.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 15/2021
03.03.2021. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Božidara Vujičića, predsednika veća, Vesne Subić, Jelice Bojanić Kerkez, članova veća, u parnici tužilaca AA iz ... i BB iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Goran Stamenić, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Ministarstvo unutrašnjih poslova, Policijska uprava u Smederevu, čiji je zakonski zastupnik Državno pravobranilaštvo iz Beograda, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca BB izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3455/18 od 08.11.2018. godine, u sednici veća održanoj dana 03.03.2021. godine, doneo je
P R E S U D U
PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužioca BB izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3455/18 od 08.11.2018. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.
UKIDAJU SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3455/18 od 08.11.2018. godine i presuda Osnovnog suda u Smederevu P1 53/12 od 12.04.2017. godine, u delu stava drugog izreke koji se odnosi na naknadu troškova prevoza za dolazak na posao i odlazak sa posla za tužioca BB, i predmet vraća u tom delu prvostepenom sudu na ponovno suđenje.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Smederevu P1 53/12 od 12.04.2017. godine, stavom prvim izreke, obavezana je tužena da tužiocima na ime neisplaćenih zarada po osnovu rada za vreme državnih i verskih praznika, prekovremenog rada, noćnog rada isplati pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog pojedinačnog iznosa do isplate, bliže opisano u tom stavu izreke, kao i da za tužioce uplati doprinose po osnovu penzijskog i invalidskog osiguranja i zdravstvenog osiguranja, nadležnom fondu. Stavom drugim izreke, odbijen je, kao neosnovan, tužbeni zahtev tužioca BB u delu kojim je tražio da se obaveže tužena da mu na ime troškova prevoza za dolazak i odlazak sa posla isplati pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog pojedinačnog iznosa do isplate, bliže opisano tim stavom izreke. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da svakom od tužilaca isplati iznos od po 11.780,00 dinara, kao i da svim tužiocima na ime troškova postupka koji su nastali nakon spajanja postupaka isplati iznos od 285.00,00 dinara.
Protiv pravosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac BB je izjavio reviziju, u delu odluke koja se odnosi na naknadu troškova za dolazak i odlazak sa rada, zbog pogrešne primene materijalnog prava sa predlogom da se smatra izuzetno dozvoljenom primenom člana 395. ZPP.
Rešenjem R4 20/20 od 13.11.2020. godine, Apelacioni sud u Beogradu predložio je Vrhovnom kasacionom sudu odlučivanje o reviziji tužioca BB primenom člana 395. ZPP, radi ujednačavanja sudske prakse s obzirom da je uz reviziju iskazano suprotno pravno shvatanje, po kome je priznato pravo na naknadu troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada, to postoji različita sudska praksa u istoj pravnoj situaciji.
Vrhovni kasacioni sud je prihvatio odlučivanje o reviziji tužioca BB kao izuzetno dozvoljenoj, jer u konkretnom slučaju postoji potreba za ujednačavanjem sudske prakse primenom člana 395. ZPP.
Odlučujući o reviziji u smislu člana 399. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 125/04 i 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11...18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su u radnom odnosu kod tužene, a u utuženom periodu su ostvarili sate prekovremenog rada, noćnog rada i rada u vreme državnih i verskih praznika za koje im poslodavac – ovde tužena, nije islatila uvećanu zaradu. Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka ekonomske struke i njegovog dopunskog nalaza, utvrđeno je da su tužioci imali srazmerno gledano jednaku zaradu sa uporednim radnikom koji je ovlašćeno lice, a nije imao neredovnosti u radu i zbog toga nisu imali umanjeni koeficijent, koji je u smislu odredbe člana 147. stav 1. Zakona o policiji u visini od 30-50% manji od koeficijenta uporednog radnika. Tužilac BB se nije pismeno obraćao tuženoj za naknadu troškova prevoza, niti je dostavio dokaze na okolnost da je u utuženom periodu imao te troškove.
Polazeći od navedenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev koji se odnosi na isplatu neisplaćene zarade za prekovremeni rad, noćni rad i rad u vreme držanih i verskih praznika, kao i uplatu doprinosa kod nadležnog fonda, a odbili tužbeni zahtev tužioca BB za naknadu troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada. Obrazloženje za odbijajući deo odnosi se na nedostatak podnošenja pismenog zahteva tuženoj, odnosno nedostatak dokaza da je taj tužilac za utuženi period od tužene tražio troškove prevoza.
Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravni zaključak nižestepenih sudova u pogledu troškova prevoza (pobijani deo) se ne može prihvatiti, jer je zasnovan na pogrešnoj primeni materijalnog prava.
Naime, članom 118. stav 1. tačka 1. Zakona o radu predviđeno je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova prevoza za dolazak i odlazak sa rad, u visini cene prevozne karte u javnom saobraćaju, ako poslodavac nije obezbedio sopstveni prevoz, koji se shodno primenjuje na policijske službenike prema članu 169. Zakona o policiji (''Službeni glasnik RS'' br. 101/05, 63/09).
Identično rešenje dato je odredbom člana 37. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika (''Službeni glasnik RS'' br. 62/06, 101/08), koji se primenjuje i na tužioca BB. Uslovi za naknadu troškova, njihova visina i način isplate uređuju se aktom Vlade Republike Srbije. Prema članu 3. Uredbe o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika (''Službeni glasnik RS'' br. 86/07, 93/07), koja je stupila na snagu 29.09.2007. godine, zaposlenima u državnim organima naknađuju se troškovi prevoza za dolazak i odlazak sa rada u visini cene mesečne pretplatne karte u gradskom, prigradskom, odnosno međugradskom saobraćaju.
Iz navedene zakonske regulative proizlazi da je tužena poslodavac, ako sam ne obezbedi prevoz za dolazak i odlazak sa rada ili ne obezbedi odgovarajuće pretplatne karte u javnom prevozu, dužna da svom zaposlenom, podmiri troškove nastale povodom dolaska i odlaska sa rada isplatom odgovarajućeg novčanog iznosa nezavisno od činjenice da li se zaposleni obraćao pisanim zahtevom radi naknade troškova prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada.
Imajući u vidu navedeno, Vrhovni kasacioni sud je našao da je osnovan revizijski navod da tužilac BB ima pravo na naknadu troškova prevoza, bez obzira da li se prethodno obraćao tuženoj sa takvim zahtevom.
Zbog pogrešne primene materijalnog prava, nižestepeni sudovi nisu utvrđivali činjenice o visini tog dela tužbenog zahteva, odnosno koliko iznosi naknada troškova prevoza koju tužilac BB potražuje za period jun 2008. godine zaključno sa majom 2010. godine, pa su nižestepene presude ukinute u tom delu na osnovu člana 407. stav 2. ZPP i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje, radi utvrđivanja tih činjenica.
U ponovnom postupku prvostepeni sud će imati u vidu izneto u ovoj presudi, pa će doneti novu, zakonitu odluku o tom delu tužbenog zahteva.
Predsednik veća - sudija
Božidar Vujičić,s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
