dužini od 4,40m i visini od 1,50m na granicu između kp. br. .. i kp br. .., i to sa istoka od betonske ograde - bunara u pravcu zapada do severoistočnog ugla garaže i omogući tužiocima nesmetano prolaženje kolima i pešice, kao i korišćenje cele kp br. .. u KO Vlasotince. Stavom šestim izreke, obavezana je tužilja AA da tuženoj Republici Srbiji naknadi troškove postupka u iznosu od 2.000,00 dinara a Opštini Vlasotince troškove postupka, nastalih do spajanja parnica, u iznosu od 66.000,00 dinara. Stavom sedmim izreke, obavezan je tužilac po tužbi za glavno mešanje BB da tuženoj Opštini Vlasotince naknadi troškove postupka u iznosu od 49.500,00 dinara. Stavom osmim izreke, obavezani su tužilja AA i tužioci po tužbi za glavno mešanje da tuženoj Republici Srbiji solidarno isplate na ime troškova postupka nastalih nakon spajanja parnice iznos od 18.000,00 dinara i tuženoj Opštini Vlasotince iznos od 156.000,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja AA je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postpuka učinjenih u postupku pred drugostepenim sudom, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.
Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu u delu u kome se pobija revizijom tužilje primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/2011 ... 10/2023) i utvrdio da revizija tužilje nije osnovana.
U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a nema ni drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka na koje se revizijom ukazuje. U postupku pred drugostepenim sudom nije došlo do pogrešne ili nepravilne primene odredaba parničnog postupka koje bi predstavljale dozvoljeni razlog za reviziju prema članu 407. stav 1. ZPP.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravni prethodnik tužilje sada pokojni ŽŽ kao kupac po zaključenom ugovoru o kupoprodaji nepokretnosti od ZZ kao prodavca, kupio je kuću sa kućnim placem i novom zgradom, dvorištem površine 5 ari i delom vinograda u sastavu kućnog placa površine 3 ara. U ugovoru je navedeno da se kuća i kućni plac vode po posedovnom listu br. .. kao parcela br. .., a deo vinograda kao parcela .. u KO Vlasotince i da su se ugovornici sporazumeli da je staza koja ide do kuće, širine od 3m, zajednička sa prodavcem i da je bunar koji je na međi sa parcelom II zajednički. Dopunskim ugovorom od 15.09.1960. godine potpisanim od strane istih ugovornika je konstatovano da su se ugovornici dogovorili da ŽŽ kupi površinu od 3m u dužini od „JJ kuće pa naviše“ od 3m i da je ŽŽ isplatio ugovorenu kupoprodajnu cenu za navedenu površinu koju već koristi i u državini je.
Prema katastarskim podacima, do obnove premera u 1972. godini kp .. i kp .. su vođene na ime ZZ iz ... . Prethodno, rešenjem Narodnog odbora Opštine Vlasotince Odeljenje za finansije od 15.01.1960. godine je konstatovano da je sa danom 26.12.1958. godine kao danom stupanja na snagu Zakona o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta nacionalizovano i postala društvena svojina, pored ostalog zemljište iz posedovnog lista br. .. KO Vlasotince, parcele br. .. i br. .., čiji je sopstvenik na dan 25.12.1958. godine bila ZZ iz ... . Pri izradi obnove premera 1972. godine sprovedena je deoba, tako da je spajanjem kp .. i dela kp .. nastala ovde sporna kp .., upisana u ln. br. .. kao ulica, površine 209m2, u svojini Republike Srbije, a kao korisnik upisana je Opština Vlasotince. Prema posedovnom listu br. .. od 07.11.2007. godine predmetna parcela je nekategorisani put, svojina Republike Srbije - korisnik Opština Vlasotince. Po detaljnom urbanističkom planu iz 1979. godine navedena parcela predstavlja javnu površinu - nekategorisani put.
Prethodnik tužilje ŽŽ vodio je parnicu protiv tužene Opštine Vlasotince, okončanu pravnosnažnom presudom Opštinskog suda u Vlasotincu P 646/98 od 08.12.1998. godine kojom je odbijen njegov tužbeni zahtev za utvrđenje da je vlasnik dela kp br. .. u dužini od 34m i širini 3m, na osnovu realizovane kupoprodaje iz 1960. godine sa pok. ZZ i na osnovu održaja.
U listu nepokretnosti br. .. KO Vlasotince varoš kp. br. .. površine 209m2 upisana je kao javno građevinsko zemljište u svojini Republike Srbije, sa pravom korišćenja Opštine Vlasotince.
Kod iznetog stanja stvari, pravilno je drugostepeni sud odlučio o neosnovanosti tužbenog zahteva za utvrđenje prava trajnog korišćenja tužilje na delu sporne kp br. .. KO Vlasotince, sa osloncem na činjenicama da je predmetna parcela nastala od delova kp. br. .. i kp br. .. koje su bile nacionalizovane i postale društvena svojina na dan stupanja na snagu Zakona o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta 26.12.1958. godine, te zaključku da raniji vlasnik nakon nacionalizacije više nije mogao da raspolaže zemljištem i prenese pravnom prethodniku tužilje, zbog čega se državina prethodnika tužilje i same tužilje ne može smatrati zakonitom, a da nema ni uslova savesnosti državine ocenjeno je uzimanjem u obzir da tužilja nije dokazala da je sporni prostor bio u isključivoj državini njenog prethodnika, da od stupanja na snagu Zakona o izmenama i dopunama Zakona o svojinsko-pravnim odnosima „Službeni list SRJ“ br. 29/96 od 26.06.1996. godine do podošenja tužbe u ovoj pravnoj stvari 26.10.2007. godine nije protekao rok od 20 godina, kao i da u prilog zaključku da državina na strani tužilje i njenog prethodnika nakon stupanja na snagu ovog zakona nije bila savesna govori i činjenica da je njen pravni prethodnik otac ŽŽ već vodio parnični postupak upravljen na ostvarenje stvarnih prava na istoj nepokretnosti, te da je tužilja kao i njen pravni prethodnik znala odnosno morala znati da sporni deo predmetne parcele ne drži kao sopstvenik prava korišćenja, kao užeg sektorskog prava od prava svojine. Pored toga, prema članu 17. Zakona o javnoj svojini na stvarima koje predstavljaju dobra u opštoj upotrebi ne može se steći pravo svojine održajem. Imajući u vidu da sporni prostor pripada parceli koja po nameni predstavlja ulicu, kao dobro od opšteg interesa shodno članu 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini, tužbeni zahtev tužilje je i sa tog razloga ocenjen neosnovanim. Uz odgovarajuće obrazloženje, tužba je odbačena u delu koji ne spada u sudsku nadležnost.
Revizijom tužilje neosnovano se osporava pravilnost i zakonitost presude drugostepenog suda, za koju je taj sud dao potpune i pravilne razloge koje ovaj sud u potpunosti prihvata. Na parceli koja po planskom aktu predstavlja javnu površinu- put, ne može se steći pravo korišćenja u korist određenog lica, te ni na delu parcele puta, nezavisno od okolnosti da li je zahvaćen ograđivanjem i posedom od strane određenog lica i trajanjem poseda, kao ni u kojem je režimu svojine bio pre stupanja na snagu Zakona o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta („Službeni list FNRJ“ br. 52/58) i na osnovu tog zakona donetog deklaratornog rešenja NOO od 05.01.1960. godine kojim se utvrđuje da je sa danom stupanja na snagu zakona 26.12.1958. godine zemljište određenih parcela postalo društvena svojina. Lišenjem prava svojine ranijeg sopstvenika prestala su njegova ovlašćenja da prometuje zemljištem u bilo kojem delu. Na drugačiji zaključak ne utiče okolnost kada je provedena knjižna promena upisom državne svojine. Imajući u vidu izneto, kao i okolnost da državina nije bila savesna na strani prethodnika tužilje koji je preminuo ...2006. godine, a da taj kvalitet nema ni državina tužilje, iz razloga koji je drugostepeni sud cenio, pravilno je presudom drugostepenog suda odlučeno o zahtevima stavljenim u postupku, zbog čega su navodi izneti u reviziji tužilje ocenjeni neosnovanim.
Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Jelica Bojanić Kerkez, s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
