Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 1692/21 od 07.04.2021. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužene Republike Srbije i potvrđena presuda Višeg suda u Valjevu P 204/20 od 05.02.2021. godine u delu stava prvog izreke, kojim je utvrđeno da je tužilac isključivi korisnik kp .. KO Valjevo, ukupne površine 0.02,27 ha, koja se sastoji od zemljišta pod zgradom i drugim objektom u površini od 0.02,15 ha i zemljišta uz zgradu i drugi objekat u površini od 0.00,12 ha, kao i držalac zgrade za koju nije poznata namena u površini od 215 m2, broj zgrade 1, postojećoj na navedenoj kat.parceli, sve upisano u LN br. .. KO Valjevo, što su tuženi dužni priznati i trpeti da se tužilac upiše u javnim knjigama kao isključivi držalac i korisnik navedenih nepokretnosti, kao i u stavu drugom izreke, u delu u kome je obavezana tužena Republika Srbija da tužiocu na ime troškova spora isplati iznos od 333.000,00 dinara. Stavom drugim izreke, ukinuta je presuda Višeg suda u Valjevu P 204/20 od 05.02.2021. godine u delu stava prvog izreke, kojim je utvrđeno da je tužilac vlasnik zgrade za koju nije poznata namena u površini od 215 m2, broj zgrade 1, postojećoj na kp .. KO Valjevo, sve upisano u LN br. .. KO Valjevo. Stavom trećim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u preostalom delu stava drugog izreke prvostepene presude, pa je zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže drugotuženi da mu solidarno sa prvotuženim naknadi troškove postupka u iznosu od 333.000,00 dinara odbijen kao neosnovan, pa je obavezan tužilac da tuženom „Delhaize Serbia“ na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 138.000,00 dinara. Stavom četvrtim izreke, obavezan je tužilac da prvotuženoj Republici Srbiji na ime troškova drugostepenog postupka isplati iznos od 45.000,00 dinara, a drugotuženom „Delhaize Serbia“ iznos od 90.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u delu izreke pod stavom jedan i tri, tužena Republika Srbija je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava osporavajući utvrđenu pasivnu legitimaciju tužene Republike Srbije i troškove parničnog postupka u stavu tri izreke drugostepene presude.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11 ... 18/20), Vrhovni kasacioni sud je ocenio da revizija tužene Republike Srbije nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Revizijom se ukazuje na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. Zakona parničnom postupku, zbog kojih se revizija ne može izjaviti prema članu 407. stav 1. Zakona parničnom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u listu nepokretnosti broj .. KO Valjevo upisana je kp br. .. u površini od 227 m2 i to površina od 215 m2 kao gradsko građevinsko zemljište pod zgradom i drugim objektom i površina od 12 m2 kao gradsko građevinsko zemljište – zemljište uz zgradu i drugi objekat, kao i objekat broj 1, zgrada za koju nije poznata namena, objekat izgrađen bez odobrenja za izgradnju. U navedenom listu nepokretnosti Republika Srbija je upisana kao vlasnik cele parcele sa pravom korišćenja u korsti tuženog „Delhaize Serbia“ dok je kao držalac objekta na postojećoj parceli upisana „Delhaize Serbia“ DOO Beograd. Pravni prethodnik „Delhaize Serbia“, TAD „C Market“ je predmetni postojeći objekat na kp br. .. prodao Građevinskom preduzeću „Greda“ DOO ugovorom o kupoprodaji koji je overen pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu Ov. br. 5609/09 od 05.05.2009. godine. Građevinsko preduzeće „Greda“ DOO Valjevo je predmetnom nepokretnošću raspolagala ugovorom overenim pred Opštinskim sudom u Valjevu Ov. br. 4235/09 od 13.05.2009. godine u korist tužioca. Predmet navedenih ugovora bila je kupoprodaja poslovnog prostora, a članom 2. ugovora je konstatovano da prenosom prava svojine na poslovnom objektu prenosi se i pravo korišćenja na zemljištu na kome se objekat nalazi. Tužilac je podneo zahtev za provođenje promene po osnovu ugovora o kupoprodaji Ov. br. 5609/09 od 05.05.2009. godine i Ov. br. 4235/09 od 13.05.2009. godine, ali od strane SKN Valjevo ovaj zahtev je odbijen zato što se površina objekta u ugovorima o kupoprodaji (260 m2) ne poklapa sa površinom istog u listu nepokretnosti (215 m2). Drugotuženi „Delhaize Serbia“ je priznao tužbeni zahtev tužioca, dok je tužena Republika Srbija osporila tužbeni zahtev ističući da nije pasivno legitimisana, s obzirom da je predmet spora pravo korišćenja, a ne pravo svojine sa kojim je upisana Republika Srbija.

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je zaključio da je tužbeni zahtev tužioca osnovan, s obzirom da tužilac ima pravni osnov za sticanje svojine u odnosu na uknjiženog korisnika parcele, odnosno vlasnika objekta – navedene overene ugovore o kupoprodaji, a da je neosnovan prigovor nedostatka pasivne legitimacije istaknut od strane tužene Republike Srbije, jer je ista uknjižena kao vlasnik parcele pasivno legitimisana u ovoj parnici u kojoj se odlučuje o pravu korišćenja te parcele.

Odlučujući o žalbama tuženih, drugostepeni sud je ocenio da je prvostepeni sud na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje pravilno primenio materijalno pravo u delu odluke kojim je utvrđeno da je tužilac isključivi korisnik kp br. .. KO Valjevo kao i držalac zgrade za koju nije poznata namena u površini od 215 m2, broj zgrade 1, postojećoj na navedenoj parceli, pa je odlučio kao u stavu prvom izreke svoje presude. Stavom drugim izreke presude, Apelacioni sud je ukinuo prvostepenu presudu u delu kojim je utvrđeno da je tužilac vlasnik zgrade za koju nije poznata namena u površini od 215 m2, broj zgrade 1 na kp br. .. KO Valjevo, LN br. .. KO Valjevo, jer je u tom delu prvostepeni sud prekoračio tužbeni zahtev, time što je tužiocu dosudio više od onog što je tražio.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da nije osnovan prigovor nedostatka pasivne legitimacije na strani tužene Republike Srbije, jer tužena Republika Srbija kao upisani vlasnik predmetne kp br. .. KO Valjevo jeste pasivno legitimisana u ovoj parnici, u kojoj se odlučuje o pravu korišćenja navedene katastarske parcele i utvrđenju da je tužilac držalac objekta za koji nije poznata namena i objekat izgrađen bez odobrenja za gradnju na istoj, po osnovu ugovora o kupoprodaji sa tuženim „Delhaize Serbia“ DOO Beograd, na koga je upisano pravo korišćenja kp .. KO Valjevo i da je držalac navedenog objekta.

Odredbom člana 211. Zakona parničnom postupku propisano je da nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalno-pravnog odnosa (stav 1.); ako sva lica iz stava 1. ovog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev kao neosnovan (stav 2.); o nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti (stav 3.).

U smislu citirane zakonske odredbe u tužbi za utvrđenje stvarnih prava na nepokretnosti, na strani tuženog moraju biti obuhvaćena sva lica koja su u javnim knjigama upisana kao nosioci stvarnih prava. Reč je o nužnim suparničarima prema kojima se zbog prirode pravnog odnosa spor može rešiti samo na jednak način, jer doneta presuda o utvrđenju stvarnih prava na nepokretnosti ima dejstvo prema svima.

Tužena Republika Srbija je u javnim knjigama upisana kao nosilac prava svojine na kp br. .. KO Valjevo, na kojoj se nalazi predmetni objekat, a tužbom se traži pored utvrđenja da je tužilac držalac objekta i utvrđenje prava korišćenja katastarske parcele na kojoj se objekat nalazi, to je i po oceni ovog suda tužena Republika Srbija kao vlasnik nepokretnosti, učesnik materijalno-pravnog odnosa koji se razrešava u ovoj parnici, pa postoji nužno suparničarstvo u smislu člana 211. ZPP, kako vlasnika predmetne katastarske parcele, tako i korisnika iste i držaoca objekta na parceli, jer utvrđeno stvarno pravo na nepokretnosti deluje prema svima, pa i prema vlasniku parcele. U suprotnom da tužbom pored tuženog „Delhaize Serbia“ DOO nije označena i Republika Srbija to bi vodilo odbijanju tužbenog zahteva tužioca zbog nepostojanja potpune procesne zajednice na strani tuženih u smislu člana 211. stav 2. ZPP, jer je reč o nužnim suparničarima.

Nisu od uticaja na drugačiju odluku suda ni revizijski navodi da se tužbenim zahtevom ne zadire u vlasnička prava Republike Srbije na predmetnoj kat. parceli, zbog čega tužena Republika Srbija nije pasivno legitimisana. Ovo sa razloga što je odredba člana 211. Zakona parničnom postupku imperativne prirode i reguliše uslove postojanja potpune procesne zajednice kod nužnog suparničarstva, o čemu sud vodi računa po službenoj dužnosti.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postpuka doneta primenom člana 153. i 154. ZPP.

Sa iznetih razloga neosnovani su revizijski navodi o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Kako se ni ostalim revizijskim navodima ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane presude, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci ove presude primenom odredbe člana 414. Zakona parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija,

Marina Milanović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić