U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Branislava Bosiljkovića i Branke Dražić, članova veća, u parnici tužilaca AA iz ..., BB iz ..., VV iz ... i GG iz ..., čiji su punomoćnici Aleksandar Đorđević i Zoran Đorđević, advokati iz .., protiv tužene DD iz ..., čiji je punomoćnik Mile Korać, advokat iz ..., radi utvrđenja ništavosti zaveštanja, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4380/18 od 11.04.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 21.05.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4380/18 od 11.04.2019. godine.

ODBIJAJU SE zahtevi tužilaca i tužene za naknadu troškova po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Subotici, Sudska jedinica u Bačkoj Topoli P 282/17 od 26.04.2018. godine, stavom prvim izreke usvojen je tužbeni zahtev tužilaca u celosti. Stavom drugim izreke utvrđeno je da je ništavo pismeno zaveštanje pred svedocima pok. ĐĐ, biv. iz ..., sačinjene u ... dana 06.07.2008. godine na osnovu kog je doneto rešenje o nasleđivanju Osnovnog suda u Subotici, Sudska jedinica u Bačkoj Topoli O 3594/13-11 od 18.03.2014. godine. Stavom trećim izreke utvrđeno je da su na nepokretnostima i to: porodičnoj stambenoj zgradi dve pomoćne zgrade i njivi 1. klase koje su uvedene u list nepokretnosti broj ... ... – ..., a koja se nalazi u ..., ... ..., pod parc. br. ... KO ... – ..., sa ukupnom površinom od 09-34 m2, kao i voćnjak 2. klase koji se vodi pod parc. br. ... sa površinom parcele od 01-60 m2, poljoprivrednom zemljištu uvedenom u list nepokretnosti broj ... KO ..., pod parcelom broj ... koju čine njiva II i III klasa u potesu ... sa površinom od 01-62-64 m2, parc. broj .../... koju čini njiva II u potesu ... sa površinom od 01-09-74 m2, pod parc. br. .../... koju čini šuma I klase u potesu ..., površine 05-36 m2, pod parc. br. ..., koju čine njiva II i III klase u potesu ..., površine 01-13-07 m2, ukupne površine 05-70-81 m2, stekle pravo svojine po osnovu zakonskog nasleđivanj iza pok. ĐĐ, od oca EE, biv. iz ..., koja je preminula dana 11.10.2012. godine: ŽŽ, od oca AA, rođena ŽŽ1, rođena .... godine u ... u ¼ dela, ZZ, od oca AA, rođen .... godine iz ... u ¼ dela i II od oca EE, rođena II1, rođena .... godine iz ... u ½ dela, te se obavezuje tužena DD iz ... da trpi da se na osnovu ove presude, a po njenoj pravnosnažnosti, izvrši upis prava svojine sa označenim nepokretnostima u korist označenih lica u navedenom srazmeru, te se u tom smislu menja rešenje o nasleđivanju Osnovnog suda u Subotici, Sudska jedinca Bačka Topola O 3594/13-11 od 18.03.2014. godine u delu u kome je određeno ko su naslednici i ko nasleđuje zaostavštinu. Stavom četvrtim izreke predlog radi izdavanja privremene mere od 17.02.2016. godine radi obezbeđenja potraživanja ŽŽ iz ... prema DD iz ... zabranom otuđenja i opterećenja nepokretnosti u vlasništvu tužene i to: porodičnoj stambenoj zgradi dve pomoćne zgrade i njivi 1. klase koje su uvedene u list nepokretnosti broj ... ... – ..., a koja se nalazi u ..., ... ..., pod parc. br. ... KO ... – ..., sa ukupnom površinom od 09-34 m2, kao i voćnjak 2. klase koji se vodi pod parc. br. ... sa površinom parcele od 01-60 m2, poljoprivrednom zemljištu uvedenom u list nepokretnosti broj ... KO ..., pod parcelom broj ... koju čine njiva II i III klasa u potesu ... sa površinom od 01-62-64 m2, parc. broj .../... koju čini njiva II u potesu ... sa površinom od 01-09-74 m2, pod parc. br. .../... koju čini šuma I klase u potesu ..., površine 05-36 m2, pod parc. br. ..., koju čine njiva II i III klase u potesu ..., površine 01-13-07 m2, ukupne površine 05-70-81 m2, do pravnosnažnog okončanja parničnog postupka pred ovim sudom P 282/17 kao podobnih isprava radi upisa kod RGZ SKN Bačka Topola uknjižbom u navedene listove nepokretnosti, se odbija. Stavom petim obavezana je tužena da tužiocima nadoknadi prouzrokovane parnične troškove u iznosu od 496.470,0 dinara u roku od 15 dana od dana pravnosnažnosti presude, u slučaju docnje, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude pa do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4380/18 od 11.04.2019. godine, stavom prvim izreke, usvojena je žalba i presuda Osnovnog suda u Subotici – Sudska jedinica u Bačkoj Topoli P 282/17 od 26.04.2018. godine u usvajajućem delu i delu odluke o parničnim troškovima preinačena tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je predloženo utvrđenje da je ništavo pismeno zaveštanje pred svedocima pok. ĐĐ, biv. iz ..., sačinjeno u ... 06.07.2008. godine na osnovu kog je doneto rešenje o nasleđivanju Osnovnog suda u Subotici, Sudska jedinica u Bačkoj Topoli O 3594/13- 11 od 18.04.2014. godine; utvrđenje da su na nepokretnostima: porodičnoj stambenoj zgradi dve pomoćne zgrade i njivi 1. klase koje su uvedene u list nepokretnosti broj ... ... –..., a koja se nalazi u ..., ... ..., pod parc. br. ... KO ... – ..., sa ukupnom površinom od 09-34 m2, kao i voćnjak 2. klase koji se vodi pod parc. br. ... sa površinom parcele od 01-60 m2, poljoprivrednom zemljištu uvedenom u list nepokretnosti broj ... KO ..., pod parcelom broj ...koju čine njiva II i III klase u potesu „...“ sa površinom od 01-62- 64 m2, parc. broj .../... koju čini njiva II u potesu „...“ sa površinom od 01-09-74 m2, pod parc. br. .../.. koju čini šuma I klase u potesu „..“, površine 05-36 m2, pod parc. br. ..., koju čine njiva II i III klase u potesu „...“, površine 01-13-07 m2, ukupne površine 05-70-81 m2, stekle pravo svojine po osnovu zakonskog nasleđivanj iza pok. ĐĐ, od oca EE, biv. iz ..., koja je preminula dana 11.10.2012. godine: ŽŽ, od oca AA, rođena ŽŽ1, rođena ... godine u ... u ¼ dela, ZZ, od oca AA, rođen .... godine iz ... u ¼ dela i II od oca EE, rođena II1, rođena .... godine iz ... u ½ dela; obavezivanje tužene DD iz ... da trpi da se na osnovu ove presude, a po njenoj pravnosnažnosti, izvrši upis prava svojine sa označenim nepokretnostima u korist označenih lica u navedenom srazmeru, na koji način se menja rešenje o nasleđivanju Osnovnog suda u Subotici, Sudska jedinca Bačka Topola O 3594/13-11 od 18.03.2014. godine u delu u kome je određeno ko su naslednici i koju imovinu nasleđuju; te obavezuje tužioce da tuženoj na ime troškova postupka isplati iznos od 141.655,00 dinara, u roku od 15 dana pod pretnjom izvršenja. Stavom drugim izreke obavezani su tužioci da tuženoj na ime troškova parničnog postupka isplate iznos od 52.310,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Tužena je podnela odgovor na reviziju sa predlogom da se tužioci obavežu na naknadu troškova postupka po tom vanrednom pravnom leku.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14 i 87/18 - u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužilaca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nema bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, ĐĐ od oca EE, preminula je dana 11.10.2011. godine. Pok. ĐĐ u momentu smrti nije imala dece i supruga pa su se u postupku raspravljanja njene zaostavštine, na nasleđe pozvali zakonski naslednici – sestra II i deca pok. brata ostavilje ZZ, bratanac i II, bratanica. U toku postupka umrla je i ŽŽ, a njen naslednik je ćerka JJ. Takođe, u toku postupka umrla je i sestra pok. ostavilje, II, a za zakonske naslednike oglašeni njeni sinovi BB, VV i GG, i po pravu predstavljanja iza pok.ćerke ostavilje II – DD, ovde tužena, i KK. Tužena DD je rešenjem Osnovnog suda u Subotici O 3594/13-11 od 18.03.2014. godine nasledile svu imovinu iza pok. ĐĐ, koja je predmet ovog spora. Postavljenim tužbenim zahtevom tužioci su tražili da se utvrdi ništavost pismenog zaveštanja pred svedocima pok. ĐĐ te da se utvrdi da su na nepokretnostima, bliže opisanim u izreci presude, tužioci stekli pravo svojine po osnovu zakonskog nasleđivanja iza pok. ĐĐ i to: ŽŽ u ¼ dela, ZZ u ¼ dela i II u ½ dela.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je utvrdio da je ništavo pismeno zaveštanje pred svedocima pok. ĐĐ, jer je tokom postupka utvrđeno da pok. ĐĐ isti nije potpisala pred testamentalnim svedocima zbog čega isto ne ispunjava zakonsku formu propisanu članom 85. Zakona o nasleđivanju, te je istovremeno utvrđeno da su na navedenim nepokretnostima, po osnovu zakonskog nasleđivanja iza pok. ĐĐ, stekli pravo svojine ŽŽ u ¼ dela, ZZ u ¼ dela i II u ½ dela.

Odlučujući o žalbi tužilje, drugostepeni sud je našao da je pogrešan zaključak prvostepenog suda kojim je utvrđena ništavost pismenog zaveštanja kao i da su tužioci stekli pravo svojine na predmetnoj zaostavštini, zbog čega je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, pozivajući se na odredbu člana 211. Zakona o parničnom postupku.

Po nalaženju Vrhovnog kasaconog suda tužbeni zahtev tužilaca nije osnovan zbog nedostatka pasivne legitimacije.

Odredbom člana 211. stav 1. Zakona o parničnom postupku propisano je da nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalno pravnog odnosa. Stavom 2. navedene odredbe zakona propisano je da ako sva lica iz stava 1. tog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev kao neosnovan. Stavom 3. odredbe člana 211. ZPP propisano je da o nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je postupio drugostepeni sud kada je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužilaca. Naime, u konkretnom slučaju radi se o jedinstvenim i nužnim suparničarima prema kojima se na isti način mora rešiti sporni odnos, pa je u takvoj situaciji bilo nužno da se podnetom tužbom na strani tuženih obuhvate svi zakonski naslednici iza pok. ĐĐ, odnosno JJ - ćerka pok. ŽŽ i po osnovu nasledne transmisije iza pok. II rođ.II1 njen zakonski naslednik sin KK.

Neosnovano je pozivanje tužilaca u reviziji na činjenicu da JJ i KK nemaju status nužnih i jedinstvenih suparničara obzirom da su po različitim osnovima pozvani na nasleđe kao i da nisu osporavali pismeno zaveštanje, zbog čega nisu ni morali biti obuhvaćeni tužbom, obzirom da, shodno napred citiranoj zakonskoj odredbi, postoji nužno suparničarstvo svih naslednika, dakle ne samo zaveštajnih već i zakonskih naslednika, to dakle njihov materijalno pravni odnos zahteva da se nađu u procesnoj zajednici kako bi se postupak mogao voditi i okončati. Zbog toga su svi naslednici, zakonski i zaveštajni, nužni i jedinstveni suparničari morali biti obuhvaćeni tužbom, zbog čega je pravilno drugostepeni sud odbio tužbeni zahtev iz razloga nepotpune pasivne legitimacije.

Ostali navodi iz revizije tužilaca nisu od takvog značaja da mogu dovesti do drugačije odluke suda.

Iz napred izloženih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Tužioci nisu uspeli u postupku po reviziji, a troškovi tužene za odgovor na reviziju, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nisu bili neophodni za vođenje parnice, pa su iz tih razloga, na osnovu člana 153. stav 1, 154. i 161. stav 1. ZPP odbijeni zahtevi stranaka za naknadu troškova postupka po reviziji i odlučeno je kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić