Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi BB je preko punomoćnika blagovremeno izjavio reviziju iz svih zakonom propisanih razloga.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu reviziju na osnovu člana 408. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11 ... 18/20) i utvrdio da je revizija tuženog BB osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilja je sa tuženim BB zasnovala vanbračnu zajednicu u oktobru 1971. godine, koja je trajala do 25.02.1978. godine kada su se venčali, a nakon toga i sporazumno razveli 03.04.1979. godine. Predmetni plac na kome je izgrađena kuća od 300 m2 kupljen je 1975. godine, prizemlje je izgrađeno u toku 1976. godine do prve ploče, a do druge ploče 1978. godine, krov je završen 1981. godine, pa su se u kuću uselili tuženi i njegovi roditelji. Tužilja je 1981. godine saznala da BB živi sa nemicom sa kojom se oženio fiktivno, zbog čega je prekinula svaki kontakt sa njim. Tužilja, BB i njegovi roditelji živeli su u porodičnoj zajednici. Kuća u ... po navodu tužilje građena je za nju, BB i njihovu decu. Tužilja je sa tuženim BB za vreme bračne zajednice boravila u Austriji, s tim što se BB vratio u zemlju radi odsluženja vojnog roka. Za vreme gradnje kuće tužilja i tuženi BB nisu dolazili na gradilište. Tužilja je novac iz Austrije slala BB ocu DD u periodu od 1978. do 1987. godine, jer su u tom periodu njena i BB deca živela kod babe i dede u Srbiji. Tuženi DD i sada pok. ĐĐ su osporavali tužbeni zahtev navodeći da su više od 11 godina živeli i radili u Austiji u periodu od 1968. do 1979. godine i da su od svog novca kupili predmetni plac sa EE 1975. godine, pa su taj plac podelili prema uloženim sredstvima tako što je njima pripalo 2/3 placa, a EE 1/3 placa, uz neznatno ulaganje njihovog sina BB i snahe AA, započeta je izgradnja sporne kuće. Veštačenjem od strane veštaka geometra identifikovana je predmetna nepokretnost u merama i granicama preciziranim u izreci presude.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev tužilje kao neosnovan, zaključujući da su tuženi DD i sada pok. ĐĐ (roditelji tužiljinog bivšeg supruga BB) svojim sredstvima stečenim radom u inostranstvu i svojim zalaganjem pri izgradnji sporne kuće, kupili predmetni plac i sagradili spornu kuću, a da tužilja nije dokazala da je učestvovala u kupovini placa i izgradnji kuće, jer je u vreme kupovine placa 1975. godine i izgradnje kuće imala dvoje dece uzrasta od godinu dana i dve godine, novac koji je dobijala u Austriji na ime socijalne pomoći trošila je za osnovne životne potrebe, njen suprug BB radio je do 1976. godine kada je dobio otkaz, a 1977. godine otišao u vojsku, a nakon povratka sa odsluženja vojnog roka vratio se sa decom u Jugoslaviju kod oca i majke; tužilja je od 1978. godine slala iz inostranstva novac, čija namena nije mogla biti na siguran i pouzdan način utvrđena, obzirom da su njena i BB deca živeli u Srbiji kod babe i dede (DD i ĐĐ) sve do 1988. godine.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i delimično usvojio tužbeni zahtev tužilje, utvrđujući da je tužilja vlasnik po osnovu zajedničkog sticanja u braku sa tuženim BB u udelu od 50% na predmetnim nepokretnostima, a odbio za veći udeo od utvrđenog do traženih 90%. Takvu svoju odluku drugostepeni sud je zasnovao na zaključku da je tužilja slanjem novca u periodu od 1978. do 1987. godine svom svekru DD, bivšem suprugu BB i izvođaču radova na kući u periodu od 1978. do 1987. godine finansijski doprinela izgradnji kuće, a da je doprinos tuženih DD i sada pok. ĐĐ u kupovini placa i izgradnji kuće, doprinos koji pripada bivšem suprugu BB (njihovom sinu) jer je kuća građena za BB.

Prema članu 195. Porodičnog zakona imovina koju su zajedno sa supružnicima, odnosno vanbračnim partnerima stekli radom članovi njihove porodice u toku trajanja zajednice života u porodičnoj zajednici predstavlja njihovu zajedničku imovinu (stav 1.); članovima porodice u smislu stava 1. ovog člana smatraju se krvni, tazbinski i adoptivni srodnici supružnika odnosno vanbračnih partnera koji zajedno sa njima žive (stav 2.); na imovinske odnose članova porodične zajednice shodno se primenjuju odredbe ovog zakona o imovinskim odnosima supružnika, osim odredbe člana 176. stav 2. (upisivanje u javni registar) i člana 180. stav 2. (pretpostavka o jednakim udelima), (stav 3.).

Iz navedene odredbe proizilazi da je za sticanje imovine u porodičnoj zajednici u smislu člana 195. stav 1. Porodičnog zakona potrebno postojanje ekonomske zajednice i zajedničko sticanje imovine u njoj i samo u tom slučaju članovi porodične zajednice polažu pravo na deo tako stečene imovine.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda osnovano se revizijom tuženog BB ukazuje da je pobijana presuda zasnovana na bitnoj povredi odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, zbog pogrešne primene člana 394. stav 3. ZPP i neprimenjivanja odredbe člana 383. stav 4. istog Zakona, što je bilo od uticaja na donošenje zakonite i pravilne presude. Revizijom se osnovano ukazuje da je drugostepeni sud svojom odlukom, bez održavanja rasprave izmenio činjenično stanje utvrđeno pred prvostepenim sudom, što je u suprotnosti sa ocenom tog suda da je činjenično stanje u prvostepenoj presudi pravilno utvrđeno, ali da je drugostepeni sud iz činjenica koje je utvrdio izveo nepravilan zaključak.

Navedeno proizilazi iz činjenice da se činjenično stanje iz nižestepenih odluka razilikuje u odnosu na utvrđenje doprinosa tužilje u sticanju imovine u bračnoj, odnosno porodičnoj zajednici, na šta se osnovano ukazuje revizijom tužioca, kao i da je zbog pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Naime, kod utvrđenja prvostepenog suda da su roditelji tuženog BB – DD i ĐĐ, isključivo svojim sredstvima kupili sporni plac 1975. godine i nakon toga sagradili predmetnu kuću, da je tužilja u vreme zasnivanja vanbračne zajednice sa tuženim BB 1971. godine imala 15 godina, a da je BB godinu dana mlađi od nje i da tužilja nije dokazala osnovanost svog tužbenog zahteva, drugostepeni sud nije mogao bez održavanja glavne rasprave odluku zasnovati na drugačijoj oceni dokaza izvedenih pred prvostepenim sudom, odnosno nije mogao bez izvođenja dokaza pred drugostepenim sudom izvesti drugačiji zaključak i na tako utvrđenom činjeničnom stanju zasnovati svoju odluku. Ovo tim pre što je ostalo neutvrđeno ko je sve činio porodičnu i ekonomsku zajednicu stranaka, da li je ta porodična i ekonomska zajednica postojala za svo vreme postojanja vanbračne i bračne zajednice (jer je utvrđenje nižestepenih sudova i u tom delu kontradiktorno – drugostepeni sud utvrđuje postojanje porodične zajednice do 1976. godine), a nije na siguran i pouzdan način utvrđen ni udeo u doprinosu članova porodične zajednice pri sticanju zajedničke imovine, a samim tim ni udeo tužilje (a po stavu drugostepenog suda tuženi BB nema nikakav doprinos u sticanju zajedničke imovine).

U ponovnom postupku drugostepeni sud će otkloniti ukazane nepravilnosti i doneti pravilnu i zakonitu odluku. Ukinuta je i odluka o troškovima parničnog postupka, jer ista zavisi od konačnog ishoda parnice.

Sa iznetih razloga, odlučeno je kao u izreci rešenja primenom člana 415. stav 1. Zakona parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija,

Marina Milanović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić