Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Gradske uprave Grada Beograda, Sekretarijata za sprovođenje planova i pripreme za građenje o odobrenju za izgradnju od 17.07.2007. godine AA, GG, ŽŽ, ZZ i BB je izdato odobrenje za gradnju stambenog objekta spratnosti Po+P+2+PK u ulici ... u ..., na građevinskoj parceli formiranoj od katastarske parcele ... KO ...

Tužioci i tuženi DD su bili investitori izgradnje tog stambenog objekta, za koji je rešenjem Gradske uprave Grada Beograda, Sekretarijat za poslove legalizacije objekata od 16.02.2011. godine, izdata građevinska dozvola u postupku legalizacije. Tužioci i tuženi DD su svoje odnose uredili ugovorom o zajedničkoj gradnji od 20.12.2010. godine, overenim pred Prvim osnovnim sudom u Beogradu Ov 10764/2011 od 29.01.2011. godine, a po pravnosnažnosti rešenja o građevinskoj dozvoli i ugovorom o fizičkoj deobi nepokretnosti od 15.03.2011. godine overenim pred istim sudom Ov 54960/11 od 18.04.2011. godine. Po ovom ugovoru stan broj ..., kvadrature 85,80 m2 na drugom spratu zgrade pripao je u svojinu tuženom DD.

Dana 13.03.2008. godine između EE d.o.o. iz ..., (čiji je direktor bio tuženi DD), kao prodavca i tuženog ĐĐ iz ..., kao kupca, zaključen je sporni ugovor o kupoprodaji nepokretnosti u izgradnji –stana broj ..., koji se nalazi na drugom spratu stambene zgrade izgrađene na kat. parc. ... KO ..., površine 76,28 m2 u ... broj ... u ..., overen pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu Ov 4198/08.

Nad privrednim društvom EE d.o.o. iz ... rešenjem Privrednog suda u Kraljevu St 71/12 od 04.05.2012. godine zaključen je stečajni postupak. Po pravnosnažnosti ovog rešenja 08.07.2012. godine imovina stečajnog dužnika je prešla u svojinu Republike Srbije. Privredno društvo je brisano iz registra 13.07.2012. godine.

Tužioci tužbom traže utvrđenje ništavosti ugovora o kupoprodaji stana zaključenog između privrednog društva EE d.o.o. iz ... i tuženog ĐĐ, a pravni interes za podnošenje tužbe zasnivaju na tvrdnji da tuženi DD nije platio naknadu za gradsko građevinsko zemljište, niti je izveo završne zanatske radove na objektu, a da su se tužioci sa njim sporazumeli da se pristupi prodaji stana broj ... koji je po ugovoru o fizičkoj deobi njemu pripao u svojinu, kako bi se obezbedila novčana sredstva za izvođenje završnih zanatskih radova na pojedinim delovima objekta i za namirenje duga prema Direkciji za gradsko građevinsko zemljište. Pasivnu legitimaciju tuženog DD u ovoj pravnoj stvari izvode iz člana 18. Zakona o privrednim društvima, jer je on bio isključivi vlasnik i statutarni zastupnik privrednog društva EE d.o.o. iz ...

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi ocenili da tužbeni zahtev nije osnovan zbog nedostatka pasivne legitimacije na strani tuženog DD, jer on nije ugovorna strana u ugovoru čija se ništavost tužbom traži.

Neosnovano se navodima revizije osporava pravilna primena materijalnog prava.

U smislu člana 211. ZPP, u tužbi za utvrđenje ništavosti ugovora na strani tuženog moraju biti označene ugovorne strane, kao učesnici materijalno-pravnog odnosa. Ovo zbog toga što se zbog prirode pravnog odnosa spor može rešiti samo na jednak način prema svim nužnim suparničarima prema kojima doneta presuda o punovažnosti ugovora ima dejstvo.

U ugovoru koji je predmet tužbenog zahteva ugovorne strane su EE d.o.o. iz ..., kao prodavac i ĐĐ, kao kupac. Iako je tuženi DD bio direktor i osnivač privrednog društva EE d.o.o. iz ..., kao prodavca u spornom ugovoru, on nije pasivno legitimisan u ovoj pravnoj stvari jer nije pravni sledbenik privrednog društva koje je nakon zaključenja stečajnog postupka brisano iz registra privrednih društava, već je pravni sledbenik ovog pravnog lica Republika Srbija u čiju svojinu je prešla imovina stečajnog dužnika.

U konkretnom slučaju, u ovoj parnici nema ni pravnog osnova za primenu instituta “probijanje pravne ličnosti” odnosno „zloupotrebe pravnog lica“.

Članom 104. stav 2. Zakona o privrednim društvima („Službeni glasnik RS“, broj 125/04), važećeg u vreme zaključenja spornog ugovora, bilo je propisano društvo s ograničenom odgovornošću odgovara za svoje obaveze celokupnom imovinom, a stavom 3. istog člana da član društva s ograničenom odgovornošću ne odgovara za obaveze društva, osim do iznosa neunetog uloga u imovinu društva.

Članom 15. stav 1. istog zakona bilo je propisano da članovi društva sa ograničenom odgovornošću mogu prema trećim licima lično odgovarati za obaveze društva ako zloupotrebe privredno društvo za nezakonite ili prevarne ciljeve ili ako sa imovinom privrednog društva raspolažu kao sa sopstvenom imovinom kao da privredno društvo kao pravno lice ne postoji.

Iz navedenog proizlazi da se institut „probijanja pravne ličnosti“ odnosno „zloupotrebe pravnog lica“ može primeniti jedino kod privrednih društava koja postoje u pravnom poretku, tako da i osnivač, odnosno član privrednog društava, odgovara svojom imovinom solidarno sa društvom za obaveze društva preuzete zloupotrebom pravnog lica, što nije situacija u konkretnom slučaju, jer je Privredno društvo EE d.o.o. iz ... nepostojeći pravni subjekat. Nad njim je zaključen stečajni postupak i to pravno lice je brisano iz registra pre podnošenja tužbe u ovoj pravnoj stvari.

Pored toga, primena ovog instituta se odnosi na situacije kada se omogućava poveriocima pravnog lica da svoje novčano potraživanje naplate, osim iz imovine pravnog lica, i iz imovine članova, odnosno osnivača tog društva. Ispunjenost ovih uslova se ceni u postupku koji se vodi po tužbi poverilaca radi naplate potraživanja od pravnog lica, u kom se utvrđuje da li je osnivač zloupotrebio pravno lice, za koji slučaj se ujedno nalaže ispunjenje obaveze osnivaču odnosno članu društva solidarno sa pravnim licem, koje i dalje postoji.

U konkretnom slučaju tužioci tvrde da su sa tuženim postigli saglasnost da se od novca ostvarenog od prodaje stana, koji je po ugovoru o fizičkoj deobi pripao tuženom DD, završe radovi na objektu u cilju njegovog privođenja nameni i izmire dugovanja prema Direkciji za građevinsko zemljište, iz čega proizlazi da tužioci nemaju potraživanja od privrednog društva već od tuženog. Za slučaj da tužioci smatraju da im pripadaju prava po osnovu neizvršenja sporazuma postignutog sa tuženim DD, a da je tuženi, kao član privrednog društva, zaključenjem spornog ugovora o kupoprodaji nepokretnosti u svojstvu zakonskog zastupnika, zloupotrebio ovo pravno lice za nezakonite ili prevarne ciljeve i na taj način tužiocima pričinio štetu, tužioci su navedeno mogli da istaknu u stečajnom postupku koji se vodio nad privrednim društvom i da eventualno u tom postupku utvrde solidarnu odgovornost tuženog i privrednog društva za štetu koju su tužioci pretrpeli i naplate se iz imovine tuženog i stečajne mase privrednog društva.

U situaciji kada, u momentu podnošenja tužbe, pravno lice, koje je ugovorna strana u ugovoru čija se ništavost tužbom traži, više ne postoji, jer je usled zaključenja stečajnog postupka brisano iz registra i njegova imovina prešla u svojinu Republike Srbije, na strani tuženog tužbom treba obuhvatiti i eventualnog pravnog sledbenika tog preduzeća, što u konkretnom slučaju nije učinjeno. Tužbu za utvrđenje ništavosti ugovora koji je to privredno društvo zaključilo sa trećim licem, tužioci nisu mogli podneti protiv tuženog DD kao lica koje nije pravni sledbenik ovog preduzeća niti je bilo ugovorna strana u tom pravnom poslu, odnosno učesnik materijalno-pravnog odnosa prema kojem bi odluka o tužbenom zahtevu imala dejstvo.

Vrhovni kasacioni sud je cenio i ostale navode revizije, kojima se ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane presude, zbog čega ti navodi nisu posebno obrazloženi.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Božidar Vujičić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić