Dopunskom presudom Osnovnog suda u Paraćinu P 749/17 od 07.07.2022. godine, odbijen je tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da na osnovu doprinosa u zajedničkom sticanju u periodu od 30.07.2000. godine do 24.10.2012. godine, u zajednici sa tuženima i to za građevinske radove i materijal kupljen za porodičnu kuću tuženog u ... u Ul. ... br. ..., na k.p. br. .../... KO ... u LN br ..., za izradu termoizolacije, nabavku materijala i završno oblaganje poda u predsoblju; izradu zidne keramike kupatila; izradu podne keramike kupatila; krečenje zidova i plafona u kupatilu: izradu vodovoda i kanalizacije; nabavku balkonskih zastakljenih vrata; izradu ograde na balkonu; betoniranju dela dvorišta; izradu novog priključka na kanalizaciju; izradu fontane sa česmom i oblaganje stubova; nabavku materijala za izradu klizne kapije na k.p. br. .../... KO ... u LN br. ... u Ul. ... br. ..., ima pravo svojine na objektu – porodičnoj stambenoj kući površine 12 h 6m u ..., u Ul. ... br. ... na k.p.br. .../..., po LN ... KO ... – zgrada br. ... koju čine porodična stambena kuća i garaža u obimu od 15%, sa pripadajućim pravom korišćenja k.p. br. .../... i obimom udela od 50%, što bi tuženi bili dužni da trpe i priznaju, kao neosnovan. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da je na osnovu doprinosa o zajedničkom sticanju sa tuženima vlasnik u obimu od 30% pokretnih stvari kupljenih za vreme zajednice i to: jednog horizontalnog zamrzivača – sandučara bele boje, zapremnine 300 litara, jednog ... televizora marke ..., ekrana ... cm, jednog DVD plejera, sive boje, jedne potapajuće pumpe marke ''... ...-...'', jednog motora za vožnju marke ..., jedne pumpe za pranje automobila, dve kosilice za travu, što bi tuženi bili dužni da priznaju i trpe i ustupe joj njen suvlasnički deo u svojinu i državinu, kao neosnovan.

Apelacioni sud u Kragujevcu je, presudom Gž 1998/22 od 05.09.2022. godine, stavom prvim izreke, ukinuo presudu Osnovnog suda u Paraćinu P 749/17 od 24.11.2021. godine i presudio tako što je delimično usvojio tužbeni zahtev tužilje pa je tužene solidarno obavezao da tužilji na ime njenog doprinosa u sticanju u porodičnoj zajednici u periodu od 30.07.2000. godine do 24.10.2012. godine, za izvedene građevinske radove i materijal na porodičnoj kući prvotuženog u ..., u Ul. ... br. ... isplate i to: za izradu termoizolacije, nabavku materijala i završno oblaganje poda u predsoblju; izradu zidne keramike kupatila, izradu podne keramike kupatila, krečenje zidova i plafona u kupatilu, izradu vodovoda i kanalizacije, nabavku balkonskih zastakljenih vrata, izradu ograde na balkonu, betoniranju dela dvorišta, izradu novog priključka na kanalizaciju, izradu fontane sa česmom i oblaganje stubova, nabavku materijala za izradu klizne kapije na k.p. br. .../... KO ... upisanu u LN br. ... u Ul. ... br. ..., iznos od 65.666,00 dinara, sa kamatom prema Zakonu o zateznoj kamati počev od dana veštačenja pa do isplate, dok je zahtev tužilje da se tuženi obaveže da joj isplati zakonsku zateznu kamatu od dana podnošenja tužbe 04.12.2012. godine do veštačenja 24.11.2021. godine i zahtev za isplatu iznosa od 7.429,00 dinara (a koji iznos predstavlja razliku do traženog iznosa od 73.095,00 dinara i dosuđenog iznosa od 65.666,00 dinara), sa kamatom prema Zakonu o zateznoj kamati, počev od podnošenja tužbe 04.12.2012. godine pa do isplate, odbijen kao neosnovan. Stavom drugim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužilje preciziran podneskom od 16.08.2016. godine, pa su tuženi obavezani da tužilji na ime njenog učešća u kupovini pokretnih stvari za vreme trajanja zajednice života stranaka u periodu od 30.07.2000. godine do 24.10.2012. godine, solidarno isplate protivvrednost jednog horizontalnog zamrzivača – sandučara bele boje, zapremnine 300 litara iznos od 7.533,33 dinara, dok je za višak potraživanja do 7.910,00 dinara za iznos od 376,67 dinara tužbeni zahtev tužilje odbijen kao neosnovan; jednog ... televizora marke ... ekrana 72 cm, crne boje, iznos od 11.306,00 dinara, dok je za višak potraživanja do traženih 11.871,30 dinara, za iznos od 565,30 dinara, tužbeni zahtev tužilje odbijen kao neosnovan; jednog DVD plejera, sive boje, iznos od 1.506,66 dinara, dok je za višak potraživanja do traženih 1.582,00 dinara, za iznos od 75,34 dinara, tužbeni zahtev tužilje odbijen kao neosnovan; jedne potapajuće pumpe marke ''... ...-...'', iznos od 538,33 dinara, dok je tužbeni zahtev tužilje odbijen za iznos od 26,92 dinara; jednog motora za vožnju marke ..., iznos od 3.000,00 dinara, dok je tužbeni zahtev tužilje do traženih 3.150,00 dinara za iznos od 150,00 dinara, odbijen kao neosnovan; jedne pumpe za pranje automobila iznos od 4.520,00 dinara, dok je za višak potraživanja do 4.725,00 dinara, za iznos od 205,00 dinara, tužbeni zahtev tužilje odbijen kao neosnovan; dve kosilice za travu, iznos od 5.515,11 dinara, dok je za višak potraživanja do 5.790,87 dinara, za iznos od 175,76 dinara, tužbeni zahtev tužilje odbijen kao neosnovan, sa zakonskom zateznom kamatom počev od presuđenja 24.11.2021. godine do isplate, dok je zahtev tužilje da se tuženi obavežu da isplate zakonsku zateznu kamatu na dosuđeni iznos od dana podnošenja tužbe 04.12.2012. godine do presuđenja 24.11.2021. godine, odbijen kao neosnovan. Stavom trećim izreke, tuženi su obavezani da solidarno tužilji naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 111.170,39 dinara.

Protiv usvajajućeg dela pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi su izjavili blagovremenu reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu primenom odredbe člana 408., u vezi člana 403. stav 2. tačka 3. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11 ... 18/20) i utvrdio da je revizija tuženih osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Revidenti u reviziji ukazuju na nerazumljivost izreke pobijane presude, što je sadržaj bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku, međutim, ta bitna povreda nije razlog zbog kog revizija može da se izjavi, na osnovu odredbe člana 407. stav 1. tačka 2. istog Zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila u braku sa tuženim BB, od 30.07.2000. godine do 24.10.2012. godine, kada je njihov brak razveden. Nemaju zajedničku decu, a živeli su u domaćinstvu sa kćerkom tuženog BB, tuženom VV. Tužilja je bila u radnom odnosu u ...''...'' u ... i u ... ''...'', ..., u periodu od 2000. godine do 2007. godine i ostvarila je pravo na penziju. Tuženi BB je radio kao ... u ... u ... od 2000.godine, dok tužena VV nije bila u radnom odnosu do 31.01.2006. godine, kada je zasnovala radni odnos i radila do 2007. - 2008. godine, a potom je ponovo zasnovala radni odnos 2008. godine i radila do 2011. godine. Kuća u kojoj su parnične stranke živele, u Ul. ... br. ..., je u vlasništvu tuženog BB i u vreme kada se tužilja za njega udala, bila je u potpunosti završena, pa ista predstavlja posebnu imovinu tuženog BB. U toku trajanja porodične zajednice parničnih stranaka, zajedničkim sredstvima i radom je renovirano kupatilo, tako što je zamenjena postojeća sanitarija, postavljene su nove podne i zidne pločice, a takođe su pločice postavljene i na stepeništu u kući. Na spratu kuće je omalterisana soba, urađena spoljna izolacija stiroporom i fasada na kući. Objekat je priključen na kanalizaciju, tako što su postavljene nove kanalizacione cevi, izbetonirano je dvorište ispred kuće, i napravljena metalna klizeća kapija. Na pomoćnoj zgradi su izgrađeni stubovi sa nadstrešnicom, a na terasi koja se nalazi na spratu postavljena je ograda. Takođe su za vreme trajanja porodične zajednice parnične stranke kupile pokretne stvari koje su predmet ove parnice. Veštačenjem je utvrđena vrednost materijala i radova izvedenih na predmetnoj kući vlasništvo tuženog BB i vrednost stečenih pokretnih stvari koje su ostale u zajedničkom domaćinstvu stranaka, nakon što se tužilja iselila iz kuće.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je, delimičnim usvajanjem tužbenog zahteva tužilje, tužene obavezao da joj solidarno naknade novčani iznos njenog doprinosa u sticanju porodične zajednice za izvedene građevinske radove i materijal na porodičnoj kući tuženog BB i na ime njenog učešća u kupovini pokretnih stvari za vreme trajanja zajednice života stranaka u periodu od 30.07.2000. godine do 24.10.2012. godine, primenom odredbe člana 168. i 170. stav 1. Porodičnog zakona.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, drugostepeni sud je pogrešno primenio a materijalno pravo, a zbog toga je činjenično stanje nepotpuno utvrđeno, na šta revidenti osnovano u reviziji ukazuju.

Imovinski odnosi članova porodične zajednice propisani su odredbom člana 195. Porodičnog zakona, tako što imovina koju su zajedno sa supružnicima, odnosno vanbračnim partnerima stekli radom članovi njihove porodice u toku trajanja zajednice života u porodičnoj zajednici predstavlja njihovu zajedničku imovinu. Na imovinske odnose supružnika, vanbračnih partnera, deteta i roditelja, te članove porodične zajednice koji nisu uređeni ovim zakonom, primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuju svojinsko-pravni odnosi i zakona kojim se uređuju obligacioni odnosi, na osnovu odredbe člana 196. istog Zakona. Prema odredbi člana 195. stav 3. Porodičnog zakona, na imovinske odnose članova porodične zajednice, shodno se primenjuju odredbe ovog zakona o imovinskim odnosima supružnika, osim odredbe člana 176. stav 2. (upisivanje u javni registar) i člana 180. stav 2. (pretpostavka o jednakim udelima). Na osnovu odredbe člana 170. stav 1. Porodičnog zakona, ako je tokom trajanja zajedničkog života u braku došlo do neznatnog uvećanja vrednosti posebne imovine jednog supružnika, drugi supružnik ima pravo na potraživanje u novcu srazmerno svom doprinosu.

Odredbom člana 14. stav 1. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa, propisano je da suvlasnik ima pravo da stvar drži i da je koristi zajedno sa ostalim suvlasnicima, srazmerno svom delu, nepovređujući prava ostalih suvlasnika. Na osnovu odredbe člana 15. stav 1. istog Zakona, suvlasnici imaju pravo da zajednički upravljaju stvarima. Suvlasnik ima pravo da u svako doba zahteva deobu stvari, osim u vreme u koje bi ta deoba bila na štetu drugih suvlasnika, ako zakonom nije drugačije određeno, na osnovu odredbe člana 16. stav 1. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa.

U konkretnom slučaju, tužilja je istakla obligaciono-pravni zahtev na ime neznatnog uvećanja vrednosti posebne imovine svog supružnika što, između ostalog, obuhvata i krečenje zidova i plafona u kupatilu, pa je nejasno u kom smislu ti radovi povećavaju vrednost objekta. Na priznati iznos od 65.666,00 dinara, drugostepeni sud je tužilji priznao i kamatu, prema Zakonu o zateznoj kamati ''počev od dana veštačenja pa do konačne isplate'', što je nerazumljivo, imajući u vidu da je sudski veštak, Svetlana Janković sudu dostavila nalaz i mišljenje 30.07.2015. godine, a dopunu nalaza i mišljenja, u smislu primedbi iz odluke drugostepenog suda Gž 159/17 od 15.08.2017. godine, dostavila je 01.04.2021. godine, pa je nejasno od kada teče kamata. Takođe, nije razjašnjeno da li tužilja traži da se utvrdi njen doprinos u sticanju zajedničke imovine u porodičnoj zajednici ili predmetne novčane iznose traži jer je za te iznose ona uvećala vrednost nepokretnosti u vlasništvu njenog bivšeg supružnika. U pogledu pokretnih stvari koje su predmet ove parnice, nije utvrđeno po kom osnovu tužilja traži isplatu novčanog iznosa na ime svog suvlasničkog udela u tim stvarima, imajući u vidu prava suvlasnika propisana odredbom člana 14.-16. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa. Takođe, nije utvrđeno ko je u državini tih predmeta, imajući u vidu da je odredbom člana 185. Porodičnog zakona, propisano da predmeti domaćinstva na kojima jedan supružnik nakon prestanka zajednice života u braku ima državinu u trajanju od najmanje tri godine, pripadaju mu u isključivu svojinu, sa uračunavanjem u njegov deo.

Iz izloženih razloga, odluka drugostepenog suda je ukinuta, a ukinuta je i odluka o troškovima parničnog postupka, jer zavisi od njegovog ishoda, u smislu odredbe člana 163. stav 4. Zakona o parničnom postupku.

U ponovnom postupku, potrebno je da drugostepeni sud, imajući u vidu primedbe iz ovog rešenja, činjenično stanje u potpunosti i pravilno utvrdi, nakon što razjasni šta je osnov tužiljinog potraživanja, kako bi potom imao mogućnost da, pravilnom primenom materijalnog prava, o njenom tužbenom zahtevu, donese novu i zakonitu odluku.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao izreci doneo primenom odredbe člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić