Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 2200/2021
05.05.2022. godina
Beograd

U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Katarine Manojlović Andrić, predsednika veća, Gordane Džakula i Branislava Bosiljkovića, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Svetislav Pandović, advokat iz ..., protiv tužene Opšte bolnice „Novi Pazar“ u Novom Pazaru, čiji je punomoćnik Rešad Plojović, advokat iz ..., radi naknade nematerijalne štete, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2472/20 od 02.03.2021. godine, u sednici održanoj 05.05.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2472/20 od 02.03.2021. godine.

ODBIJA SE zahtev tužene za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Pazaru P1 136/16 od 19.03.2018. godine odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se obaveže tužena da tužilji na ime naknade nematerijalne štete za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja opšte životne aktivnosti isplati iznos od 1.200.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana donošenja presude pa do isplate. Stavom drugim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2472/20 od 02.03.2021. godine preinačena je prvostepena presuda tako što je usvojen tužbeni zahtev tužilje i obavezana tužena da tužilji na ime naknade nematerijalne štete za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja opšte životne aktivnosti isplati iznos od 1.200.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 19.03.2018. godine kao dana donošenja presude pa do isplate. Istom presudom obavezana je tužena da tužilji isplati troškove parničnog postupka u iznosu od 336.825,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US,55/14, 87/18 i 18/20) – u daljem tekstu: ZPP i utvrdio da revizija tužene nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2) ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti kao ni druge bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 407. stav 1. ZPP, zbog kojih se revizija može izjaviti. U postupku po žalbi, drugostepeni sud nije propustio da primeni niti je nepravilno primenio odredbe procesnog zakona, što je bilo ili moglo biti od uticaja na zakonitost i pravilnost pobijane presude.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je po zanimanju medicinska sestra i viši ... tehničar. Zaposlena je kod tužene. Od dana stupanja na rad 2,5 godine je radila kao ... sestra, 4 godine kao ... sestra, 5 godina na ..., a preostali period, kao i sada radi u ... na administrativnim poslovima. Radi utvrđivanja profesionalne bolesti od strane izabranog lekara upućena je na ambulantno ispitivanje 18.10.2012. godine u Centar za utvrđivanje i lečenje profesionalnih bolesti, Inistituta za medicinu rada Srbije. Nakon ispitivanja Institut je izdao ekspertizu broj ../2013 od 03.04.2013. godine, kojom je tužilji utvrđeno profesionalno oboljenje (hepatitis B chr. viralis) u skladu sa članom 24. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju. Nesporno je da je tužilja saznala da je obolela od hepatitisa B tokom 1992. godine kada se zbog bolova javila lekaru. Veštačenjem od strane veštaka specijaliste medicine rada utvrđeno je da kod tužilje postoji umanjenje opšte životne aktivnosti sa kompezovanom funkcijom jetre u procentu od 60%, koje se manifestuje u nemogućnosti podizanja i nošenja tereta, rad u nefiziološkom položaju tela: stajanje, saginjanje, čučanje, opružanje i ostalo, te tužilja nije sposobna za rad u nepovoljnim klimatskim i mikroklimatskim uslovima, za kućne poslove ograničeno je sposobna zbog oštećenja lokomotornog aparata, a za trčanje je apsolutno nesposobna.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da se iz dokaza izvedenih tokom postupka nije mogla utvrditi jačina i intenzitet trajanja duševnih bolova kod tužilje, jer tužilja nije predložila veštačenje od strane veštaka neuropsihijatra na okolnost pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjenja opšte životne aktivnosti. Stoga je primenom pravila o teretu dokazivanja iz člana 231. stav 2. Zakona o parničnom postupku odbio tužbeni zahtev tužilje kao neosnovan, s obzirom da tužilja tokom postupka nije dokazala da usled umanjenja životne aktivnosti trpi duševne patnje koje ukazuju na ozbiljan poremećaj psihičke i emocionalne ravnoteže u intenzitetu koji opravdava dosuđivanje naknade po tom osnovu u smislu odredbe člana 200. ZOO.

Odlučujući o žalbi tužilje drugostepeni sud je našao da je prvostepeni sud pravilno utvrdio činjenično stanje, ali da je pogrešno zaključio da je radi dosuđenja nematerijalne štete za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja opšte životne aktivnosti, u situaciji kada je u postupku to umanjenje nesumnjivo utvrđeno od strane veštaka specijaliste medicine rada u visini od 60%, pri čemu je od istog veštaka utvrđen način na koji se to umanjenje ispoljava te ograničenja koja tužilja trpi i trpeće ubuduće, obavezno izvođenje dodatnog dokaza veštačenjem od strane veštaka neuropsihijatra. Po oceni drugostepenog suda, u takvoj situaciji, prvostepeni sud je na osnovu odredbe člana 200. st. 1. i 2. Zakona o obligacionim odnosima bio ovlašćen i mogao je da oceni visinu naknade nematerijalne štete i bez sprovođenja veštačenja po veštaku neuropsihijatru. Ovo stoga što tužilja sa umanjenjem opšte životne aktivnosti u visini od 60%, koja se ogleda u nemogućnosti podizanja i nošenja tereta, rada u nefiziološkom položaju tela (savijanje, saginjanje, čučanje, opružanje i ostalo), nesposobnosti za rad u nepovoljnim klimatskim i mikroklimatskim uslovima, ograničene sposobnosti za kućne poslove i apsolutne nesposobnosti za trčanje, svakako trpi ovaj vid nematerijalne štete, a kako se radi o profesionalnom oboljenju zadobijenom na radu tužena odgovara po osnovu objektivne odgovornosti.