Tužilac je blagovremeno izjavio reviziju protiv navedene drugostepene presude zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, pogrešne primene materijalnog prava i bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP.

Ispitujući drugostepenu presudu u granicama revizijskih navoda u smislu odredbe člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija tužioca neosnovana.

U postupku donošenja drugostepene presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. U drugostepenoj presudi nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju se paušalno ukazuje u reviziji tužioca.

Prema utvrđenim činjenicama, između pravnog prethodnika tuženog prvog reda DD „Jugodrvo“ Beograd i PP „Borovica“ Ruma zaključen je dana 12.03.1993. godine ugovor o zajedničkoj izgradnji – dogradnji poslovnog prostora u Novom Sadu na parceli broj .. KO Novi Sad 2. Odobrenje za izgradnju izdato je 24.02.1994. godine i naslovljeno samo na DD „Jugodrvo“ Beograd. Po tužbi PP „Borovica“ Ruma, radi raskida navedenog Ugovora o zajedničkoj gradnji, pred Privrednim sudom u Novom Sadu je dana 04.06.1998. godine zaključeno sudsko poravnanje kojim je DD „Jugodrvo“, odnosno Kompanija „Jugodrvo“ AD Beograd priznala da je PP „Borovica“ Ruma po osnovu gradnje isključivi vlasnik poslovnog objekta spratnosti P + 1, koji se gradi na toj parceli. Pre navedenog poravnanja, dana 26.03.1997. godine, PP „Borovica“ kao prodavac i tužilac kao kupac zaključili su ugovor o prodaji pomenutog poslovnog prostora u izgradnji, koji je u momentu zaključenja ugovora bio do pola završen. Tužilac je isplatio kupoprodajnu cenu i stupio u posed, ali kako ugovor nije bio overen, tužilac je podneo tužbu protiv prodavca PP „Borovica“. Opštinski sud u Rumi je doneo presudu na osnovu priznanja P 466/00 od 06.07.2000. godine, kojom tuženi DOO „Borovica Transport“ Ruma priznaje ovde tužiocu da je vlasnik apartmana i poslovnog prostora u Novom Sadu, sagrađenog na parceli broj .. KO Novi Sad2. Prema stanju u LN, parcela .. (nastala deljenjem parcele broj ..) predstavlja gradsko građevinsko zemljište na kom je upisana državna svojina, a kao korisnici zemljišta upisani su tuženi prvog i drugog reda. Kao držalac objekta na tom zemljištu, izgrađenog bez odobrenja za izgradnju, upisan je prvotuženi „Jugodrvo Holding“ AD Beograd, kao pravni sledbenik DD „Jugodrvo“ Beograd. Objekat se nalazi u postupku legalizacije.

Prvostepeni sud usvaja tužbeni zahtev tužioca i utvrđuje njegovo pravo korišćenja na zemljištu ispod nelegalno izgrađenog objekta. Prvostepeni sud zaključuje da je tužilac vlasnik tog objekta, izgrađenog bez odobrenja za gradnju na označenoj parceli, s obzirom da je u njegovu korist doneta presuda na osnovu priznanja Opštinskog suda u Rumi. Primenom odredbi člana 3. stav 1. Zakona o prometu nepokretnosti i 102. stav 3. Zakona o planiranju i izgradnji, prvostepeni sud priznaje tužiocu pravo korišćenja na nepokretnosti, odnosno zemljištu ispod objekta koji je u njegovom vlasništvu.

Drugostepeni sud nalazi da je u prvostepenoj odluci na utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenjeno materijalno pravo. Drugostepeni sud je stanovišta da tužilac nije dokazao da je vlasnik objekta priloženim kupoprodajnim ugovorom sa PP „Borovica“ jer je taj ugovor zaključen pre sudskog poravnanja kojim je PP „Borovica“ kao prodavcu priznato vlasništvo na objektu. Tužilac nije stekao svojinu ni na osnovu presude na osnovu priznanja jer je priznanje dobijeno od PP „Borovica“, a ne od prvotuženog koji je upisan kao držalac nelegalno izgrađenog objekta. Drugostepeni sud nalazi da je nakon stupanja na snagu Zakona o javnoj svojini, gradsko zemljište po sili zakona postalo javna svojina grada na čijoj se teritoriji nalazi, u konkretnom slučaju Grada Novog Sada, pa je ocenio osnovanim prigovor pasivne legitimacije istaknut od strane drugotužene RS. U skladu sa iznetim razlozima, drugostepeni sud preinačava prvostepenu odluku i odbija tužbeni zahtev tužioca da se utvrdi da je tužilac stekao pravo korišćenja na parceli ispod predmetnog nelegalno izgrađenog objekta.

Vrhovni kasacioni sud je stanovišta da je drugostepena odluka doneta pravilnom primenom materijalnog prava na utvrđeno činjenično stanje.

Odredbom člana 70. stav 3. tačka 2. Zakona o planiranju i izgradnji („Sl. glasnik RS“, br.72/2009) predviđeno je da se zahtev za utvrđivanje zemljišta za redovnu upotrebu objekta i formiranje građevinske parcele, podnosi organu i jedinici lokalne samouprave nadležnom za imovinskopravne poslove ako se radi o objektu za koji je podnet zahtev za legalizaciju za koji je nadležni organ utvrdio da postoji mogućnost legalizacije, odnosno za koji je doneto rešenje o legalizaciji u skladu sa ranije važećim zakonom, kada je takav objekat izgrađen na građevinskom zemljištu na kome je kao nosilac prava korišćenja, odnosno vlasnik upisana jedinica lokalne samouprave, AP, RS, odnosno lica čiji su osnivači. Shodno odredbi člana 105. stav 1. istog zakona, vlasnik objekta, odnosno posebnog fizičkog dela objekta koji nije upisan kao nosilac prava korišćenja na građevinskom zemljištu na kome je taj objekat, odnosno deo objekta izgrađen, stiče pravo svojine na katastarskoj parceli na kojoj je taj objekat izgrađen. Shodno stavu 2. iste odredbe, kada je pravo svojine na objektu stečeno po osnovu legalizacije, odnosno ozakonjenjem objekta, vlasnik tog objekta ima pravo utvrđivanja zemljišta za redovnu upotrebu objekta i shodno stavu 105. stav 6. istog zakona, stiče pravo svojine na tom građevinskom zemljištu. Odredbama Zakona o ozakonjenju objekata („Sl. glasnik RS“, br.96/2015) regulisani su uslovi, postupak i način ozakonjenja objekata izgrađenih bez građevinske dozvole, odnosno odobrenja za izgradnju i pravne posledice ozakonjenja. Shodno odredbi člana 36. stav 1. Zakona, danom pravnosnažnosti rešenja o ozakonjenju stiču se uslovi za upis prava svojine u javnoj knjizi o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima.

Iz citiranih odredbi sledi da je tužilac mogao pretendovati na sticanje prava korišćenja na zemljištu (parceli) ispod navedenog nelegalno izgrađenog objekta, samo u slučaju da je taj objekat već ozakonjen i tužilac upisan kao vlasnik istog. Predmetni objekat još uvek nije ozakonjen i nalazi se u postupku ozakonjenja, a kao držalac tog objekt, upisan je prvotuženi. Korišćenje na zemljištu koje se nalazi ispod nelegalno izgrađenog objekta, tužilac može ostvariti samo u skladu sa relevantnim odredabama Zakona o planiranju i izgradnji i Zakona o ozakonjenju objekata. Tužilac shodno pomenutim propisima ne ispunjava uslove da stekne pravo korišćenja na gradskom građevinskom zemljištu koje je u državnoj svojini, a kao korisnici upisani tuženi prvog i drugog reda.

Tužilac nije postavio zahtev da se utvrdi da je vlasnik navedenog nelegalno izgrađenog objekta, a prema izvedenim dokazima ta činjenica nije utvrđena kao nesporna. U vreme zaključenja ugovora o kupoprodaji sa prodavcem PP „Borovica“, prodavac nije bio vlasnik te nepokretnosti. Pravo svojine PP „Borovica“ na tom objektu priznato je tek sudskim poravnanjem, koje deluje ubuduće, a koje je zaključeno nakon kupoprodajnog ugovora tužioca kao kupca i PP „Borovica“ kao prodavca. Iz istog razloga i priznanje kojim je PP „Borovica“ priznao pravo svojine ovde tužiocu na izgrađenom objektu, u postupku pred Opštinskim sudom u Rumi, samo formalno proizvodi dejstvo, odnosno ne može dovesti do naknadne konvalidacije kupoprodajnog ugovora jer se svojina na nepokretnosti ne može steći od nevlasnika. Imajući navedeno u vidu, kako tužilac nije upisan kao vlasnik predmetnog objekta u katastru nepokretnosti, niti je upisano njegovo pravo svojine na objektu po osnovu ozakonjenja tog objekta, ne može pretendovati na pravo korišćenja na zemljištu koje se nalazi ispod tog objekta.

Revizijom tužioca osporava se materijalnopravni zaključak drugostepenog suda da tužilac nije vlasnik predmetnog objekta. Revident ističe da je dokazao pravni sled sticanja predmetne nepokretnosti i da je nakon donošenja presude na osnovu priznanja po sili zakona stekao pravo korišćenja na zemljištu ispod objekta. Ističe da je u mirnoj državini predmetne nepokretnosti punih 20 godina pa je i po osnovu održaja stekao pravo svojine na objektu i na taj način pravo korišćenja na predmetnom zemljištu. Osporava zaključak o odsustvu pasivne legitimacije tužene drugog reda RS, budući da je RS i dalje upisana kao vlasnik zemljišta, pa je tužbeni zahtev pravilno postavljen u odnosu na RS.

Bez uticaja su revizijski navodi tužioca da je on vlasnik tog objekta izgrađenog bez odobrenja za izgradnju. Tužilac u ovom postupku nije postavio zahtev da se utvrdi da je vlasnik tog objekta već zahtev da mu se utvrdi pravo korišćenja na zemljištu ispod objekta. Imajući u vidu već navedeno, presuda na osnovu priznanja kojom je tužiocu pravo svojine na tom objektu priznalo lice koje nije upisani držalac nelegalno izgrađenog objekta i koje u momentu zaključenja Ugovora o kupoprodaji sa ovde tužiocem nije bilo ni vlasnik tog objekta, može proizvoditi samo formalnopravno dejstvo. Tužilac nije upisan u katastru nepokretnosti kao vlasnik tog objekta, odnosno kao vlasnik ozakonjenog objekta, nakon sprovedenog postupka ozakonjenja. Kako tužilac nije postavio zahtev da se utvrdi njegovo pravo svojine na objektu, ne može se u postupku po reviziji ceniti ispunjenost uslova za sticanje svojine održajem. Tačan je revizijski navod tužioca da je RS upisana kao vlasnik zemljišta, na kom je tužilac tražio da se utvrdi njegovo pravo korišćenja, te da je tužbeni zahtev trebalo postaviti u odnosu na upisanog vlasnika. Međutim, navedeno ne utiče na pravilnost odluke prvostepenog suda kojom je tužiocu iz drugih razloga odbijen zahtev da se utvrdi da je stekao pravo korišćenja na označenoj parceli.

U skladu sa iznetim Vrhovni kasacioni sud odbio je reviziju tužioca kao neonsovanu, primenom odredbe člana 414. ZPP.

Predsednik veća - sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić