Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je izjavila blagovremenu reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava i predložila da se o reviziji odluči kao o izuzetno dozvoljenoj, u smislu odredbe člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Pošto vrednost predmeta spora pobijanog dela prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu NBS na dan podnošenja tužbe, sledi da je revizija dozvoljena, u smislu odredbe člana 403.stav 3. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11 ... 18/20), pa je odlučivanje o posebnoj reviziji tužilje suvišno.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a ni povrede iz odredbe člana 374.stav 1.tog Zakona, u postupku pred drugostepenim sudom, na koje revident u reviziji ukazuje. Bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374.stav 2.tačka 12. Zakona o parničnom postupku, na koju revident u reviziji takođe ukazuje, nije razlog zbog kog revizija može da se izjavi, u smislu odredbe člana 407. stav 1. tačka 2. istog Zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, majka tužilje, BB, iz Republike Nemačke, je u oktobru 1944.godine, bila internirana u različite radne logore i to: Velika Greda, Gudurica i Vršac, u periodu od oktobra 1944. godine do aprila 1947. godine, a preminula je ...2016. godine, nakon što je 07.06.2016. godine podnela Višem sudu u Pančevu zahtev za svoju rehabilitaciju. Pravnosnažnim rešenjem Višeg suda u Pančevu Reh 37/16 od 15.11.2018. godine, usvojen je zahtev za rehabilitaciju, pa je rehabilitovana BB iz Republike Nemačke, preminula ...2016. godine u Nemačkoj, koja je bez sudske i administrativne odluke, kao maloletno dete lišena slobode i ljudskih prava, isključivo iz razloga što je bila lice nemačke nacionalnosti i provela zatočena u logorima Velika Greda, Gudurica i Vršac, u periodu od oktobra 1944. godine do aprila 1947. godine, čime joj je povređeno pravo na slobodu, pa je utvrđeno da su bez pravnog dejstva pravne posledice tih povreda. Tužilja je rođena nekoliko godina po izlasku njene majke iz logora i povratka u Nemačku, 1951. godine, a zahtev za rehabilitaciono obeštećenje koji je podnela nadležnoj komisiji Ministarstva pravde i državne uprave 03.07.2019. godine, odbijen je, sa obrazloženjem da nisu ispunjeni uslovi predviđeni odredbama Zakona o rehabilitaciji.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo odbijanjem tužbenog zahteva tužilje.

Odredbom člana 7. tačka 5. Zakona o rehabilitaciji (''Službeni glasnik RS'', br. 92/11), propisano je da zahtev za rehabilitaciju mogu podneti deca lica iz člana 1. stav 1. tog Zakona (lica koja su iz političkih, verskih, nacionalnih ili ideoloških razloga lišena života, sloboda ili drugih prava do dana stupanja na snagu tog zakona) koja su za vreme trajanja povrede prava i slobode roditelja rođena u ustanovama za izvršenje sankcija, odnosno koja su u tim ustanovama sa njima provela deo vremena ili su za to vreme rasla bez roditeljskog staranja jednog ili oba roditelja. Na osnovu odredbe člana 21. stav 1. istog Zakona, lica iz člana 7.tačka 5.imaju pravo na zdravstvenu zaštitu i druga prava iz zdravstvenog osiguranja, kao i pravo na rehabilitaciono obeštećenje, u skladu sa odredbom člana 26. stav 3. tog Zakona, a to pravo imaju i bračni drug, deca i roditelji, odnosno braća, sestre i vanbračni partner rehabilitovanog lica, u skladu sa odredbom člana 26. stav 4. Zakona o rehabilitaciji (stav 2.). Prema odredbi člana 26. stav 3. i 4., lica iz člana 7. tačka 5. tog Zakona, imaju pravo na naknadu nematerijalne štete za duševne bolove zbog lišenja slobode, u skladu sa zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi (stav 3.), a lica iz člana 21. stav 2. tog Zakona imaju pravo na naknadu nematerijalne štete za duševne bolove zbog smrti rehabilitovanog lica, pod uslovom da je između njih i umrlog rehabilitovanog lica postojala trajnija zajednica života, takođe u skladu sa zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi (stav 4.).

U konkretnom slučaju, tužiljina majka, BB je bila lišena slobode i zatočena u logorima Velika Greda, Gudurica i Vršac u periodu od oktobra 1944. godine do aprila 1947. godine, u vreme kada tužilja nije bila rođena. Deca rehabilitovanih lica (koja su iz političkih, verskih, nacionalnih ili ideoloških razloga lišena slobode ili drugih prava), imaju pravo na naknadu nematerijalne štete za duševne bolove zbog lišenja slobode svojih roditelja samo ako je ispunjen uslov propisan odredbom člana 7.tačka 5. Zakona o rehabilitaciji, odnosno da su za vreme trajanja povrede prava i slobode svojih roditelja rođena u ustanovama za izvršenje sankcija ili da su u tim ustanovama sa njima provela deo vremena ili su za to vreme rasla bez roditeljskog staranja jednog ili oba roditelja. To dalje znači da pravo na ovaj vid naknade nematerijalne štete imaju samo deca rehabilitovanog lica koja su rođena pre ili u toku lišenja slobode svojih roditelja, što ovde nije slučaj. Takođe, pravo na naknadu štete za pretrpljene fizičke bolove i strah, Zakonom o rehabilitaciji, nije predviđen kao vid nematerijalne štete ni za rehabilitovana lica, pa samim tim ni za ostala lica predviđena članom 7. tog Zakona. Potraživanje naknade nematerijalne štete prelazi na naslednike samo ako je priznato pravnosnažnom odlukom ili pisanim sporazumom, na osnovu odredbe člana 204. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, a to ovde nije slučaj.

Navodima revizije tužilje o tome da je ona nadživela svoju majku koja je umrla tokom postupka rehabilitacije, odnosno bila je živa u momentu stupanja na snagu Zakona o rehabilitaciji, ne dovodi se u sumnju pravilnost pobijane presude. Ta činjenica u ovom slučaju nije bitna, jer tužilja nije dete koje je rođeno u ustanovi za izvršenje sankcija, niti je u toj ustanovi provela, sa svojom majkom, deo vremena odnosno rasla bez roditeljskog staranja svoje majke, pošto je rođena više godina nakon što je njena majka puštena na slobodu (1951.godine), pa su neosnovani navodi revizije tužilje o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka, jer je doneta pravilnom primenom odredbe člana 153.stav 1.i 154. Zakona o parničnom postupku.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci doneo primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić