.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 4741/2023
14.06.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković, Radoslave Mađarov, Marine Milanović i Dragane Marinković, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., koju zastupa Jelena Savić Nikolić, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., koga zastupa Nebojša Milosavljević, advokat iz ..., radi utvrđenja nepostojanja prava službenosti po tužbi i radi utvrđenja prava svojine po protivtužbi, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 1577/22 od 25.10.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 14.06.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 1577/22 od 25.10.2022. godine.
PREINAČAVAJU SE presuda Apelacionog suda u Nišu Gž 1577/22 od 25.10.2022. godine i presuda Osnovnog suda u Kuršumliji P 367/20 od 06.04.2022. godine u prvom i trećem stavu izreke, tako što se utvrđuje da tuženi BB iz ... nema pravo službenosti prolaza pešice ni kolskog prolaza bilo kojim prevoznim sredstvom preko tužiljine parcele broj .. KO ..., što je tuženi dužan da prizna i da prekine svaki budući eventualni prolaz preko ove katastarske parcele.
OBAVEZUJE SE tužilac da tuženoj naknadi parnične troškove u iznosu od 168.000,00 dinara, u roku od 15 dana od prijema presude.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Krušumliji P 367/20 od 06.04.2022. godine, prvim stavom izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojoim je traženo da se utvrdi da tuženi nema pravo službenosti prolaza pešice ni kolskog prolaza bilo kojim prevoznim sredstvom preko tužiljine kp.br. .. KO ..., što bi tuženi bio dužan priznati i prekinuti svaki budući eventualni prolaz preko ove katastarske parcele. Drugim stavom izreke odbijen je kao neosnovan protivtužbeni zahtev kojim je traženo utvrđenje tuženikovog prava svojine održajem i realnom deobom suvlasnika nekada jedinstvene kp.br. .. (sa istočne strane do svoje katatarske parcele kp.br. ..) KO ..., i u korist iste u površini 746m2, a u merama i granicama sa zapada u tri preloma i to u dužini od 20,24m, zatim 19,34m i 9,61 m, sa juga do asfaltnog puta u dužini od 11,97 metara, sa istoka u dužini od 43,06m i sa severa u dva preloma u dužini od 6,34m i zatim u dužini od 18,50 m, što bi tužilja bila dužna priznati i trpeti pravne posledice ove presude. Trećim stavom izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 1577/22 od 25.10.2022. godine odbijene su kao neosnovane žalbe parničnih stranaka i potvrđena presuda Osnovnog suda u Kuršumliji P 367/20 od 06.04.2022. godine.
Protiv pravosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene matrerijalnog prava sa predlogom da se o njoj odluči kao izuzetno dozvoljenom primenom člana 404. ZPP.
Tuženi je dostavio svoj odgovor na reviziju tužilje.
Vrhovni sud je našao da je potrebno da se o reviziji tužilje odluči primenom člana 404. ZPP, jer su konkretnom slučaju pogrešnom primenom materijalnog prava narušeni interesi ravnopravnosti građana, zbog čega je odlučeno kao u prvom stavu izreke.
Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11...18/20), Vrhovni sud je našao da je revizija osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, posle smrti svog oca VV tužilja i njena sestra GG nasledile su kp.br. .. KO ... sa po ½ idealnog dela, nominalno po 4.987 m2. Usmenim dogovorom opredelile su realni deo koji će svaka koristiti. Tužiljina sestra je svoj suvlasnički udeo prodala tuženom, posle čega su u Katastru nepokretnosti formirane dve kastastarske parcele i to kp.br. ..-vlasništvo tuženog i kp.br. .. – vlasništvo tužilje, svaka sa po 4.987 m2 površine. Uviđajem suda na licu mesta i geodetskim veštačenjem utvrđeno je da od zaključenja kupoprodajnog ugovora solemnizovanog pred javnim beležnikom Biljanom Ilić iz ... pod brojem OPU ..-2016 dana 15.12.2016. godine, tuženi drži deo tužiljine katastarske parcele .. od 746m2, na kojoj površini je od javnog puta do svoje katastarske parcele formirao pristupni put površine 63m2. Pristup sa glavnog asfaltnog puta bio je moguć.
Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su ocenili da nema mesta usvajanju zahteva istaknutog protivtužbom podnetom dana 07.10.2020. godine za utvrđenje tuženikovog prava svojine održajem na delu tužiljine kp.br. .. u površini od 745m2, u merama i granicama utvrđenim geodetskim veštačenjem, jer nisu ispunjeni uslovi propisani članom 28. u vezi sa članom 72. Zakona o osnovama svojinsko pravnih odnosa, pa je protivtužbeni zahtev odbijen kao neosnovan.
Tužbeni zahtev za utvrđenje prestanka službenosti prolaza i budućeg korišćenja tužiljine katastarske parcele od strane tuženog odbijen je sa obrazloženjem da je zbog pravne prirode stvarne službenosti i njene restriktivnosti, zahtev za njen prestanak potrebno opredeliti u merama i granicama i pravcem njenog pružanja, što u konkretnom slučaju nije učinjeno, pa nije bilo osnova za pružanje tražene pravne zaštite tužilji.
Vrhovni sud nije prihvatio stanovnište nižestepenih sudova, jer ono zasnovano na pogrešnoj primeni materijalnog prava.
Stvarna službenost je pravo vlasnika jedne nepokretnosti (povlasno dobro) da za potrebe svoje nepokretnosti na određeni način (prolazom pešice, progonom stoke, putničkim, teretnim vozilom ili poljoprivrednim mašinama) koristi nepokretnost (poslužno dobro) u svojini drugog lica. Stvarna službenost opterećuje nepokretnost, tako da se ne vezuje za ličnost svog vlasnika, zbog čega je promena titulara prava svojine bez uticaja na postojanje konstituisane službenosti na nepokretnosti – poslužnom dobru. Zbog činjenice da predstavlja pravo na tuđoj stvari, članom 50. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, službenost je definisana kao pravo restriktivne prirode, što znači da se uspostavlja ako povlasno dobro nije moguće koristiti na drugi način (ako istom drugačije nije moguće pristupiti) i to u obliku koji najmanje opterećuje poslužno dobro.
Prema sadržini postavljenog tužbenog zahteva tužilja traži da tuženi prestane sa korišćenjem zauzete površine od 746 m2 njene katastarske parcele u punom označenom obimu tako da, prema stanovištu Vrhovnog suda, tužbenim zahtevom nije bilo nužno opredeliti trasu puta površine 63m2 koja se preko zauzetog dela prostire. Kod okolnosti da obe katastarske parcele – tužiljina i tuženikova, imaju neposredni pristup javnom putu, činjenica da tuženi preko spornog dela tužiljine katastarske parcele prolazi, ne znači da on time ostvaruje na zakonu zasnovano pravo da se istim punopravno i nesmetano koristi.
Imajući u vidu da obe katastarske parcele imaju direktan pristup javnom putu i da je pouzdano utvrđeno da je tuženi od tužiljine sestre kupio njenu ½ idealnog dela ranije jedinstvene kp.br. .. KO ..., realne površine kupljenog dela od 4.987m2, a ne veći obim, osnovan je zahtev tužilje da tuženi prestane sa korišćenjem zauzetog dela njene katastarske parcele od 746m2 i da ga ubuduće ne koristi za prolaz do svog objekta i na bilo koji drigi način.
Na osnovu izloženog, primenom člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Kako je tužilja uspela u parnici, primenom člana 165. stav 2. u vezi sa članovima 153. stav 1, 154. i 163. stav 1. i 2. ZPP dosuđen joj je trošak pristupa advokata na sedam održanih ročišta po 10.500,00 dinara, za sastav tužbe, odgovora na protivtužbu i jednog obrazloženog podneska po 16.500,00 dinara i za sastav žalbe i revizije po 22.500,00 dinara.
Predsednik veća-sudija
Jelica Bojanić Kerkez,s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
